کاربر ناشناس
فرهنگ عاشورا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Hasaninasab بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''فرهنگ عاشورا''' کتابی به صورت فرهنگنامه در موضوع [[عاشورا]]، نوشته [[جواد محدثی]] از نویسندگان معاصر فارسی زبان در موضوعات علمی و مذهبی است. همچنین این کتاب اثر برگزیده چهارمین دوره کتاب سال ولایت در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی است. فرهنگ عاشورا مجموعهای از مدخلهای مرتبط با عاشوراست که محورهایی را مانند اشخاص، گروهها، جاها، کتابها، اصطلاحات، سنتها، شعائر، تعالیم کتابی و محورهای دیگر که به نحوی در ارتباط با فرهنگ عاشوراست، شامل میشود. ترتیب مدخلهای این کتاب به صورت الفبایی است. | |||
''' | |||
==درباره نویسنده== | ==درباره نویسنده== | ||
{{اصلی|جواد محدثی}} | |||
جواد محدثی در سال ۱۳۳۱ ه.ش در شهرستان سراب آذربایجان شرقی به دنیا آمد. پدر و پدر بزرگش روحانی بودند. وی به خاطر روحانی بودن پدرش از کودکی در قم می‌زیست. در این شهر بزرگ شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قم گذراند. از سال ۱۳۴۴ه.ش وارد حوزه علمیه قم شد و در مدرسه علیمه منتظریه معروف به حقانی به تحصیل پرداخت. از اساتید مهم وی می‌توان از شهید قدوسی، شهید مفتح، شهید شاه آبادی و آیات عظام : مشکینی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، جنتی و بزرگان دیگر یاد کرد. پیش از انقلاب به سبب مبارزات سیاسی و سخنرانی در شهرستانها دو بار دستگیر و زندانی شد. با پیروزی انقلاب اسلامی در کنار فعالیتهای درسی به تلاشهای فرهنگی و تبلیغی در شهرستانهای مختلف پرداخت و با نگارش سلسله مقالاتی در زمینه‌های هنری، اخلاقی، اجتماعی، مباحث قرآنی و تربیتی، خانوادگی، در مجلاتی همچون : عروة الوثقی، پیام انقلاب، پیام زن، حوزه و همچنین با همکاری قلمی با روزنامه‌های جمهوری اسلامی و کیهان و هفته نامه «صبح صادق» و«ری» و نشریه «زائر» در ایام حج، در طول سالیان متمادی حضور ادبی و فرهنگی داشت. چند سال در اوایل انقلاب با حضور در دانشگاههای مختلف و تدریس تاریخ اسلام، تعلیم و تربیت اسلامی، منطق و موضوعات دیگر نیز حضور در مجامع دانشگاهی و جمعهای دانشجویی و اردوهای دانش آموزی و سمینارهای فرهنگی و تربیتی آموزشی و پرورش معلمان، در فضای فکری اجتماعی جوانان حضور داشت. همچنین وی در برخی از مجامع ادبی و محافل شعری و شبهای شعر بویژه در اوایل انقلاب حضور مییافت و آثار خویش را عرضه میکرد. وی همچنین در مراکز مختلفی به عنوان عضو هیئت علمی، طرح و برنامه، بررسی و نظارت حضور و همکاری داشته است.<ref>[http://jmohaddesi.andishvaran.ir/fa/profile.html? صفحه جواد محدثی در پایگاه‌اندیشوران]</ref> | |||
==کتابهای دیگر نویسنده== | ==کتابهای دیگر نویسنده== | ||
جواد محدثی کتابهای فراوانی در موضوعات مختلف مذهبی نگاشته است. از جمله: | جواد محدثی کتابهای فراوانی در موضوعات مختلف مذهبی نگاشته است که بنابر اطلاعات موجود در صفحه شخصی وی در پایگاه‌اندیشوران<ref>[http://jmohaddesi.andishvaran.ir/fa/profile.html? صفحه جواد محدثی در پایگاه‌اندیشوران]</ref> محدثی ۱۲۸ کتاب و ۱۳۵ مقاله نوشته است. از جمله: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۳}} | ||
* اخلاق نبوی آشنایی با سیره اخلاقی پیامبر اعظم (ص) | * اخلاق نبوی آشنایی با سیره اخلاقی پیامبر اعظم(ص) | ||
* بلاغ عاشورا | * بلاغ عاشورا | ||
* پیامهای عاشورا | * پیامهای عاشورا | ||
* تبرک و توسل | * تبرک و توسل | ||
* چهل حدیث عزاداری | * چهل حدیث عزاداری | ||
* حج و عمره در قرآن و حدیث (فارسی - عربی) | |||
* حج و عمره در قرآن و | |||
* حج و عمره در قرآن و حدیث | * حج و عمره در قرآن و حدیث | ||
* درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه | * درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
* زائر کربلاء | * زائر کربلاء | ||
* زیارت | * زیارت | ||
* سلوک | * سلوک دانشجویی | ||
* سیمای عقاید شیعه: ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی حق الیقین | * سیمای عقاید شیعه: ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی حق الیقین | ||
* فرهنگ زیارت | * فرهنگ زیارت | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
* قلمرو دل | * قلمرو دل | ||
* گفتم گفت | * گفتم گفت | ||
* مراقبات ماه رمضان | * مراقبات ماه رمضان | ||
* موسوعة عاشوراء (تعریب) | * موسوعة عاشوراء (تعریب) | ||
* نگاهی به دعاهای قرآنی | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==درباره کتاب== | |||
کتاب فرهنگ عاشورا در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی توسط جواد محدثی به رشته تحریر درآمد و اولین بار توسط نشر معروف در شهر قم چاپ گردید. چاپ هفدهم این اثر در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی توسط نشر معروف در همان قطع انتشار یافته است. این کتاب ۵۴۴ صفحه دارد و قطع آن وزیری است. همچنین این کتاب در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی و در چهارمین دوره [[کتاب سال ولایت]]، به همراه ۱۴ اثر دیگر، به عنوان یکی از آثار برگزیده انتخاب گردید.<ref>[http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004207431 سایت جام جم آنلاین]</ref> | |||
==هدف از نگارش== | ==هدف از نگارش== | ||
نویسنده هدف خود از نگارش | نویسنده هدف خود را از نگارش کتاب فرهنگ عاشورا این مطلب بیان کرده که تصیم داشته است «یک مجموعه یک جلدی، فشرده، دَمِ دست و کاربردی، حاوی لازمترین دانستنیها پیرامون موضوعاتی که به آن نهضت جاوید چه در عصر حادثه، چه زمانهای پس از آن تا امروز مربوط میشود، ارائه گردد.»<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۱۸</ref> | ||
==فهرست موضوعی کتاب== | ==فهرست موضوعی کتاب== | ||
در انتهای کتاب، لیست تمام مداخل کتاب به صورت موضوعی ذکر شده است که به این صورت است: | در انتهای کتاب، لیست تمام مداخل کتاب به صورت موضوعی ذکر شده است که به این صورت است: | ||
===اشخاص=== | ===اشخاص=== | ||
این بخش نامها، لقبها و | این بخش نامها، لقبها و کنیههای اشخاص حاضر در [[کربلا]] یا مرتبط با [[عاشورا را به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۲۹۲ مدخل است که به معرفی اشخاص حاضر در کربلا مانند [[امام حسین(ع)]]، [[حضرت عباس(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[حضرت زینب(س)]]، [[حبیب بن مظاهر]] و [[زهیر بن قین]] از طرفی و [[یزید بن معاویه]]، [[عبیدالله بن زیاد]]، [[عمر بن سعد]]، [[شمر بن ذی الجوشن]]، [[خولی]] و [[حرمله]] از طرف دیگر پرداخته است. همچنین نویسنده اشخاصی مانند [[معاویه]]، [[مختار ثقفی]]، [[هانی بن عروه]]، [[فرزدق]] و [[محمد حنفیه]] که در ماجرای کربلا حضور نداشتند، اما مرتبط با عاشورا بودند، نیز معرفی کرده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۲ - ۵۲۵</ref> | ||
===موضوعات و مفاهیم=== | ===موضوعات و مفاهیم=== | ||
این بخش برخی موضوعات و مفاهیم عاشورایی را به صورت فهرست آورده است. مداخل این بخش | این بخش برخی موضوعات و مفاهیم عاشورایی را به صورت فهرست آورده است. مداخل این بخش ۱۴۶ عدد است که موضوعاتی مانند آثار و نتایج [[نهضت عاشورا]]، ادبیات عاشورا، [[تحریفهای عاشورا]]، رمز جاودانگی عاشورا، عاشورا و [[امر به معروف]]، [[عزاداری سنتی]]، مراحل [[نهضت عاشورا]] و نهضت یا شورش؟ و مفاهیمی مانند [[اسارت]]، [[ایثار]]، [[تباکی]]، [[جهاد]]، [[شجاعت]]، [[صبر]]، [[فتوت]]، [[قربانی]]، [[مصیبت]] و [[وفا]] در آن مورد بحث قرار گرفته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۶ و ۵۲۷</ref> | ||
===جاها و شهرها=== | ===جاها و شهرها=== | ||
در این بخش شهرها، مناطق و مکانهای مرتبط با عاشورا به صورت فهرست آمده است. این بخش شامل | در این بخش شهرها، مناطق و مکانهای مرتبط با عاشورا به صورت فهرست آمده است. این بخش شامل ۹۵ مدخل است که مکانهایی مانند [[حسینیه]]، [[دمشق]]، [[عراق]]، [[فرات]]، [[کربلا]]، [[گودال قتلگاه]]، [[نهر علقمه]] و [[نینوا]] از جمله مهمترین جاهایی است که نویسنده در این کتاب به توصیف آنها پرداخته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۲۸ و ۵۲۹</ref> | ||
===ابزار و وسایل=== | ===ابزار و وسایل=== | ||
این قسمت فهرست | این قسمت فهرست ۳۱ ابزار و وسایلی است که مرتبط با عاشورا است. مداخلی مانند [[بیاض]]، [[پرچم]]، [[تیر سه شعبه]]، [[خیزران]]، [[سنج]]، [[طبل]]، [[غل و زنجیر]]، [[کجاوه]] و [[مشک]] از جمله وسایل مرتبط با عاشورا است که در این کتاب مورد توصیف قرار گرفته است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۰</ref> | ||
===حادثهها=== | ===حادثهها=== | ||
در این بخش برخی حوادث مرتبط با عاشورا که در این کتاب آمده، به صورت فهرست ذکر شده است. این بخش شامل | در این بخش برخی حوادث مرتبط با عاشورا که در این کتاب آمده، به صورت فهرست ذکر شده است. این بخش شامل ۳۶ مدخل است که مداخلی را مانند [[آتش زدن خیمهها]]، [[بستن آب]]، [[تاسوعا]]، [[قیام عاشورا|خروج مختار]]، [[شب عاشورا]]، [[عاشورا]] و [[واقعه حره]] توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۱</ref> | ||
===اشیاء و پدیدهها=== | ===اشیاء و پدیدهها=== | ||
در این بخش فهرست | در این بخش فهرست ۳۵ شیء یا پدیده که مرتبط با عاشورا است، ذکر شده است. مداخلی مانند [[آب]]، [[حصیر]]، [[خار مغیلان]]، [[خون]]، [[درخت صدر]]، [[شیر کربلا]]، [[معجر]] و [[نی]] در این کتاب توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۲</ref> | ||
===اصطلاحات=== | ===اصطلاحات=== | ||
این قسمت از کتاب، فهرستی از اصطلاحات مرتبط با عاشورا است که شامل تعبیرها، حدیثها و آیههایی را هم که شهرت یافته و ضربالمثل شده، شامل میشود. مجموع این مداخل | این قسمت از کتاب، فهرستی از اصطلاحات مرتبط با عاشورا است که شامل تعبیرها، حدیثها و آیههایی را هم که شهرت یافته و ضربالمثل شده، شامل میشود. مجموع این مداخل ۷۹ عدد است که اصطلاحاتی مانند [[اذن میدان]]، [[حسین منّی و أنا من حسین]]، [[خون گریستن]]، [[دهه عاشورا]]، [[شور زدن]]، [[قبر شش گوشه]]، [[کربلایی]]، [[مداح]]، [[مقتل نویس]]، [[میاندار]]، [[نوحه خوان]] و [[یالثارات الحسین(ع)]] در این کتاب ذکر و توصیف شده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۳ و ۵۳۴</ref> | ||
===کتابها=== | ===کتابها=== | ||
در این بخش فهرست | در این بخش فهرست ۱۴ کتابی که در این کتاب، توضیحات و توصیفاتی ذکر شده، آورده است. کتبی مانند [[ادب الطّف]]، [[حسین وارث آدم]]، [[لهوف]]، [[مقتل الحسین|مقتل]] و [[نفس الهموم]] از جمله این کتب است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۵</ref> | ||
===گروهها=== | ===گروهها=== | ||
این بخش گروههای خاص و واقعی یا گروههای تمثیلی و انتزاعی و قبایل را در این کتاب توصیف شده، به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل | این بخش گروههای خاص و واقعی یا گروههای تمثیلی و انتزاعی و قبایل را در این کتاب توصیف شده، به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۳۳ مدخل است که مداخلی مانند [[آل ابی سفیان]]، [[آل مروان]]، [[اسرای اهل بیت(ع)]]، [[بنی امیه]]، [[دستههای عزاداری]]، [[قافله حسینی]]، [[کوفیان]] و [[هفتاد و دو تن]] از جمله این موضوعات است که در این کتاب توصیف شدهاند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۵۳۶</ref> | ||
==پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون == | ||
* [http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/image/1867 متن کتاب] | * [http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/image/1867 متن کتاب] | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس|۲}} | |||
==منابع== | |||
* محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۸ه.ش | |||
*<ref>[http://jmohaddesi.andishvaran.ir/fa/profile.html? صفحه جواد محدثی در پایگاه‌اندیشوران]</ref> | |||