کاربر ناشناس
جزیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Naqavi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Naqavi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۴|سال=۲۰۱۴|چند = 2}} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۴|سال=۲۰۱۴|چند = 2}} | ||
'''جِزْیه'''، به معنای مالیات سرانه‌ای است كه غیرمسلمانان ساكن در سرزمینهای اسلامی، باید سالانه برای تأمین جان و حفظ دین خود و كسب حمایت دولت اسلامی، می‌پرداختند. | '''جِزْیه'''، به معنای مالیات سرانه‌ای است كه غیرمسلمانان ساكن در سرزمینهای اسلامی، باید سالانه برای تأمین جان و حفظ دین خود و كسب حمایت دولت اسلامی، می‌پرداختند. جهاد و دفاع از دولت اسلامی بر مسلمانان واجب است و بر غیرمسلمانان(از اهل کتاب) که در حمایت دولت اسلامی زندگی می‌کنند به‌جای آن جزیه واجب شده‌است. | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{متن قرآن|قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّ‌مُونَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ وَرَ‌سُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُ‌ونَ ﴿٢٩﴾|ترجمه=(ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی‌دانند و به دین حق (و آیین اسلام) نمی‌گروند قتال و کارزار کنید تا آن‌گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند.(٢٩)}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small> [[سوره توبه|توبه]]، 29. </small>| تراز = چپ| عرض =200px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه = #ecfcf4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{متن قرآن|قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّ‌مُونَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ وَرَ‌سُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُ‌ونَ ﴿٢٩﴾|ترجمه=(ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی‌دانند و به دین حق (و آیین اسلام) نمی‌گروند قتال و کارزار کنید تا آن‌گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند.(٢٩)}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small> [[سوره توبه|توبه]]، 29. </small>| تراز = چپ| عرض =200px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه = #ecfcf4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
==در لغت== | ==در لغت== | ||
جزیه عربی شده گزیت (گزید) فارسی است،<ref>ر.ک:(گزیت)لغتنامه دهخدا</ref> که در [[پهلوی |پهلوی]] به معنای مالیات سرانه به کار می‌رفته‌است. گزیت یا سرگزیت، مالیات نقدی بود که ساسانیان، پیش از [[اسلام]] از [[یهود]] و [[نصاری]] می‌گرفتند.<ref>ر.ک: مسیحیت در ایران، تا صدر اسلام، نفیسی، ص ۳۸</ref> همچنین جزیه را در لغت از مادّه جَزْی عربی به معنای كفایت كردن،<ref>ابن‌اثیر، ج 1، ص 262؛ابن‌قدامه، ج 10، ص 567؛نجفی، ج 21، ص 227؛</ref> یا پاداش دادن،<ref>راغب اصفهانی، ذیل «جزاء»؛ماوردی، ص 225؛ابن‌فراء، ص 153؛</ref> دانسته‌اند. برخی نیز آن را معرّب گِزیت فارسی به معنای مالیات و خراج و گاه مأخوذ از ریشه‌ای آرامی یا سریانی دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به بخش 2</ref> | جزیه عربی شده گزیت (گزید) فارسی است،<ref>ر.ک:(گزیت)لغتنامه دهخدا</ref> که در [[پهلوی |پهلوی]] به معنای مالیات سرانه به کار می‌رفته‌است. گزیت یا سرگزیت، مالیات نقدی بود که ساسانیان، پیش از [[اسلام]] از [[یهود]] و [[نصاری]] می‌گرفتند.<ref>ر.ک: مسیحیت در ایران، تا صدر اسلام، نفیسی، ص ۳۸</ref> همچنین جزیه را در لغت از مادّه جَزْی عربی به معنای كفایت كردن،<ref>ابن‌اثیر، ج 1، ص 262؛ابن‌قدامه، ج 10، ص 567؛نجفی، ج 21، ص 227؛</ref> یا پاداش دادن،<ref>راغب اصفهانی، ذیل «جزاء»؛ماوردی، ص 225؛ابن‌فراء، ص 153؛</ref> دانسته‌اند. برخی نیز آن را معرّب گِزیت فارسی به معنای مالیات و خراج و گاه مأخوذ از ریشه‌ای آرامی یا سریانی دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به بخش 2</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
بنا بر احادیث،<ref>رجوع کنید به كلینی، ج 3، ص 568</ref> در جواز مصرف جزیه برای مجاهدان تردیدی نیست، لذا بعضی فقها آن را در حكم غنیمت می‌دانند؛<ref>برای نمونه رجوع کنید به طوسی، 1387، ج 2، ص 50؛ نجفی، ج 21، ص 262</ref> اما، برخی دیگر، با اینكه آن را فَیء دانسته‌اند،<ref>رجوع کنید به ابویوسف قاضی، ص124؛ ابن‌قیم جوزیه، قسم1، ص 82</ref> به حاكم اختیار داده‌اند كه آن را در صورت نیاز یا صلاحدید به مجاهدان اختصاص دهد.<ref>رجوع کنید به منتظری، ج 3، ص 464</ref> بنا بر قولی دیگر، جزیه همچون مالیاتهای دیگر باید در راه مصالح مسلمانان هزینه شود.<ref>رجوع کنید به مفید، ص 279؛ سَلاّر دیلمی، ص 143؛ طوسی، 1407ـ1417، ج 5، ص 545 -546؛ ابوالبركات، ج 2، ص 19</ref> برخی نیز جزیه را در حكم صدقه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم1، ص82</ref> ضامن شدن مسلمان برای جزیه ذمی جایز نیست، اما ذمی می‌تواند ضامن جزیه دیگری‌شود.<ref>رجوع کنید به همان،قسم1، ص88 -89</ref> | بنا بر احادیث،<ref>رجوع کنید به كلینی، ج 3، ص 568</ref> در جواز مصرف جزیه برای مجاهدان تردیدی نیست، لذا بعضی فقها آن را در حكم غنیمت می‌دانند؛<ref>برای نمونه رجوع کنید به طوسی، 1387، ج 2، ص 50؛ نجفی، ج 21، ص 262</ref> اما، برخی دیگر، با اینكه آن را فَیء دانسته‌اند،<ref>رجوع کنید به ابویوسف قاضی، ص124؛ ابن‌قیم جوزیه، قسم1، ص 82</ref> به حاكم اختیار داده‌اند كه آن را در صورت نیاز یا صلاحدید به مجاهدان اختصاص دهد.<ref>رجوع کنید به منتظری، ج 3، ص 464</ref> بنا بر قولی دیگر، جزیه همچون مالیاتهای دیگر باید در راه مصالح مسلمانان هزینه شود.<ref>رجوع کنید به مفید، ص 279؛ سَلاّر دیلمی، ص 143؛ طوسی، 1407ـ1417، ج 5، ص 545 -546؛ ابوالبركات، ج 2، ص 19</ref> برخی نیز جزیه را در حكم صدقه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم1، ص82</ref> ضامن شدن مسلمان برای جزیه ذمی جایز نیست، اما ذمی می‌تواند ضامن جزیه دیگری‌شود.<ref>رجوع کنید به همان،قسم1، ص88 -89</ref> | ||
==انواع جزیه== | ==انواع جزیه== | ||
شماری از فقهای اهل سنّت جزیه را بر اساس رضایت یا عدم رضایت ذمی، به جزیه «صُلْحِیه» و «عَنْوِیه» تقسیم كرده‌اند.چنین تقسیمی در فقه امامی، شافعی و حنبلی وجود ندارد، زیرا این مذاهب حكم جزیه را فقط در سرزمینهایی كه با صلح به دست مسلمانان افتاده است، جاری می‌دانند.<ref>رجوع کند به جصاص، ج 3، ص 97؛ ابوالصلاح حلبی، ص 26؛ طوسی، 1387، ج 2، ص 35ـ36</ref> | شماری از فقهای اهل سنّت جزیه را بر اساس رضایت یا عدم رضایت ذمی، به جزیه «صُلْحِیه» و «عَنْوِیه» تقسیم كرده‌اند.چنین تقسیمی در فقه امامی، شافعی و حنبلی وجود ندارد، زیرا این مذاهب حكم جزیه را فقط در سرزمینهایی كه با صلح به دست مسلمانان افتاده است، جاری می‌دانند.<ref>رجوع کند به جصاص، ج 3، ص 97؛ ابوالصلاح حلبی، ص 26؛ طوسی، 1387، ج 2، ص 35ـ36</ref> | ||
* صلحیه | * صلحیه | ||
هرگاه عقد ذمه بر پایه صلح و رضایت طرفین انعقاد یافته باشد، مقدار جزیه بر اساس توافق دو طرف تعیین می‌شود كه به آن جزیه صلحیه می‌گویند.<ref>كاسانی، ج 7، ص 111؛ مَرغینانی، همانجا؛ ابن‌رشد، ج 1، ص 325؛ ابن‌جزی، ج 17، ص 105</ref> | هرگاه عقد ذمه بر پایه صلح و رضایت طرفین انعقاد یافته باشد، مقدار جزیه بر اساس توافق دو طرف تعیین می‌شود كه به آن جزیه صلحیه می‌گویند.<ref>كاسانی، ج 7، ص 111؛ مَرغینانی، همانجا؛ ابن‌رشد، ج 1، ص 325؛ ابن‌جزی، ج 17، ص 105</ref> | ||
* عنویه | * عنویه | ||
اگر حاكم اسلامی در سرزمینهایی كه با زور و غلبه به تصرف لشكر اسلام در آمده است، جزیه‌ای وضع كند،(مانند سرزمین سواد عراق) به آن جزیه عنویه گفته می‌شود.<ref>ابن‌رشد، همانجا؛ ابن‌عابدین، ج 4، ص 180؛ دسوقی، ج 2، ص 201</ref> | اگر حاكم اسلامی در سرزمینهایی كه با زور و غلبه به تصرف لشكر اسلام در آمده است، جزیه‌ای وضع كند،(مانند سرزمین سواد عراق) به آن جزیه عنویه گفته می‌شود.<ref>ابن‌رشد، همانجا؛ ابن‌عابدین، ج 4، ص 180؛ دسوقی، ج 2، ص 201</ref> | ||