حسین وارث آدم (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

این بخش شامل مقدمه، متن و پاورقی است. متن و مقدمه توسط [[علی شریعتی|دکتر شریعتی]] در [[عاشورا|عاشورای]] سال ۴۹ تهیه شده است و پاورقی‌ها نیز توضیحاتی است که در حین ارائه متن اصلی، توسط نویسنده ارائه شده است. متن این بخش به دلیل نوشتاری بودن و نثر ادبی آن، برای خواننده معمولی سنگین است که گاه آن را از فهم معنای اصلی دور می‌سازد.

شریعتی تلاش دارد از طریق ارتباط برقرار کردن بین گذشته، حال و آینده، حادثه [[عاشورا]] را تحلیل کند. وی [[واقعه کربلا]] را چکیده و خلاصه تمام درگیری‌های تاریخ از فرعون تا خود [[امام حسین]](ع) می‌داند که بر ضد تثلیث قارون و بلعم و باعور (زر و زور و تزویر) شوریده است. این بخش نوعی فلسفه تاریخ است، شریعتی با الهام از [[زیارت وارث]] به نوعی پیوستگی تاریخی معتقد است. از نظر او وراثت یک تعبیر ادبی نیست بلکه یک اصطلاح علمی تاریخی است. نویسنده تلاش دارد با استفاده از زیارت وارث، حوادث شخصی زمانه خویش را به حوادث تاریخی [[صدر اسلام]] گره بزند.

شریعتی معتقد است، آن گونه که [[دجله]] و [[فرات]] از یک منبع سرچشمه می‌گیرند و بر بستر تاریخ پیش می‌آیند، از هم دور می‌شوند و در پایان کار، به آرامش یکنواخت نخستین می‌رسند. آغاز تاریخ بشر، نیز در آغاز اشتراکیت و برابری است، سپس نابرابری و حق و باطل آغاز می‌شود و سر انجام به وحدت باز می‌گردد.

دو بخش انسان، یعنی دو طبقه برخوردار و استعمارگر و فقیر و استثمار شده؛ طبقه حاکم و برخوردار سه چهره دارد: [[سیاست]]، [[اقتصاد]]، [[مذهب]]؛ یا صاحبان زر، زور و تزویر که اولی سر خلق را به بند می‌آورد، و دومی جیبش را خالی می‌کند، و سومی آرام و مهربان فریبش می‌دهد. از نظر شریعتی، قصر و دکان و معبد، سه شعبه یک بنگاه‌اند. تیغ و طلا و تسبیح یک کار می‌کنند. نظام حاکم بر تاریخ همواره همین بوده است و آنچه غیر از این بوده نهضت‌هایی بوده محکوم، قیام‌ها و انقلاب‌هایی بوده دلسوزانه و مذبوحانه.

شریعتی در این بخش از کتاب به تحلیل واژه '''ثار''' می‌پردازد و می‌گوید: ثار واژه‌ای است که معنای آن فراتر از محدوده وجودی خود کلمه است. وی معتقد است که [[پیامبر اسلام]] (ص) در بسیاری موارد فرهنگ و سنت رایج جامعه‌اش را گرفته و در درون آن، یک محتوای نوِ علمی، انقلابی و انسانی ریخته است؛ ثار نیز از این نمونه است که [[رسول اکرم]] (ص) خونخواهی و ثار قبیله‌ای را به یک ثار ایدئولوژیک، یک ثار انسانی تبدیل کرده است.

از نگاه شریعتی، بین وراثت و ثار رابطه‌ای وجود دارد، که این دو مفهوم، [[فلسفه تاریخ]] انسان را در [[اسلام]] می‌سازند و معنی می‌کنند؛ در فلسفه تاریخ [[شیعه]]، بر اساس مفهوم وراثت [[امام حسین]](ع) به عنوان یک حلقه از این زنجیر طولانی که از [[آدم]] تا [[آخر الزمان]] به هم پیوسته است، مطرح است. آری تاریخ بشر با ثار شروع می‌شود و تداوم و توسعه پیدا می‌کند، تا وقتی که به انفجار می‌رسد، و انفجار یعنی گرفتن انتقام از فرزندان طاغوت؛ و در آنجاست که بشر به نجات، صلح و عدالت می‌رسد و تا آن روز تمام داستان زندگی انسان، داستان تلاش برای خونخواهی است.

نویسنده در این بخش به تحلیل [[شهادت]] اختصاص می‌پردازد، [[علی شریعتی|شریعتی]] معتقد است که عظمت [[امام حسین(ع)]] از یکسو و شخص بینی ما از سوی دیگر موجب شده است که از آن چه که حسین(ع) به خاطر آن سخاوت مندانه خود را قربانی کرد، یاد نکنیم. شهادت در فرهنگ [[شیعه]]، مرگ تحمیلی و تراژدی نیست، بلکه یک درجه است. وسیله نیست، خود، هدف است؛ شهادت مرگ دلخواهی است که مجاهد با همه آگاهی و همه منطق و شعور و بیداری و بینایی خویش، خود انتخاب می‌کند.

حسین، از شهر خویش بیرون می‌آید، زندگیش را رها می‌کند تا بمیرد! زیرا جز این سلاحی، برای مبارزه ندارد، اگر نمی‌تواند دشمن را بشکند، لا اقل به این وسیله رسوا کند، اگر نمی‌تواند قدرت حاکم را مغلوب سازد آن را محکوم کند.

شریعتی در این بخش به مسئولیت‌های سنگینی پس از [[شهادت]]، اشاره می‌کند و می‌گوید: اکنون [[شهید|شهیدان]] کارشان را به پایان برده‌اند، و خاموش رفته‌اند. این‌ها دو کار کردند، یکی به ما آموختند که باید: چگونه زندگی کنیم- اگر می‌توانیم- و چگونه بمیریم- اگر نمی‌توانیم. دیگر آن که با خون خویش در محکمه تاریخ انسان شهادت دادند.

[[حسین(ع)|حسین]] با ناتمام گذاشتن [[حج]]، آموخت که اگر [[امامت]] نباشد، هدف نباشد، چرخیدن بر گرد [[خانه خدا]]، با خانه بت مساوی است. [[زینب]] رسالت رساندن پیام شهیدان را به دوش گرفته است و اگر زینب پیام [[کربلا]] را به تاریخ باز نگوید، کربلا در تاریخ می‌ماند، و کسانی که به این پیام نیازمندند از آن محروم می‌مانند. رسالت زینب ابلاغ پیام کربلا است به همه انسان ها، به همه کسانی که بر مرگ حسین می‌گریند.

ما وارث عزیز‌ترین امانت‌های هستیم که با [[جهاد]]ها و [[شهادت]]‌های انسان‌های بزرگ در تاریخ [[اسلام]] فراهم آمده است، و ما مسئول آن هستیم که امتی بسازیم از خویش، تا برای بشریت نمونه باشد. آن‌ها که رفتند، کاری حسینی کرند، و آن‌ها که ماندند، باید کاری زینبی کنند، و گرنه یزیدی اند!