خطبه امام سجاد در شام: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:شرح خطبه حضرت سجاد علیه السلام.jpg|بندانگشتی|شرح خطبه امام سجاد علیه‌السلام]]

تاریخ دقیق ایراد خطبه امام سجاد(ع) در شام هم مشخص نیست. با این حال احتمال داده‌اند این خطبه در روزهای پایانی اقامت [[اسیران کربلا|اسرای اهل بیت]] در شام ایراد شده است، چراکه یزید پس از این خطبه، نگهداری اسیران کربلا در شام را به مصحلت ندید و مقدمات حرکت آنان به [[مدینه]] را فراهم نمود.{{مدرک}}

با حضور [[اسیران کربلا|اسیران]] در شام، به دستور یزید، اجتماعی در [[مسجد اموی]] به راه انداختند تا اهل بیت را رسوا کنند. به همین سبب، خطیبی بر منبر رفت و در مدح یزید و اجدادش سخنرانی کرد. در این هنگام امام سجاد(ع) رو به سخنران کرد و به او چنین گفت: وای بر تو که برای به دست‌آوردن خشنودی مخلوق، خشم [[خدا]] را برگزیدی و جایگاه خود را پر از آتش کردی!<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۳۷.</ref> امام سجاد سپس رو به یزید کرد و از او این گونه تقاضای سخنرانی کرد(آيا به من اجازه مى دهى كه بر فراز اين چوب ها بروم و سخنانى بگويم كه سبب خشنودى خداوند متعال گردد، و اجر و پاداشى براى اين مردم در پى داشته باشد؟) و یزید نپذیرفت؛ ولی اصرار [[ شام|شامیان]] یزید را مجبور به قبول درخواست امام سجاد(ع) کرد.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۴۵، ص۱۳۷و۱۳۸.</ref>{{یادداشت|متن درخواست امام سجاد(ع) از یزید برای سخن گفتن این عبارت است: (يا يزيد ائذن لي حتى أصعد هذه الأعواد فأتكلم بكلمات لله فيهن رضا و لهؤلاء الجلساء فيهن أجر و ثواب)  آيا به من هم اجازه می‌دهی تا روی اين چوب‌ها برآيم و سخنانی چند بگویم که هم خدا را خشنود سازد و هم برای شنوندگان موجب أجر و ثواب گردد؟

[[محمدابراهیم آیتی]] مورخ و نویسنده شیعه معاصر می‌گوید: در همين سخنان کوتاه همه گفتنی‌های امام نهفته است زیرا تعبير به منبر نکرد و گفت اجازه بده بالای اين چوب ها بروم. يعنی نه هر چه را به شکل منبر بسازند و روی آن کسی برود صحبت کند می‌توان آن را منبر گفت و نه هر که با قيافه منبری و خطیب بر منبر برآید مي توان او را مروّج دين و مبلغ مذهب شناخت.بلکه اين چوب ها وسيله‌ای است برای از میان بردن منبرها.  آیتی، بررسی تاريخ عاشورا، ۱۳۸۸ش.  گويا امام(عليه السلام) مى خواهد بگويد منبرى كه بر روى آن نسبت به على و خاندانش(عليهم السلام) بد گويى مى شود، شايسته نام منبر نيست، بلكه چند قطعه چوب بى ارزش است! <ref>https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&mid=323046&catid=-2#163347856</ref>}}

اگر پیغمبر در این مجلس بود و ما را که اهل بیتش هستیم به این حالت می‌دید چه می‌گفت؟! <ref>مطهری، آشنایی با قرآن، ج۵، ص۵۸؛https://lms.motahari.ir/book-page/22/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%205?page=58</ref>

برخی از محققان عواملی هم‌چون جوّ سنگین ناشى از فاجعه کربلا و استبداد خشن [[بنی‌امیه| اموى]] و اسارت و خستگى سفر از و جراحت روح و جان حاصل از شهادت خاندان اهل بيت(عليهم السلام)  به ظاهر نبايد توانى براى على بن الحسين(عليهما السلام) باقى بگذارد تا سخنان عادى خويش را به درستى بيان كند؛ به ويژه كه آن حضرت را به همراه عمّه اش [[حضرت زینب سلام الله علیها|زينب عليها السلام]] و جمعى ديگر از خاندان هاشمى به ریسمانى بسته و وارد مجلس کرده بودند.امّا حضرت که وارث دانش و فصاحت علوى و شجاعت و جسارت حسينى است؛  توانست با آرامش تمام و در نهایت فصاحت و بلاغت و موقعیت شناسى به معرّفى خویش و پدر و جدّ خود بپردازد و مردم غفلت زده شام را بیدار كند و حجّت را بر آنان تمام نمايد.نکته قابل توجه اینكه امام سجاد(عليه السلام) در شرایطى این خطبه را ايراد کرد که یزید سرمست از باده پیروزى، مجلسى عظیم تشكیل داده و سفراى كشورهاى دیگر و همچنین اعیان و اشراف را به آن مجلس فراخوانده بود.