confirmed، templateeditor
۱۱٬۴۲۴
ویرایش
حکیمه دختر امام جواد(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (←منابع) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| طول عمر = | | طول عمر = | ||
}} | }} | ||
'''حکیمه'''، دختر [[امام جواد(ع)]] <small>(درگذشت [[سال ۲۷۴ قمری|۲۷۴ق]])</small> که چهار امام [[شیعه]] (امام | '''حکیمه'''، دختر [[امام جواد(ع)]] <small>(درگذشت [[سال ۲۷۴ قمری|۲۷۴ق]])</small> که چهار امام [[شیعه]] (امام جواد(ع)، [[امام هادی(ع)]] ، [[امام عسکری(ع)]] و [[امام مهدی(عج)]] <small>علیهم السلام</small>) را درک کرده است. گفته‌اند او عهده‌دار آموزش و امور [[نرجس|نرجس خاتون]] مادر [[امام زمان(عج)]] و شاهد ولادت امام دوازدهم شیعیان بوده است. بنابر منابع شیعه، حکیمه در زمان [[غیبت صغری]] ایشان را ملاقات کرده و رابط مردم با امام زمان(عج) بوده و برخی از روایات مربوط به ایشان از وی نقل شده است. عالمان و مورخان شیعه از وی به نیکی یاد کرده و دیانتش را ستوده‌اند. مقبره وی در [[سامرا]] و در [[حرم عسکریین]] است. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
حکیمه دختر [[امام جواد(ع)]] است. زمان ولادتش در منابع تاریخی مشخص نیست ولی از آن‌جا که تاریخ ولادت برادرش [[امام هادی(ع)]] سا ل ۲۱۲ بوده و مطابق با گزارش‌های تاریخی، حکیمه خاتون از برادرش کوچک‌تر است، می‌توان تولد وی را در دهه دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های ۲۱۳ تا ۲۲۰ تخمین زد.<ref>اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۴، ص۲۸۵.</ref> | حکیمه دختر [[امام جواد(ع)]] است. زمان ولادتش در منابع تاریخی مشخص نیست ولی از آن‌جا که تاریخ ولادت برادرش [[امام هادی(ع)]] سا ل ۲۱۲ بوده و مطابق با گزارش‌های تاریخی، حکیمه خاتون از برادرش کوچک‌تر است، می‌توان تولد وی را در دهه دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های ۲۱۳ تا ۲۲۰ تخمین زد.<ref>اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۴، ص۲۸۵.</ref> | ||
مادر وی [[سمانه مغربیه]]، معروف به سیده است که مادر امام هادی(ع) و [[موسی مبرقع]] و دیگر فرزندان [[امام جواد(ع)]] نیز بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۴۹۷.</ref> | مادر وی [[سمانه مغربیه]]، معروف به سیده است که مادر [[امام هادی(ع)]] و [[موسی مبرقع]] و دیگر فرزندان [[امام جواد(ع)]] نیز بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۴۹۷.</ref> | ||
شوهر حکیمه خاتون ابوعلی حسن بن علی مرعش بن‌عبیدالله بن ابی‌الحسن محمد اکبر بن محمدحسن بن حسین اصغر بن [[امام سجاد(ع)]] بوده است. ثمره این ازدواج سه پسر به نام‌های حسین، زید و حمزه بود.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷؛ محلاتی، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، نجف، ج۲، ص۳۰۳؛ فخر رازی، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، ۱۴۰۹ق، ص ۱۶۹،۱۷۰.</ref> | شوهر حکیمه خاتون ابوعلی حسن بن علی مرعش بن‌عبیدالله بن ابی‌الحسن محمد اکبر بن محمدحسن بن حسین اصغر بن [[امام سجاد(ع)]] بوده است. ثمره این ازدواج سه پسر به نام‌های حسین، زید و حمزه بود.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷؛ محلاتی، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، نجف، ج۲، ص۳۰۳؛ فخر رازی، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، ۱۴۰۹ق، ص ۱۶۹،۱۷۰.</ref> | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
[[علامه مجلسی]] در کتاب [[بحارالانوار]] درباره حکیمه خاتون می‌نویسد: در قُبّه شریفه که مقبره دو امام عسکری علیهم السلام است، قبری منسوب به نجیبه، عالمه، فاضله، تقیه، رضیه، حکیمه، دختر امام جواد(ع) وجود دارد که نمی‌دانیم چرا با همه فضل و جلالت آشکاری که این بانوی گرامی دارد و محلّ اسرار امامت بوده، زیارتی برای او قید نشده است». سپس می‌گوید : «سزاوار است که او را با الفاظی که مناسب مقام اوست، زیارت کنید».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | [[علامه مجلسی]] در کتاب [[بحارالانوار]] درباره حکیمه خاتون می‌نویسد: در قُبّه شریفه که مقبره دو امام عسکری علیهم السلام است، قبری منسوب به نجیبه، عالمه، فاضله، تقیه، رضیه، حکیمه، دختر امام جواد(ع) وجود دارد که نمی‌دانیم چرا با همه فضل و جلالت آشکاری که این بانوی گرامی دارد و محلّ اسرار امامت بوده، زیارتی برای او قید نشده است». سپس می‌گوید : «سزاوار است که او را با الفاظی که مناسب مقام اوست، زیارت کنید».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | ||
[[عبدالله مامقانی]]، نام او را در زمره زنان راوی، ذکر کرده و می‌گوید : «مولا وحید بهبهانی اعتراض کرده که چرا زیارتی برای او ذکر نکرده‌اند». اضافه کرده است: «عجیب‌تر این که شیخ | [[عبدالله مامقانی]]، نام او را در زمره زنان راوی، ذکر کرده و می‌گوید : «مولا [[وحید بهبهانی]] اعتراض کرده که چرا زیارتی برای او ذکر نکرده‌اند». اضافه کرده است: «عجیب‌تر این که [[شیخ مفید]]، نام حکیمه را در زمره فرزندان امام جواد(ع) ذکر نکرده و برخی کتب تاریخ و سیره و نَسَب نیز وی را یاد نکرده‌اند».<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> البته [[شیخ مفید]] در نام بردن از فرزندان امام جواد(ع) به حکیمه تصریح نکرده است اما در جای دیگری از [[کتاب ارشاد]] <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص۳۵۱.</ref> وی را در سلسله روات ذکر کرده و تصریح نموده که وی عمه [[امام عسکری(ع)]] بوده است. | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
حکیمه خاتون، چهار تن از امامان شیعه را درک کرده و در میان دختران امام جواد(ع) به وفور علم و فضل مشهور بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> حکیمه از زنان راوی است و احادیثی از وی نقل شده که یکی از آن‌ها [[حرز امام جواد(ع)]] است.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۴.</ref> | حکیمه خاتون، چهار تن از [[امامان شیعه]] را درک کرده و در میان دختران امام جواد(ع) به وفور علم و فضل مشهور بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> حکیمه از زنان راوی است و احادیثی از وی نقل شده که یکی از آن‌ها [[حرز امام جواد(ع)]] است.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۴.</ref> | ||
امام هادی(ع)، آموزش نرجس خاتون مادر امام زمان را به حکیمه سپرد. درباره ازدواج امام عسکری(ع) با نرجس و ولادت امام دوازدهم شیعیان(عج)، روایات زیادی از وی، نقل شده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> حکیمه در شب ولادت حضرت مهدی(عج) با درخواست امام عسکری (ع) در کنار نرجس حضور داشت و اولین فردی است که امام زمان را در آغوش گرفت و بوسید.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> وی بارها آن حضرت را در زمان حیات امام عسکری ملاقات کرده و از سفیران و رابطان امام در زمان [[غیبت صغرا]] بوده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> | امام هادی(ع)، آموزش [[نرجس خاتون]] مادر امام زمان(عج) را به حکیمه سپرد. درباره [[ازدواج]] امام عسکری(ع) با نرجس و ولادت امام دوازدهم شیعیان(عج)، روایات زیادی از وی، نقل شده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> حکیمه در شب ولادت حضرت مهدی(عج) با درخواست امام عسکری (ع) در کنار نرجس حضور داشت و اولین فردی است که امام زمان(عج) را در آغوش گرفت و بوسید.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> وی بارها آن حضرت را در زمان حیات امام عسکری ملاقات کرده و از سفیران و رابطان امام در زمان [[غیبت صغرا]] بوده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> | ||
[[پرونده:حکیمه خاتون.png|بندانگشتی|مرقد حکیمه خاتون در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]]]] | [[پرونده:حکیمه خاتون.png|بندانگشتی|مرقد حکیمه خاتون در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]]]] | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
تاریخ وفات حکیمه را بعضی از عالمان نامعلوم می‌دانند<ref> امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> و دسته دیگر بدون ذکر مدرک قابل توجهی که بتوان بدان استناد نمود، [[سال ۲۷۴ قمری]] را به عنوان تاریخ وفات ذکر کرده‌اند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷.</ref> | تاریخ وفات حکیمه را بعضی از عالمان نامعلوم می‌دانند<ref> امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> و دسته دیگر بدون ذکر مدرک قابل توجهی که بتوان بدان استناد نمود، [[سال ۲۷۴ قمری]] را به عنوان تاریخ وفات ذکر کرده‌اند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷.</ref> | ||
{{اصلی|حرم عسکریین}} | {{اصلی|حرم عسکریین}} | ||
مرقد وی در سامرا در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]] واقع است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | مرقد وی در [[سامرا]] در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]] واقع است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||