پرش به محتوا

فرهنگ عاشورا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab
(اصلاح منابع)
imported>Hasaninasab
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان = فرهنگ عاشورا | عنوان اصلی =
| تصویر = کتاب فرهنگ عاشورا.jpeg
| زیرنویس تصویر =
| نویسنده = [[جواد محدثی]]
| تصویرگر =
| طراح جلد =
| زبان =
| مجموعه = ۱ جلد
| موضوع = عاشورا پژوهی
| سبک =
| ناشر = نشر معروف
| محل انتشارات = قم
| تاریخ نشر = ۱۳۹۳ هجری شمسی
| نوبت چاپ = هفدهم
| صفحه = ۵۴۴ صفحه
| قطع = وزیری
| شابک =
}}
'''فرهنگ عاشورا''' کتابی به صورت فرهنگ‎نامه در موضوع [[عاشورا]]، نوشته [[جواد محدثی]] از نویسندگان معاصر فارسی زبان در موضوعات علمی و مذهبی است. همچنین این کتاب اثر برگزیده چهارمین دوره کتاب سال ولایت در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی است. فرهنگ عاشورا مجموعه‎ای از مدخل‎های مرتبط با عاشوراست که محورهایی را مانند اشخاص، گروه‎ها، جاها، کتاب‎ها، اصطلاحات، سنت‎ها، شعائر، تعالیم کتابی و محورهای دیگر که به نحوی در ارتباط با فرهنگ عاشوراست، شامل می‎شود. ترتیب مدخل‎های این کتاب به صورت الفبایی است.
'''فرهنگ عاشورا''' کتابی به صورت فرهنگ‎نامه در موضوع [[عاشورا]]، نوشته [[جواد محدثی]] از نویسندگان معاصر فارسی زبان در موضوعات علمی و مذهبی است. همچنین این کتاب اثر برگزیده چهارمین دوره کتاب سال ولایت در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی است. فرهنگ عاشورا مجموعه‎ای از مدخل‎های مرتبط با عاشوراست که محورهایی را مانند اشخاص، گروه‎ها، جاها، کتاب‎ها، اصطلاحات، سنت‎ها، شعائر، تعالیم کتابی و محورهای دیگر که به نحوی در ارتباط با فرهنگ عاشوراست، شامل می‎شود. ترتیب مدخل‎های این کتاب به صورت الفبایی است.


==درباره نویسنده==
==درباره نویسنده==
{{اصلی|جواد محدثی}}
{{اصلی|جواد محدثی}}
جواد محدثی در سال ۱۳۳۱ ه‍.ش در شهرستان سراب آذربایجان شرقی به دنیا آمد. پدر و پدر بزرگش روحانی بودند. وی به خاطر روحانی بودن پدرش از کودکی در قم می‌زیست. در این شهر بزرگ شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قم گذراند. از سال ۱۳۴۴ه‍.ش وارد حوزه علمیه قم شد و در مدرسه علیمه منتظریه معروف به حقانی به تحصیل پرداخت. از اساتید مهم وی می‌توان از شهید قدوسی، شهید مفتح، شهید شاه آبادی و آیات عظام : مشکینی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، جنتی و بزرگان دیگر یاد کرد. پیش از انقلاب به سبب مبارزات سیاسی و سخنرانی در شهرستان‎ها دو بار دستگیر و زندانی شد. با پیروزی انقلاب اسلامی در کنار فعالیت‎های درسی به تلاش‎های فرهنگی و تبلیغی در شهرستان‎های مختلف پرداخت و با نگارش سلسله مقالاتی در زمینه‌های هنری، اخلاقی، اجتماعی، مباحث قرآنی و تربیتی، خانوادگی، در مجلاتی همچون : عروة الوثقی، پیام انقلاب، پیام زن، حوزه و همچنین با همکاری قلمی با روزنامه‌های جمهوری اسلامی و کیهان و هفته نامه «صبح صادق» و«ری» و نشریه «زائر» در ایام حج، در طول سالیان متمادی حضور ادبی و فرهنگی داشت. چند سال در اوایل انقلاب با حضور در دانشگاه‎های مختلف و تدریس تاریخ اسلام، تعلیم و تربیت اسلامی، منطق و موضوعات دیگر نیز حضور در مجامع دانشگاهی و جمع‎های دانشجویی و اردوهای دانش آموزی و سمینارهای فرهنگی و تربیتی آموزشی و پرورش معلمان، در فضای فکری اجتماعی جوانان حضور داشت. همچنین وی در برخی از مجامع ادبی و محافل شعری و شب‎های شعر بویژه در اوایل انقلاب حضور می‎یافت و آثار خویش را عرضه می‎کرد. وی همچنین در مراکز مختلفی به عنوان عضو هیئت علمی، طرح و برنامه، بررسی و نظارت حضور و همکاری داشته است.<ref>[http://jmohaddesi.andishvaran.ir/fa/profile.html? صفحه جواد محدثی در پایگاه‌اندیشوران]</ref>
جواد محدثی در سال ۱۳۳۱ ه‍.ش در شهرستان سراب آذربایجان شرقی به دنیا آمد. از اساتید مهم وی می‌توان از شهید قدوسی، شهید مفتح، شهید شاه آبادی و آیات عظام : مشکینی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، جنتی و بزرگان دیگر یاد کرد. وی کتب و مقالاتی در موضوعات مختلف مذهبی نگاشته است. مانند چهل حدیث عزاداری، اخلاق نبوی، سیمای عقاید شیعه و ... .<ref>[http://jmohaddesi.andishvaran.ir/fa/profile.html? صفحه جواد محدثی در پایگاه‌اندیشوران]</ref>


==کتاب‎های دیگر نویسنده==
==درباره کتاب==
جواد محدثی کتاب‎های فراوانی در موضوعات مختلف مذهبی نگاشته است که بنابر اطلاعات موجود در صفحه شخصی وی در پایگاه‌اندیشوران<ref>[http://jmohaddesi.andishvaran.ir/fa/profile.html? صفحه جواد محدثی در پایگاه‌اندیشوران]</ref> محدثی ۱۲۸ کتاب و ۱۳۵ مقاله نوشته است. از جمله:
این کتاب در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی و در چهارمین دوره [[کتاب سال ولایت]]، به همراه ۱۴ اثر دیگر، به عنوان یکی از آثار برگزیده انتخاب گردید.<ref>[http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004207431 سایت جام جم آنلاین]</ref>
{{ستون-شروع|۳}}
* اخلاق نبوی آشنایی با سیره اخلاقی پیامبر اعظم(ص)
* بلاغ عاشورا
* پیام‎های عاشورا
* تبرک و توسل
* چهل حدیث عزاداری
* حج و عمره در قرآن و حدیث (فارسی - عربی)
* حج و عمره در قرآن و حدیث
* درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه
* دعاهای قرآنی
* روح حج
* زائر کربلاء
* زیارت
* سلوک دانشجویی
* سیمای عقاید شیعه: ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی حق الیقین
* فرهنگ زیارت
* فرهنگ غدیر
* قلمرو دل
* گفتم گفت
* مراقبات ماه رمضان
* موسوعة عاشوراء (تعریب)
* نگاهی به دعاهای قرآنی


{{پایان}}
===اطلاعات نشر===
 
کتاب فرهنگ عاشورا در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی توسط جواد محدثی به رشته تحریر درآمد و اولین بار توسط نشر معروف در شهر قم چاپ گردید. چاپ هفدهم این اثر در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی توسط نشر معروف در همان قطع انتشار یافته است. این کتاب ۵۴۴ صفحه دارد و قطع آن وزیری است.
==درباره کتاب==
کتاب فرهنگ عاشورا در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی توسط جواد محدثی به رشته تحریر درآمد و اولین بار توسط نشر معروف در شهر قم چاپ گردید. چاپ هفدهم این اثر در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی توسط نشر معروف در همان قطع انتشار یافته است. این کتاب ۵۴۴ صفحه دارد و قطع آن وزیری است. همچنین این کتاب در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی و در چهارمین دوره [[کتاب سال ولایت]]، به همراه ۱۴ اثر دیگر، به عنوان یکی از آثار برگزیده انتخاب گردید.<ref>[http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004207431 سایت جام جم آنلاین]</ref>


==هدف از نگارش==
===هدف از نگارش===
نویسنده هدف خود را از نگارش کتاب فرهنگ عاشورا این مطلب بیان کرده که تصیم داشته است «یک مجموعه یک جلدی، فشرده، دَمِ دست و کاربردی، حاوی لازم‎ترین دانستنی‎ها پیرامون موضوعاتی که به آن نهضت جاوید چه در عصر حادثه، چه زمان‎های پس از آن تا امروز مربوط می‎شود، ارائه گردد.»<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۱۸</ref>
نویسنده هدف خود را از نگارش کتاب فرهنگ عاشورا این مطلب بیان کرده که تصیم داشته است «یک مجموعه یک جلدی، فشرده، دَمِ دست و کاربردی، حاوی لازم‎ترین دانستنی‎ها پیرامون موضوعاتی که به آن نهضت جاوید چه در عصر حادثه، چه زمان‎های پس از آن تا امروز مربوط می‎شود، ارائه گردد.»<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۱۸</ref>


خط ۴۲: خط ۳۷:


===اشخاص===
===اشخاص===
این بخش نام‎ها، لقب‎ها و کنیه‎های اشخاص حاضر در [[کربلا]] یا مرتبط با [[عاشورا را به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۲۹۲ مدخل است که به معرفی اشخاص حاضر در کربلا مانند [[امام حسین(ع)]]، [[حضرت عباس(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[حضرت زینب(س)]]، [[حبیب بن مظاهر]] و [[زهیر بن قین]] از طرفی و [[یزید بن معاویه]]، [[عبیدالله بن زیاد]]، [[عمر بن سعد]]، [[شمر بن ذی الجوشن]]، [[خولی]] و [[حرمله]] از طرف دیگر پرداخته است. همچنین نویسنده اشخاصی مانند [[معاویه]]، [[مختار ثقفی]]، [[هانی بن عروه]]، [[فرزدق]] و [[محمد حنفیه]] که در ماجرای کربلا حضور نداشتند، اما مرتبط با عاشورا بودند، نیز معرفی کرده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۲ - ۵۲۵</ref>
این بخش نام‎ها، لقب‎ها و کنیه‎های اشخاص حاضر در [[کربلا]] یا مرتبط با [[عاشورا را به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۲۹۲ مدخل است که به معرفی اشخاص حاضر در کربلا مانند [[امام حسین(ع)]]، [[عباس بن علی|حضرت عباس(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[حضرت زینب(س)]]، [[حبیب بن مظاهر]] و [[زهیر بن قین]] از طرفی و [[یزید بن معاویه]]، [[عبیدالله بن زیاد]]، [[عمر بن سعد]]، [[شمر بن ذی الجوشن]]، [[خولی]] و [[حرمله]] از طرف دیگر پرداخته است. همچنین نویسنده اشخاصی مانند [[معاویه]]، [[مختار ثقفی]]، [[هانی بن عروه]]، [[فرزدق]] و [[محمد حنفیه]] که در ماجرای کربلا حضور نداشتند، اما مرتبط با عاشورا بودند، نیز معرفی کرده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۲ - ۵۲۵</ref>
===موضوعات و مفاهیم===
===موضوعات و مفاهیم===
این بخش برخی موضوعات و مفاهیم عاشورایی را به صورت فهرست آورده است. مداخل این بخش ۱۴۶ عدد است که موضوعاتی مانند آثار و نتایج [[نهضت عاشورا]]، ادبیات عاشورا، [[تحریف‎های عاشورا]]، رمز جاودانگی عاشورا، عاشورا و [[امر به معروف]]، [[عزاداری سنتی]]، مراحل [[نهضت عاشورا]] و نهضت یا شورش؟ و مفاهیمی مانند [[اسارت]]، [[ایثار]]، [[تباکی]]، [[جهاد]]، [[شجاعت]]، [[صبر]]، [[فتوت]]، [[قربانی]]، [[مصیبت]] و [[وفا]] در آن مورد بحث قرار گرفته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۶ و ۵۲۷</ref>
این بخش برخی موضوعات و مفاهیم عاشورایی را به صورت فهرست آورده است. مداخل این بخش ۱۴۶ عدد است که موضوعاتی مانند آثار و نتایج [[نهضت عاشورا]]، ادبیات عاشورا، [[تحریف‎های عاشورا]]، رمز جاودانگی عاشورا، عاشورا و [[امر به معروف]]، [[عزاداری سنتی]]، مراحل [[نهضت عاشورا]] و نهضت یا شورش؟ و مفاهیمی مانند [[اسارت]]، [[ایثار]]، [[تباکی]]، [[جهاد]]، [[شجاعت]]، [[صبر]]، [[فتوت]]، [[قربانی]]، [[مصیبت]] و [[وفا]] در آن مورد بحث قرار گرفته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۶ و ۵۲۷</ref>
خط ۴۹: خط ۴۴:


===ابزار و وسایل===
===ابزار و وسایل===
این قسمت فهرست ۳۱ ابزار و وسایلی است که مرتبط با عاشورا است. مداخلی مانند [[بیاض]]، [[پرچم]]، [[تیر سه شعبه]]، [[خیزران]]، [[سنج]]، [[طبل]]، [[غل و زنجیر]]، [[کجاوه]] و [[مشک]] از جمله وسایل مرتبط با عاشورا است که در این کتاب مورد توصیف قرار گرفته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۰</ref>
این قسمت فهرست ۳۱ ابزار و وسایلی است که مرتبط با عاشورا است. مداخلی مانند بیاض، پرچم، تیر سه شعبه، خیزران، سنج، طبل، غل و زنجیر، کجاوه و مشک از جمله وسایل مرتبط با عاشورا است که در این کتاب مورد توصیف قرار گرفته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۰</ref>


===حادثه‎ها===
===حادثه‎ها===
خط ۵۵: خط ۵۰:


===اشیاء و پدیده‎ها===
===اشیاء و پدیده‎ها===
در این بخش فهرست ۳۵ شیء یا پدیده که مرتبط با عاشورا است، ذکر شده است. مداخلی مانند [[آب]]، [[حصیر]]، [[خار مغیلان]]، [[خون]]، [[درخت صدر]]، [[شیر کربلا]]، [[معجر]] و [[نی]] در این کتاب توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۲</ref>
در این بخش فهرست ۳۵ شیء یا پدیده که مرتبط با عاشورا است، ذکر شده است. مداخلی مانند آب، حصیر، [[خار مغیلان]]، [[خون]]، درخت صدر، [[شیر کربلا]]، معجر و نی در این کتاب توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۲</ref>
===اصطلاحات===
===اصطلاحات===
این قسمت از کتاب، فهرستی از اصطلاحات مرتبط با عاشورا است که شامل تعبیرها، حدیث‎ها و آیه‎هایی را هم که شهرت یافته و ضرب‎المثل شده، شامل می‎شود. مجموع این مداخل ۷۹ عدد است که اصطلاحاتی مانند [[اذن میدان]]، [[حسین منّی و أنا من حسین]]، [[خون گریستن]]، [[دهه عاشورا]]، [[شور زدن]]، [[قبر شش گوشه]]، [[کربلایی]]، [[مداح]]، [[مقتل نویس]]، [[میاندار]]، [[نوحه خوان]] و [[یالثارات الحسین(ع)]] در این کتاب ذکر و توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۳ و ۵۳۴</ref>
این قسمت از کتاب، فهرستی از اصطلاحات مرتبط با عاشورا است که شامل تعبیرها، حدیث‎ها و آیه‎هایی را هم که شهرت یافته و ضرب‎المثل شده، شامل می‎شود. مجموع این مداخل ۷۹ عدد است که اصطلاحاتی مانند اذن میدان، [[حسین منّی و أنا من حسین]]، خون گریستن، دهه عاشورا، شور زدن، قبر شش گوشه، کربلایی، مداح، مقتل نویس، میاندار، نوحه خوان و [[یالثارات الحسین(ع)]] در این کتاب ذکر و توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۳ و ۵۳۴</ref>
===کتاب‎ها===
===کتاب‎ها===
در این بخش فهرست ۱۴ کتابی که در این کتاب، توضیحات و توصیفاتی ذکر شده، آورده است. کتبی مانند [[ادب الطّف]]، [[حسین وارث آدم]]، [[لهوف]]، [[مقتل الحسین|مقتل]] و [[نفس الهموم]] از جمله این کتب است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۵</ref>
در این بخش فهرست ۱۴ کتابی که در این کتاب، توضیحات و توصیفاتی ذکر شده، آورده است. کتبی مانند [[ادب الطّف]]، [[حسین وارث آدم]]، [[لهوف]]، [[مقتل الحسین|مقتل]] و [[نفس الهموم]] از جمله این کتب است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۵</ref>


===گروه‎ها===
===گروه‎ها===
این بخش گروه‎های خاص و واقعی یا گروه‎های تمثیلی و انتزاعی و قبایل را در این کتاب توصیف شده، به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۳۳ مدخل است که مداخلی مانند [[آل ابی سفیان]]، [[آل مروان]]، [[اسرای اهل بیت(ع)]]، [[بنی امیه]]، [[دسته‎های عزاداری]]، [[قافله حسینی]]، [[کوفیان]] و [[هفتاد و دو تن]] از جمله این موضوعات است که در این کتاب توصیف شده‎اند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۶</ref>
این بخش گروه‎های خاص و واقعی یا گروه‎های تمثیلی و انتزاعی و قبایل را در این کتاب توصیف شده، به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۳۳ مدخل است که مداخلی مانند [[اسرای اهل بیت(ع)]]، [[بنی امیه]]، [[دسته‎های عزاداری]]، قافله حسینی، کوفیان و [[هفتاد و دو تن]] از جمله این موضوعات است که در این کتاب توصیف شده‎اند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۶</ref>


==پانویس==
==پانویس==
کاربر ناشناس