حفص بن سلیمان اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی و اهمیت
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) (←منابع) |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او [[علم قرائت|علم قرائت قرآن]] را از عاصم فراگرفت و در سرزمینهای اسلامی از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی پژوهشگران، بیشتر سرزمینهای اسلامی [[قرآن]] را به قرائت حفص از عاصم تلاوت می‌کنند<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref> و بیشتر قرآن‌های رایج براساس این قرائت چاپ شده است. | حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او [[علم قرائت|علم قرائت قرآن]] را از عاصم فراگرفت و در سرزمینهای اسلامی از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی پژوهشگران، بیشتر سرزمینهای اسلامی [[قرآن]] را به قرائت حفص از عاصم تلاوت می‌کنند<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref> و بیشتر قرآن‌های رایج براساس این قرائت چاپ شده است. | ||
شرح حال نگاران او را ملقب به حفیص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> او در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>، شغلش پارچه‌فروشی (به عربی بَزّاز) بود<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref>. درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخ‌نگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] از دنیا رفت.<ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | شرح حال نگاران او را ملقب به حفیص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> او در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>، شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref>. درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخ‌نگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] از دنیا رفت.<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref><ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | ||
== تعلیم و ترویج قرائت == | == تعلیم و ترویج قرائت == | ||
{{اصلی|علم قرائت}} | {{اصلی|علم قرائت}}{{اصلی|قرائت حفص از عاصم}} | ||
حفص یکی از دو راوی برخی قرائت‌شناسان، حفص را داناترین فرد از میان شاگردان و راویان عاصم، نسبت به قرائت او معرفی کرده‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف و [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref> | حفص یکی از دو راوی برخی قرائت‌شناسان، حفص را داناترین فرد از میان شاگردان و راویان عاصم، نسبت به قرائت او معرفی کرده‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف و [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۸: | ||
=== صحیح‌ترین قرائت === | === صحیح‌ترین قرائت === | ||
ابن‌جزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته را به وی آموخته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ابن‌جزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته را به وی آموخته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ||
او در [[بغداد]] و [[مکه]] نیز به تعلیم قرائت (اِقْراء) مشغول گردید.<ref>جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵.</ref> ابن‌جزری<ref>ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۲ـ۱۵۵.</ref> سلسله راویان قرائت حفص را ــ که از دو طریقِ عبیدبن صباح (متوفی ۲۳۵ق) و عمروبن صباح (متوفی ۲۲۱ق) می‌باشدــ به تفصیل ذکر کرده است. جز این دو، ابن‌جزری<ref>جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵-۳۸۶.</ref> از کسانی نام برده که قرائت را از او روایت کرده‌اند. | او در [[بغداد]] و [[مکه]] نیز به تعلیم قرائت (اِقْراء) مشغول گردید.<ref>جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵.</ref> ابن‌جزری<ref>ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۲ـ۱۵۵.</ref> سلسله راویان قرائت حفص را ــ که از دو طریقِ عبیدبن صباح (متوفی ۲۳۵ق) و عمروبن صباح (متوفی ۲۲۱ق) می‌باشدــ به تفصیل ذکر کرده است. جز این دو، ابن‌جزری<ref>جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵-۳۸۶.</ref> از کسانی نام برده که قرائت را از او روایت کرده‌اند. | ||
==جایگاه | ==جایگاه حدیثی== | ||
[[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|امام صادق(ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده است. طبق گزارش شاه‌پسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود یا ابوعمر بَزّاز در سلسه‌سند احادیث آمده است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشترى، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref> | [[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|امام صادق(ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده است. طبق گزارش شاه‌پسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود یا ابوعمر بَزّاز در سلسه‌سند احادیث آمده است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشترى، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref> | ||
=== اهل سنت=== | === اهل سنت=== | ||