حرم حضرت رقیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حرم حضرت رقیه''' دومین زیارتگاه [[شیعیان]] در شهر [[دمشق]] که منسوب به رقیه دختر امام حسین است. بنا بر برخی نقل‌ها [[حضرت رقیه]] پس از اسارت اهل بیت [[امام حسین(ع)]]، در مکانی به نام باب الفرادیس در دمشق از دنیا رفت و او را در مقبره‌ای عمومی به نام مقبرۀ باب الفرادیس به خاک سپردند.

این مزار در مقبره عمومی باب الفرادیس و در شمال غربی محلۀ قدیمی دمشق و کنار باب الفرادیس قرار داشت و امروزه به العماره معروف است.<ref>قائدان، اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ص ۵۷</ref>

==تاریخچه بنا و بازسازی آن ==

اطلاعاتی درباره بنای نخستین زیارتگاه و روند بازسازی آن تا پیش از قرن نهم قمری در دست نیست. به نوشته ابن طولون دمشقی، در نیمه دوم این قرن، امیر بردبک ظاهری که در سال ۸۷۱ق منصب نیابت دمشق را از سوی پادشاه مملوکی بر عهده گرفت، ساختمان مزار را بازسازی کرد. یکی از کتیبه‌های سنگی که در مزار وجود داشته نشان می‌دهد که میرزا بابا مستوفی گیلانی، در سال ۱۱۲۵ق بنای حرم را بازسازی کرد. سپس در اواخر دوره عثمانی، [[علی‌اصغرخان اتابک]]، صدر اعظم دربار قاجار، مزار را در سال ۱۳۲۳ق بازسازی کرد.<ref>خامه یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ص۲۴۶.</ref>

در سال ۱۳۴۳ق، کامل و محمدعلی آل نظام، از شیعیان دمشق، بنای زیارتگاه را با هزینه خود بازسازی کردند. بنای زیارتگاه حضرت رقیه پیش از آن، شامل اتاقی بوده که قبر میان آن قرار داشت. مسجد کوچکی نیز در مجاورت آن وجود داشته و مساحت بنا در مجموع از ۶۰ مترمربع فراتر نمی‌رفته است.<ref>خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ص۲۴۷</ref>

در اوایل دهه ۷۰ قرن بیستم میلادی تعدادی از شیعیان از جمله [[نصرالله خلخالی]] و [[امام موسی صدر]] کمیته‌ای را با هدف توسعه زیارتگاه حضرت رقیه تشکیل دادند. آنها تعدادی از خانه‌ها و مغازه‌های مجاور را خریداری کردند. کار توسعه بنا در سال ۱۴۰۴ق برابر با ۱۹۸۴م. آغاز شد و بخش عمده آن در سال ۱۴۱۰ق. به پایان رسید.<ref>خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ص ۲۵۰ـ۲۴۹</ref>

به گفته فهری زنجانی در توسعه‌ای که صورت گرفت برخی در اطراف حرم به فروش خانه‌هایشان راضی نبودند و وضع به همین حال مانده بود تا در سال ۱۳۶۳ش. با خرید آن خانه‌ها و پرداخت چندین برابر قیمت آن‌ها، امر پی‌ریزی بنای جدید حرم از سوی [[جمهوری اسلامی ایران]] و با حضور مقامات [[سوریه]] آغاز شد.<ref>قائدان، اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ص۵۸.</ref>

مجموع مساحت حرم تقریباً ۴۵۰۰ متر مربع است که ۶۰۰ متر مربع آن مساحت فضای باز و باقی زیربنا است و در قسمت جنوبی ساختمان مسجدی به وسعت ۸۰۰ متر مربع ساخته شده است. وسعت حرم و رواق‌هایش در بنای جدید تقریباً ۲۶۰۰ متر مربع است.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی در کشور سوریه، ۱۲۱</ref>

آستانه حضرت رقیه از ساختمانی تشکیل شده است که آمیخته‌ای از هنر و معماری اسلامی محلی و ایرانی است؛ نماهای خارجی آستانه با قالب‌های سنگی بزرگ سفیدرنگ پوشیده شده است. در بالاترین قسمت نما، یک کتیبه نواری از آیات [[قرآن]] با رنگ طلایی بر زمینه سبزرنگ به چشم می‌خورد. بنا دارای چند ورودی است که مهم‌ترین آن، ورودی جنوب غربی است. سردر این ورودی دارای طاقی است که در آن مقرنس‌هایی پوشیده شده با کاشی است و بالای این سردر، مناره‌ای به ارتفاع ۳۴ متر از کف زمین قرار دارد.

ورودی متصل به صحن اصلی بنا به شکل مستطیل است و گرداگرد آن رواق‌هایی وجود دارد. این رواق‌ها با سنگ‌های سفیدرنگ پوشیده شده است و نمای آنها شامل طاق‌های بزرگ و کوچک متوالی است؛ به‌گونه‌ای‌ که هر طاق بزرگ، میان دو طاق کوچک قرار دارد. بالای طاق‌های کوچک، اسامی [[ائمه معصومین|ائمه معصوم(ع)]] درون قاب‌های مدوّری نقش بسته است. سقف رواق‌ها از داخل، با نقوش گیاهی تزیین یافته است.<ref>خامه یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ص ۲۵۰</ref>

در سال اول وقوع تحرکات تروریستی در سوریه، [[شیخ عباس اللحام]]، امام جماعت حرم حضرت رقیه در مقابل درب ورودی حرم هدف حمله تروریست‌ها قرار گرفت و با شلیک چندین گلوله به [[شهادت]] رسید. تروریست‌های مستقر در منطقه جوبر واقع در شرق شهر دمشق چندین بار اقدام به پرتاب خمپاره به سمت مقام حضرت رقیه کرده‌اند ولی خمپاره ها به هدف اصابت نکرده است.