پرش به محتوا

فاطمه بنت اسد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aghaie
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:


==نسب خانوادگی و زندگی‌نامه==
==نسب خانوادگی و زندگی‌نامه==
فاطمه بنت اسد، از دودمان [[بنی هاشم|هاشمی]] است و شرح‌ حال‌نگاران نسب او را چنین ثبت کرده‌اند: فاطمة بنت أسد بن [[هاشم بن عبد مناف]].<ref>ابن عبدالبر، ج‏4،ص:1891؛ ابن اثیر، ج‏6،ص:217.</ref> در [[مکه]] بزرگ شد و با [[ابوطالب]] ازدواج و پس از ظهور [[اسلام]]، به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد و همانجا درگذشت. گویند نخستین زن از دودمان هاشمی بوده که همسرش هاشمی بوده و فرزندان از هر دو سوی هاشمی به دنیا آورده و نخستین زن هاشمی بوده که فرزندش [[خلیفه]] مسلمانان شده است.<ref>ابن عبدالبر، ج‏4،ص:1891؛ زرکلی، ج‏5،ص:130.</ref>
فاطمه بنت اسد، از دودمان [[بنی هاشم|هاشمی]] است و شرح‌ حال‌نگاران نسب او را چنین ثبت کرده‌اند: فاطمة بنت أسد بن [[هاشم بن عبد مناف]].<ref>ابن عبدالبر، ج۴،ص:۱۸۹۱؛ ابن اثیر، ج۶،ص:۲۱۷.</ref> در [[مکه]] بزرگ شد و با [[ابوطالب]] ازدواج و پس از ظهور [[اسلام]]، به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد و همانجا درگذشت. گویند نخستین زن از دودمان هاشمی بوده که همسرش هاشمی بوده و فرزندان از هر دو سوی هاشمی به دنیا آورده و نخستین زن هاشمی بوده که فرزندش [[خلیفه]] مسلمانان شده است.<ref>ابن عبدالبر، ج۴،ص:۱۸۹۱؛ زرکلی، ج۵،ص:۱۳۰.</ref>


==فرزندان==
==فرزندان==
فاطمه بنت اسد صاحب چندین فرزند بود به نام‌های: [[طالب بن ابی طالب|طالب]]، [[عقیل بن ابی طالب|عقیل]]، [[جعفر بن ابی طالب|جعفر]]،[[علی(ع)]]، [[هند بنت ابی طالب|هند]] یا [[ام هانی]]، [[جمانه بنت ابی طالب|جمانه]]، [[ریطه بنت ابی طالب|ریطه]] یا ام طالب و [[اسماء بنت ابی طالب|اسماء]].<ref>مجلسی، ج ۱۹، ص۵۷.</ref>
فاطمه بنت اسد صاحب چندین فرزند بود به نام‌های: [[طالب بن ابی طالب|طالب]]، [[عقیل بن ابی طالب|عقیل]]، [[جعفر بن ابی طالب|جعفر]]،[[علی(ع)]]، [[هند بنت ابی طالب|هند]] یا [[ام هانی]]، [[جمانه بنت ابی طالب|جمانه]]، [[ریطه بنت ابی طالب|ریطه]] یا ام طالب و [[اسماء بنت ابی طالب|اسماء]].<ref>مجلسی، ج ۱۹، ص۵۷.</ref>
==فضایل==
==فضایل==
برخی منابع با تکیه بر چند روایت ضعیف، برآن شده‌اند که فاطمه بنت اسد تا آخرین لحظات مرگ اسلام نیاورده است.<ref>نک: بلاذری، ج‏2، ص:36.</ref> عمده منابع تاریخ اسلام کهن و معاصر، این ادعا را رد کرده و از روایات آنها برمی‌آید که او در مکه اسلام آورده و سپس به مدینه هجرت کرده است.<ref>برای نمونه نک: ابن عبدالبر، ج‏4،ص:1891.</ref> برای این بانو، فضایل بسیاری در منابع ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:
برخی منابع با تکیه بر چند روایت ضعیف، برآن شده‌اند که فاطمه بنت اسد تا آخرین لحظات مرگ اسلام نیاورده است.<ref>نک: بلاذری، ج۲، ص:۳۶.</ref> عمده منابع تاریخ اسلام کهن و معاصر، این ادعا را رد کرده و از روایات آنها برمی‌آید که او در مکه اسلام آورده و سپس به مدینه هجرت کرده است.<ref>برای نمونه نک: ابن عبدالبر، ج۴،ص:۱۸۹۱.</ref> برای این بانو، فضایل بسیاری در منابع ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:
===سرپرستی پیامبر(ص)===
===سرپرستی پیامبر(ص)===
{{جعبه نقل قول | عنوان = [[پیامبر اسلام(ص)]] درباره فاطمه بنت اسد فرمود:| نقل‌قول = {{سخ}}او به‌راستی مادرم بود؛ چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود.|تاریخ بایگانی | منبع = <small>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص 49.</small> | تراز = چپ| عرض = 230px | اندازه خط = 11px| رنگ پس‌زمینه = #FFFFE0| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[پیامبر اسلام(ص)]] درباره فاطمه بنت اسد فرمود:| نقل‌قول = {{سخ}}او به‌راستی مادرم بود؛ چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص۴۹.</small> | تراز = چپ| عرض = 230px | اندازه خط = 11px| رنگ پس‌زمینه = #FFFFE0| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}


از آنجا که [[پیامبر اسلام]] در کودکی، پدر، مادر و جدش را از دست داد، از  ۸ سالگی تحت سرپرستی عمویش [[ابوطالب]] درآمد.<ref> شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ص ۳۷-۳۸.</ref> فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستی [[محمد|رسول خدا(ص)]] شریک بود. مهربانی فاطمه بنت اسد نسبت به پیامبر(ص) چنان بود که پس از درگذشت وی، پیامبر(ص) فرمود: «امروز مادرم وفات کرد.» و او را در پیراهن خویش کفن کرد و در قبرش فرود آمد و در [[لحد]] او خوابید، و چون به او گفتند:‌«ای رسول خدا! برای فاطمه سخت بی‌تاب گشته‌ای!» گفت: «او به‌راستی مادرم بود، چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت، و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود».<ref>ترجمه تاریخ یعقوبی، صص ۳۶۸-۳۶۹؛ به نقل آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص۴۹.</ref>نیز نقل است که فرمود: «پس از ابوطالب، کسی چون فاطمه به من نیکی نکرد.»<ref>ابن عبدالبر، ج‏4،ص:1891.</ref>
از آنجا که [[پیامبر اسلام]] در کودکی، پدر، مادر و جدش را از دست داد، از  ۸ سالگی تحت سرپرستی عمویش [[ابوطالب]] درآمد.<ref> شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ص ۳۷-۳۸.</ref> فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستی [[محمد|رسول خدا(ص)]] شریک بود. مهربانی فاطمه بنت اسد نسبت به پیامبر(ص) چنان بود که پس از درگذشت وی، پیامبر(ص) فرمود: «امروز مادرم وفات کرد.» و او را در پیراهن خویش کفن کرد و در قبرش فرود آمد و در [[لحد]] او خوابید، و چون به او گفتند:‌«ای رسول خدا! برای فاطمه سخت بی‌تاب گشته‌ای!» گفت: «او به‌راستی مادرم بود، چه کودکان خود را گرسنه می‌داشت و مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت، و مرا شسته و آراسته می‌داشت، راستی که مادرم بود».<ref>ترجمه تاریخ یعقوبی، صص ۳۶۸-۳۶۹؛ به نقل آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص۴۹.</ref>نیز نقل است که فرمود: «پس از ابوطالب، کسی چون فاطمه به من نیکی نکرد.»<ref>ابن عبدالبر، ج۴،ص:۱۸۹۱.</ref>


===ولادت فرزند در کعبه===
===ولادت فرزند در کعبه===
خط ۲۹: خط ۲۹:


===اولین زن بیعت‌کننده با پیامبر (ص)===
===اولین زن بیعت‌کننده با پیامبر (ص)===
پس از [[فتح مکه]]، هنگامى كه [[پیامبر(ص)]] بر [[كوه صفا]] قرار گرفته بود و از مردان بيعت می‌گرفت، زنان [[مكه]] كه ايمان آورده بودند براى بيعت خدمتش آمدند. در این زمان، [[آیه]] ۱۲ [[سوره ممتحنه]] نازل شد<ref>طباطبایی، المیزان، ج 19، ص 246.</ref> که خطاب به پیامبر (ص) می‌فرماید: «ای پیامبر! هنگامی که زنان مؤمن نزد تو آیند و با تو بیعت کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهند، دزدی و زنا نکنند، فرزندان خود را نکشند، [[تهمت]] و افترایی پیش دست و پای خود نیاورند و در هیچ کار شایسته‌ای مخالفت فرمان تو نکنند، با آنها [[بیعت]] کن و برای آنان از درگاه خداوند آمرزش بطلب که خداوند آمرزنده و مهربان است.»
پس از [[فتح مکه]]، هنگامى كه [[پیامبر(ص)]] بر [[كوه صفا]] قرار گرفته بود و از مردان بيعت می‌گرفت، زنان [[مكه]] كه ايمان آورده بودند براى بيعت خدمتش آمدند. در این زمان، [[آیه]] ۱۲ [[سوره ممتحنه]] نازل شد<ref>طباطبایی، المیزان، ج ۱۹، ص۲۴۶.</ref> که خطاب به پیامبر (ص) می‌فرماید: «ای پیامبر! هنگامی که زنان مؤمن نزد تو آیند و با تو بیعت کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهند، دزدی و زنا نکنند، فرزندان خود را نکشند، [[تهمت]] و افترایی پیش دست و پای خود نیاورند و در هیچ کار شایسته‌ای مخالفت فرمان تو نکنند، با آنها [[بیعت]] کن و برای آنان از درگاه خداوند آمرزش بطلب که خداوند آمرزنده و مهربان است.»


[[ابن ابی الحدید]]، می‌گوید: «فاطمه بنت اسد نخستین زنی بود که با پیامبر (ص) [[بیعت]] کرد.»<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص۱۴.</ref> [[ابن عباس]] می‌گوید که این آیه در‌ شأن فاطمه بنت اسد، نازل شده است.<ref>ابن جوزی، ص۱۰</ref>
[[ابن ابی الحدید]]، می‌گوید: «فاطمه بنت اسد نخستین زنی بود که با پیامبر (ص) [[بیعت]] کرد.»<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص۱۴.</ref> [[ابن عباس]] می‌گوید که این آیه در‌ شأن فاطمه بنت اسد، نازل شده است.<ref>ابن جوزی، ص۱۰</ref>
خط ۳۹: خط ۳۹:


== پانویس ==
== پانویس ==
{{ستون-شروع|2}}
{{پانویس2}}
<references />
 
{{پایان}}
 


== منابع ==
== منابع ==
{{ستون-شروع|2}}
{{منابع}}
* آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸.
* آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸.
*ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج ۱، تحقیق : محمد أبو الفضل إبراهیم، دار إحیاء الکتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشرکاه، ۱۳۷۸- ۱۹۵۹م.
*ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج ۱، تحقیق : محمد أبو الفضل إبراهیم، دار إحیاء الکتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشرکاه، ۱۳۷۸- ۱۹۵۹م.
خط ۵۰: خط ۵۰:
*ابن شبه نمیری، ''تاریخ المدینه''، تحقیق فهیم محمد شلتوت، دارالفکر، قم.
*ابن شبه نمیری، ''تاریخ المدینه''، تحقیق فهیم محمد شلتوت، دارالفکر، قم.
*ابن صباغ مالکی، ''الفصول المهمّه''، دارالحدیث، قم.
*ابن صباغ مالکی، ''الفصول المهمّه''، دارالحدیث، قم.
*ابن عبدالبر، أبو عمر يوسف بن عبد الله بن محمد، ''الاستيعاب فى معرفة الأصحاب''، تحقيق على محمد البجاوى، بيروت، دار الجيل، ط الأولى،  1412/1992.
*ابن عبدالبر، أبو عمر يوسف بن عبد الله بن محمد، ''الاستيعاب فى معرفة الأصحاب''، تحقيق على محمد البجاوى، بيروت، دار الجيل، ط الأولى،  ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
*اسکداری، ''ترغیب اهل المودة و الوفاء'' تحقیق عادل ابوالمنعم ابوالعباس، مکتبة الثقافة، مدینه منوره.
*اسکداری، ''ترغیب اهل المودة و الوفاء'' تحقیق عادل ابوالمنعم ابوالعباس، مکتبة الثقافة، مدینه منوره.
*امینی، ''الغدیر''، دارالکتاب العربی، بیروت.
*امینی، ''الغدیر''، دارالکتاب العربی، بیروت.
* شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰.
* شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰.
*حاکم نیشابوری، ''المستدر ک علی الصحیحین''، تصحیح عبدالسلام بن محمد علّوش، دارالمعرفه، بیروت.
*حاکم نیشابوری، ''المستدر ک علی الصحیحین''، تصحیح عبدالسلام بن محمد علّوش، دارالمعرفه، بیروت.
*طباطبایی، محمد حسین، ''المیزان فی تفسیر القرآن''، قم، اسماعیلیان، 1371.
*طباطبایی، محمد حسین، ''المیزان فی تفسیر القرآن''، قم، اسماعیلیان، ۱۳۷۱.
*کلینی، ''کافی''، تصحیح علی اکبر غفاری، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
*کلینی، ''کافی''، تصحیح علی اکبر غفاری، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
*مجلسی، ''بحارالانوار''، الوفاء، بیروت.
*مجلسی، ''بحارالانوار''، الوفاء، بیروت.
کاربر ناشناس