Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۷۴
ویرایش
اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←مصادیق
جز (←مصادیق) |
جز (←مصادیق) |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==مصادیق== | ==مصادیق== | ||
اهل‌بیت در قرآن و | درباره اینکه اهل‌بیت چه کسانی هستند، عالمان شیعه و سنی، مصادیق گوناگون را ذکر کرده‌اند. | ||
===اصحاب کساء=== | |||
به نقل [[فضل بن حسن طبرسی]]، [[مسلمان|مسلمانان]] اجماع دارند که مراد از اهل‌بیت در [[آیه تطهیر]]، اهل‌بیت رسول خدا(ص) هستند و طبق روایات [[فریقین]]{{یادداشت|سید هاشم بحرانی در کتاب غایة المرام ۳۴ روایت از منابع شیعه و ۴۱ روایت از اهل‌سنت(بحرانی، غایة المرام و حجة الخصام، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۷۳-۲۱۱) و حاکم حسکانی در شواهد التنزیل بیش از ۱۳۰ حدیث از اهل‌سنت نقل کرده که مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر اصحاب کساء هستند.(حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۸-۱۳۹)}} و نظر [[شیعه]]، آیه به پیامبر و [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] اختصاص دارد.<ref>طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۹ و ۵۶۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] ذیل آیه تطهیر گفته است کلمه اهل‌بیت در عرف قرآن اسم خاص است و فقط بر [[پنج‌تن]] اطلاق می‌شود؛ گرچه در عرف عام، در خویشاوندان نیز به کار می‌رود.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۱۲.</ref> | |||
از نظر [[حسن مصطفوی]]، اهل‌بیت در آیه تطهیر شامل خود [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نیز می‌شود؛ زیرا برخلاف نظر بعضی از مفسران، واژه اهل‌بیت به کلمه «رسول الله» اضافه نشده است.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۱۶۹ و ۱۷۰.</ref> | |||
===چهارده معصوم=== | ===چهارده معصوم=== | ||
افزون بر پنج‌تن، در برخی [[حدیث|روایات]] همه [[امامان شیعه]] مصداق اهل‌بیت معرفی شده‌اند.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۳؛ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۵۶ و ۱۷۱؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۲۹.</ref> از جمله در روایتی، از پیامبر(ص) سؤال شد اهل‌بیت شما کیانند؟ پیامبر در پاسخ فرمود: علی، دو فرزندم حسن و حسین و نه امام دیگر از نسل حسین(ع).<ref>خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۷۱</ref> | |||
از نظر ربانی گلپایگانی، در کتاب‌های شیعه، هر گاه اهل‌بیت بدون قرینه به کار رود، مراد همان دسته خاص از خویشاوندان پیامبر(ص) هستند.<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل بیت»، ص۵۵۵.</ref> | |||
گفته شده اطلاق واژه اهل‌بیت در عصر پیامبر(ص) بر اصحاب کساء، دلالت بر حصر در آنها ندارد و از باب اطلاق آن بر افراد حاضر در آن زمان بود. ازاین‌رو، به اعتقاد شیعیان امامیه و بسیاری از عالمان اهل‌سنت، همه امامان شیعه جزو اهل‌بیت پیامبر به شمار می‌روند.<ref>زینلی، مفهوم‌شناسی و مصداق‌یابی اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ص۲۴.</ref> | |||
===همسران پیامبر(ص)=== | ===همسران پیامبر(ص)=== | ||
=== خویشاوندان | برخی از مفسران اهل‌سنت، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر را فقط [[همسران پیامبر(ص)]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۱۹۳؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۳۵ و ۳۶.</ref> برخی از عالمان اهل‌سنت، پنج‌تن و همسران پیامبر(ص) را مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: بشوی، حقوق اهل‌بیت در تفاسیر اهل‌سنت، ۱۳۹۰ش، ص۳۵.</ref> | ||
از [[زید بن علی]] نقل شده است اگر مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر همسران پیامبر(ص) بود، به جای ضمیرهای مذکر «کُمْ» در آیه، باید ضمیرهای مؤنث «کُنَّ» به کار می‌رفت.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۹۳.</ref> همچنین گفته شده به دلایلی همچون استفاده از ضمیرهای مذکر، روایات متعدد، تفاوت تعبیرات آیات مرتبط با زنان پیامبر با تعبیر و بیان آیه تطهیر، این آیه شامل زنان پیامبر(ص) نمی‌شود.<ref>نگاه کنید به: بشوی، حقوق اهل‌بیت در تفاسیر اهل‌سنت، ۱۳۹۰ش، ص۳۵ و ۳۶.</ref> | |||
=== خویشاوندان نَسَبی که صدقه بر آنها حرام است=== | |||
همه خویشاوندان نَسَبی پیامبر(ص) که [[صدقه]] بر آنان [[حرام]] است مانند خاندان علی، خاندان عقیل، خاندان عباس و خاندان جعفر.<ref>نیشابوری، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۳.</ref> | |||
=== مؤمنان راستین=== | === مؤمنان راستین=== | ||
طبق برخی روایات، اهل‌بیت شامل مسلمانانی می‌شود که بدون نسبت خویشاوندی با پیامبر(ص)، در پیروی از پیامبر (ص) صادق و ثابت قدم بودند؛ چنانکه براساس برخی روایات، پیامبر افرادی همچون [[سلمان فارسی]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۷ و ۲۵؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۶۴.</ref> و [[ابوذر غفاری]]،<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۹۲ق، ص۴۵۹.</ref> را از اهل‌بیتش شمرده است. [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] فرموده است: «هر کس پرهیزکار و صالح باشد، از ما اهل‌بیت است».<ref>ابوحنیفة مغربی، دعائم الإسلام، دار المعارف، ج۱، ص۶۲.</ref> | |||