confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱
ویرایش
واقعه فخ: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ارقام
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام) |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| یادداشت = | | یادداشت = | ||
}} | }} | ||
''' | '''واقعه فخّ''' یا '''قیام شهید فَخّ''' از قیام‌های [[علویان]] علیه [[بنی عباس|عباسیان]] در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|سال ۱۶۹ق]] است که در تاریخ شیعه به عنوان تلخ‌ترین حادثه بعد از [[واقعه کربلا]] معرفی می‌شود. این واقعه به رهبری [[صاحب فخ|حسین بن علی بن حسن]] معروف به صاحب فخ از نوادگان [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] در عصر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] در [[مدینه]] شکل گرفت و به کشته شدن او و بیشتر یارانش انجامید. از آنجا که این واقعه در منطقه فخ در چهار کیلومتری [[مسجد الحرام]] رخ داد به قیام فخ یا قیام صاحب فخ مشهور شده است. | ||
بر اساس برخی روایت‌ها، امام کاظم از شرکت در این قیام خودداری کرده، از موفق نشدن آن خبر داد. گزارش‌هایی از مشورت‌خواهی صاحب فخ از امام و در برخی دیگر از دستور امام به آن سخن به میان آمده است، اما در مقابل حدیث دیگری وجود دارد که امام به مشورت‌خواهی قیام‌کنندگان پاسخ مثبت نداده است. با این حال برخی پژوهشگران بر این باورند که در روایات موضع‌گیری صریحی از امام در تأیید یا رد این قیام دیده نمی‌شود. برخی از محققان نیز با استناد به احادیثی در تأیید شخصیت صاحب فخ، این قیام را مورد تأیید حضرت دانسته‌‌اند، ولی بعضی دیگر این دلیل را ناکافی شمرده‌اند. | |||
به گفته تاریخ‌نگاران قیام صاحب فخ، به دنبال سخت‌گیری‌های حکومت علیه علویان شکل گرفت. حسین فخی، ماه‌ها پیش از واقعه، افراد بسیاری را از شهرهای مختلف برای قیام در موسم حج دعوت کرد و از آنها بیعت گرفت. آزار و اذیت‌های بیش از حد والی مدینه، حسین را وادار کرد قیام خود را یک ماه زودتر (ذی‌القعده) در مدینه آشکار کند. قیام‌کنندگان در مدت کوتاهی بر مدینه مسلط شده، سوی مکه حرکت کردند. به دستور [[هادی عباسی]] برخی از عوامل حکومت که در سفر حج بودند، در برابر قیام‌کنندگان صف‌آرایی کرده، جنگیدند. در این جنگ که در [[۸ ذی‌الحجه]] انجام شد، صاحب فخ و بسیاری از افراد کشته شدند، اما تعدادی از آنها نیز گریخته یا اسیر شدند. | |||
در پی این جنگ والی مدینه خانه و اموال جمعی از قیام‌کنندگان را به آتش کشید و برخی دیگر را مصادره کرد. سرهای شهدا همراه با اسیران نزد خلیفه فرستاده شد. درباره رویکرد خلیفه عباسی در برابر این واقعه، گزارش‌های متضادی وجود دارد. برخی از پژوهشگران با صحیح دانستن این گزارش‌های متضاد، بر ین باورند که هادی عباسی برای از بین بردن التهاب جامعه، ناچار بوده گاهی خود را خوشحال و گاهی خود را ناراحت نشان دهد. | |||
به نظر محققان قیام پیش از موعد، همراهی نکردن برخی از بزرگان علوی و همراهی نکردن مردم مکه و مدینه از مهم‌ترین علت‌های شکست قیام فخ بوده است. در موضوع واقعه فخ کتاب‌های مختلفی نوشته شده که «أخبار فخ» به قلم احمد بن سهل رازی (درگذشته قرن چهارم) قدیمی‌ترین آنهاست که به صورت مستقل به این موضوع پرداخته است. | |||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||