Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۹۳۰
ویرایش
جز (←زندگینامه: تبارنامه امام حسین) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''سُکَینِه دختر امام حسین(ع)''' | '''سُکَینِه دختر امام حسین(ع)''' و [[رباب بنت امرؤ القیس]] از حاضران در [[واقعه کربلا]] و [[اسیران کربلا]] بود که پس از شهادت پدرش با [[کاروان اسیران]] به [[کوفه]] و [[شام]] برده شد. | ||
سکینه از پدرش [[روایت|روایاتی]] نقل کرده و بر اساس گزارشات تاریخی اشعار برخی از شاعران عرب را داوری میکرده و اشعاری در رثای [[امام حسین(ع)]] سروده است. | |||
مورخان درباره [[ازدواج]] و زمان و مکان درگذشت سکینه اختلافنظر دارند. محل دفن او را [[مدینه]]، [[مصر]] و [[دمشق]] گفتهاند. | |||
برخی از [[فقیهان|فقیهان شیعه]] با استناد به ازدواج سکینه با [[مصعب بن زبیر]] بر جایز بودن ازدواج زنان شیعه با دیگر [[مسلمانان]] فتوا دادهاند. | |||
در برخی منابع نسبتهایی همچون تغزل و شعرگویی به وی داده شده که این نسبتها را ساخته مخالفان [[اهل بیت]] و همچنین ناشی از خلط میان وی و سکینه بنت خالد دانستهاند. | در برخی منابع نسبتهایی همچون تغزل و شعرگویی به وی داده شده که این نسبتها را ساخته مخالفان [[اهل بیت]] و همچنین ناشی از خلط میان وی و سکینه بنت خالد دانستهاند. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۵: | ||
{{سوگواری محرم}} | {{سوگواری محرم}} | ||
{{تبارنامه امام حسین}} | {{تبارنامه امام حسین}} | ||
سکینه دختر امام حسین(ع) از [[رباب دختر امرؤ القیس]] بود.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۹۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۹۴.</ref> نام او را آمنه، امینه و امیمه ذکر کردهاند و گفتهاند به سبب سکون، آرامش و وقاری که داشت، مادرش او را سکینه لقب داده بود.<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۳۹۷؛ ابن جوزی، المنتظم، ۱۹۹۲م، ج۷، ص۱۷۵؛ اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۰.</ref> در منابع تاریخی زمان تولد او مشخص نشده اما او را کوچکتر از خواهرش [[فاطمه دختر امام حسین|فاطمه]] معرفی کردهاند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۴؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۸۶.</ref> از کتابهای تاریخی برمیآید سکینه در زمان حرکت امام حسین(ع) به کربلا، بالغ و در سن ازدواج | سکینه دختر امام حسین(ع) از [[رباب دختر امرؤ القیس]] بود.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۹۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۹۴.</ref> نام او را آمنه، امینه و امیمه ذکر کردهاند و گفتهاند به سبب سکون، آرامش و وقاری که داشت، مادرش او را سکینه لقب داده بود.<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۳۹۷؛ ابن جوزی، المنتظم، ۱۹۹۲م، ج۷، ص۱۷۵؛ اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۰.</ref> در منابع تاریخی زمان تولد او مشخص نشده اما او را کوچکتر از خواهرش [[فاطمه دختر امام حسین|فاطمه]] معرفی کردهاند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۴؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۸۶.</ref> از کتابهای تاریخی برمیآید سکینه در زمان حرکت امام حسین(ع) به کربلا، بالغ و در سن ازدواج بوده؛ زیرا زمانیکه [[حسن مثنی]] یکی از دختران امام حسین را خواستگاری کرد، امام او را در انتخاب بین سکینه و فاطمه مخیر کرد.<ref>اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲۱، ص۷۹؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۶؛ ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۹۰؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۷۵۱.</ref> | ||
بر پایه برخی | بر پایه برخی منابع، امام حسین سکینه را زیاد دوست میداشت و سرودهای در توصیف دارد: | ||
{{شعر۲ | {{شعر۲ | ||
|عرض=۶۰ | |عرض=۶۰ | ||
خط ۷۱: | خط ۷۵: | ||
=== ازدواج === | === ازدواج === | ||
مورخان درباره ازدواج سکینه اختلاف دارند. بعضی معتقدند امام حسین(ع) سکینه را به ازدواج پسر عموی خود [[عبدالله بن حسن]] درآورد؛<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۹۵؛ اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۶.</ref> اما[[شیخ مفید]]، عبدالله بن حسن را در زمان [[واقعه کربلا]] کودکی که به سن [[بلوغ]] و ازدواج نرسیده، توصیف میکند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۸۰ش، ص۴۶۵</ref> برخی منابع همسر سکینه را [[ابوبکر بن حسن بن علی]] معرفی کردهاند؛ البته بر اساس همین منابع ابوبکر [[کنیه]] عبدالله بن حسن بوده است.<ref>ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۱؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ۱۹۸۳م، ص۱۰۵.</ref> برخی مورخان معتقدند قبل از آن که ازدواج آنان به زفاف بینجامد، عبدالله در [[واقعه کربلا]] به شهادت رسید.<ref>مغربی، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۸۰-۱۸۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۶۹، ص۲۰۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۱۸.</ref> در [[ریاحین الشریعه]]، [[عبدالله بن مسلم بن عقیل]] همسر وی معرفی شده است.<ref>محلاتی، ریاحینالشریعة، ۱۳۷۰ش، ج۴، ص۲۵۵.</ref> | مورخان درباره [[ازدواج]] سکینه اختلاف دارند. بعضی معتقدند امام حسین(ع) سکینه را به ازدواج پسر عموی خود [[عبدالله بن حسن]] درآورد؛<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۹۵؛ اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۶.</ref> اما[[شیخ مفید]]، عبدالله بن حسن را در زمان [[واقعه کربلا]] کودکی که به سن [[بلوغ]] و ازدواج نرسیده، توصیف میکند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۸۰ش، ص۴۶۵</ref> برخی منابع همسر سکینه را [[ابوبکر بن حسن بن علی]] معرفی کردهاند؛ البته بر اساس همین منابع ابوبکر [[کنیه]] عبدالله بن حسن بوده است.<ref>ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۱؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ۱۹۸۳م، ص۱۰۵.</ref> برخی مورخان معتقدند قبل از آن که ازدواج آنان به زفاف بینجامد، عبدالله در [[واقعه کربلا]] به شهادت رسید.<ref>مغربی، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۸۰-۱۸۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۶۹، ص۲۰۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۱۸.</ref> در [[ریاحین الشریعه]]، [[عبدالله بن مسلم بن عقیل]] همسر وی معرفی شده است.<ref>محلاتی، ریاحینالشریعة، ۱۳۷۰ش، ج۴، ص۲۵۵.</ref> | ||
برخی از منابع تاریخی همسر سکینه را [[مصعب بن زبیر]]، دانستهاند.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۱۹۶.</ref> در کتاب الطبقات الکبری و الاعلام آمده است که بعد از قتل مصعب، سکینه به همسری عبدالله بن عثمان درآمد و بعد از مرگ عبدالله، زید بن عمر بن عثمان بن عفان با او ازدواج کرد. در این کتاب از نقل بعضی گفته شده سکینه در اواخر عمر به همسری اصبغ بن عبدالعزیز نیز درآمده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۷؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۱۰۶.</ref> برخی از [[فقیه|فقیهان]] شیعه از ازدواج سکینه دختر امام حسین(ع) با مصعب بن زبیر برداشت کردهاند که ازدواج زنان شیعه با مسلمانان غیر شیعه اشکالی ندارد.<ref>خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۲۵۹؛ روحانی، فقه الصادق، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۴۷۷.</ref> | برخی از منابع تاریخی همسر سکینه را [[مصعب بن زبیر]]، دانستهاند.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۱۹۶.</ref> در کتاب الطبقات الکبری و الاعلام آمده است که بعد از قتل مصعب، سکینه به همسری عبدالله بن عثمان درآمد و بعد از مرگ عبدالله، زید بن عمر بن عثمان بن عفان با او ازدواج کرد. در این کتاب از نقل بعضی گفته شده سکینه در اواخر عمر به همسری اصبغ بن عبدالعزیز نیز درآمده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۷؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۱۰۶.</ref> برخی از [[فقیه|فقیهان]] شیعه از ازدواج سکینه دختر امام حسین(ع) با مصعب بن زبیر برداشت کردهاند که ازدواج زنان شیعه با مسلمانان غیر شیعه اشکالی ندارد.<ref>خوانساری، جامع المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۲۵۹؛ روحانی، فقه الصادق، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۴۷۷.</ref> | ||
خط ۹۲: | خط ۹۶: | ||
=== ایام اسارت === | === ایام اسارت === | ||
پس از [[واقعه عاشورا]]، سکینه همراه دیگر [[اسیران کربلا]] به [[کوفه]] و [[شام]] برده شدند. [[سهل بن سعد ساعدی]] [[صحابه|صحابه پیامبر اسلام(ص)]] روایت شده که روز ورود اسرا به شام در [[دروازه ساعات]] دختری را دیدم که بر شتری بیمحمل سوار بود؛ او خود را سکینه دختر امام حسین(ع) معرفی کرد و از من خواست برای حفظ حرمت خاندان رسول خدا(ص) کاری کنم که نیزهداران سرهای [[شهدای کربلا]] را از اطراف اسیران دور کنند. سهل میگوید من با پرداخت مقداری دینار توانستم خواسته او را برآورده کنم.<ref>خوارزمی، مقتل الحسین علیهالسلام، ۱۴۱۸ق، ص۶۰- ۶۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۲۷-۱۲۸؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۶۶؛ بحرانی، العوالم الامام الحسین، ۱۴۰۷ق، ص۳۹۵.</ref> در برخی از منابع تاریخی نیز خوابی از سکینه در دمشق نقل شده که در آن [[پیامبر اسلام(ص)]] همراه برخی از [[پیامبران]] و [[فاطمه زهراء(س)]] با همراهی عدهای از زنان بهشتی در حالی که پیراهن خونی امام حسین(ع) در دست مادرش بود به سمت [[کربلا]] میروند.<ref>ابن نما حلی، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> | پس از [[واقعه عاشورا]]، سکینه همراه دیگر [[اسیران کربلا]] به [[کوفه]] و [[شام]] برده شدند. از [[سهل بن سعد ساعدی]] [[صحابه|صحابه پیامبر اسلام(ص)]] روایت شده که روز ورود اسرا به شام در [[دروازه ساعات]] دختری را دیدم که بر شتری بیمحمل سوار بود؛ او خود را سکینه دختر امام حسین(ع) معرفی کرد و از من خواست برای حفظ حرمت خاندان رسول خدا(ص) کاری کنم که نیزهداران سرهای [[شهدای کربلا]] را از اطراف اسیران دور کنند. سهل میگوید من با پرداخت مقداری دینار توانستم خواسته او را برآورده کنم.<ref>خوارزمی، مقتل الحسین علیهالسلام، ۱۴۱۸ق، ص۶۰- ۶۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۲۷-۱۲۸؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۶۶؛ بحرانی، العوالم الامام الحسین، ۱۴۰۷ق، ص۳۹۵.</ref> در برخی از منابع تاریخی نیز خوابی از سکینه در دمشق نقل شده که در آن [[پیامبر اسلام(ص)]] همراه برخی از [[پیامبران]] و [[فاطمه زهراء(س)]] با همراهی عدهای از زنان بهشتی در حالی که پیراهن خونی امام حسین(ع) در دست مادرش بود به سمت [[کربلا]] میروند.<ref>ابن نما حلی، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۵: | ||
{{وسطچین}}<small>ترجمه: «او را سرزنش مکن؛ چرا که آنها راه را بر او بستند. و او از چشمانش اشک فراوان میبارد. در روز طف (عاشورا) تیری به سوی امام حسین(ع) پرتاب شد که خطا نمیرود و از حدقه چشم او دور نمیشود. این کار به دست کسانی انجام شد که بدترین مردم و از نسل ظالمان و از سپاهیان [[فاسق]] بودند.ای بدترین امت! دلیلهایتان را در رستاخیز اقامه کنید. شما برهانی ندارید؛ زیرا همه شما او را با شمشیرتان زدید.»<ref>ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ۱۴۲۲ق، ص۵۸۲-۵۸۳؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲۷، ص۴۹۲.</ref> | {{وسطچین}}<small>ترجمه: «او را سرزنش مکن؛ چرا که آنها راه را بر او بستند. و او از چشمانش اشک فراوان میبارد. در روز طف (عاشورا) تیری به سوی امام حسین(ع) پرتاب شد که خطا نمیرود و از حدقه چشم او دور نمیشود. این کار به دست کسانی انجام شد که بدترین مردم و از نسل ظالمان و از سپاهیان [[فاسق]] بودند.ای بدترین امت! دلیلهایتان را در رستاخیز اقامه کنید. شما برهانی ندارید؛ زیرا همه شما او را با شمشیرتان زدید.»<ref>ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ۱۴۲۲ق، ص۵۸۲-۵۸۳؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲۷، ص۴۹۲.</ref> | ||
</small>{{پایان}} | </small>{{پایان}} | ||
بر اساس گزارشات تاریخی تسلط سکینه بر ادبیات عرب | بر اساس گزارشات تاریخی تسلط سکینه بر ادبیات عرب باعث شد برخی از شاعران مانند [[فرزدق]]، جریر، کثیر، نصیب و جمیل برای ارزیابی و سنجش اشعار خود، آنها را به سکینه ارائه میدادند تا مورد داوری قرار بگیرد.<ref>ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۱۷۸.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
در برخی منابع اهل سنت و کتابهای تاریخی مطالبی درباره سکینه دختر [[امام حسین(ع)]] مطرح شده که از طرف دیگر مورخان مورد مناقشه قرار گرفته شده است. [[ابوالفرج اصفهانی]] مدعی شده سکینه اهل تغزل و شعرگویی بوده است.<ref>اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۷۰، ۵۷۷-۵۷۸؛ ج۱۶، ص۳۷۴-۳۷۵، ۳۷۹-۳۸۰.</ref> | در برخی منابع اهل سنت و کتابهای تاریخی مطالبی درباره سکینه دختر [[امام حسین(ع)]] مطرح شده که از طرف دیگر مورخان مورد مناقشه قرار گرفته شده است. [[ابوالفرج اصفهانی]] مدعی شده سکینه اهل تغزل و شعرگویی بوده است.<ref>اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۷۰، ۵۷۷-۵۷۸؛ ج۱۶، ص۳۷۴-۳۷۵، ۳۷۹-۳۸۰.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
ابوالفرج اصفهانی این روایت را از زبیر بن بکار که دشمنی او با [[بنیهاشم]] معروف بوده، نقل کرده است.<ref>الحلو، عقیله قریش آمنه بنت الحسین الملقبه بسکینه، ۱۳۸۲ش، ص۵۳-۵۵.</ref> همچنین در سلسله سند این روایات، عمر بن ابیبکر مؤملی وجود دارد که روایات او از نظر علمای [[اهل سنت]] مخدوش و ضعیف است.<ref>ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۱۰۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۳، ص۵۵۲.</ref>ابوالفرج اصفهانی | ابوالفرج اصفهانی این روایت را از زبیر بن بکار که دشمنی او با [[بنیهاشم]] معروف بوده، نقل کرده است.<ref>الحلو، عقیله قریش آمنه بنت الحسین الملقبه بسکینه، ۱۳۸۲ش، ص۵۳-۵۵.</ref> همچنین در سلسله سند این روایات، عمر بن ابیبکر مؤملی وجود دارد که روایات او از نظر علمای [[اهل سنت]] مخدوش و ضعیف است.<ref>ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۱۰۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۳، ص۵۵۲.</ref>ابوالفرج اصفهانی به این امر نیز اشاره کرده که مانند مجالسی که به سکینه بنت الحسین(ع) منتسب شده، توسط زنی اموی نیز برپا گردیده است.<ref>اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۸۱-۲۸۲.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
درباره بسیاری از اشعار منتسب به سکینه بنت الحسین(ع) گفته شده، این اشعار متعلق به سکینه بنت خالد بن مصعب زبیر است که ملاقاتها و مغازلاتش با عمر بن ابیربیعه شاعر، مشهور است و تشابه اسمی سکینه بنت الحسین(ع) با سکینه بنت خالد بن مصعب همسر عمر بن ابیربیعه باعث چنین نسبتهایی به سکینه دختر امام حسین(ع) شده است. از طرف دیگر بسیاری از اشعار و اجتماعاتی که منسوب به سکینه است، اشعار و اجتماعاتی است که توسط عائشه دختر طلحة بن عبیدالله همسر مصعب بن زبیر برگزار گردیده است.<ref>اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۸۱-۲۸۲.</ref> | درباره بسیاری از اشعار منتسب به سکینه بنت الحسین(ع) گفته شده، این اشعار متعلق به سکینه بنت خالد بن مصعب زبیر است که ملاقاتها و مغازلاتش با عمر بن ابیربیعه شاعر، مشهور است و تشابه اسمی سکینه بنت الحسین(ع) با سکینه بنت خالد بن مصعب همسر عمر بن ابیربیعه باعث چنین نسبتهایی به سکینه دختر امام حسین(ع) شده است. از طرف دیگر بسیاری از اشعار و اجتماعاتی که منسوب به سکینه است، اشعار و اجتماعاتی است که توسط عائشه دختر طلحة بن عبیدالله همسر مصعب بن زبیر برگزار گردیده است.<ref>اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۸۱-۲۸۲.</ref> | ||
خط ۱۲۶: | خط ۱۳۰: | ||
* [[رقیه بنت الحسین]] | * [[رقیه بنت الحسین]] | ||
* [[خرابه شام]] | * [[خرابه شام]] | ||
* [[باب الساعات|دروازه ساعات]] | * [[باب الساعات|دروازه ساعات]] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} |