برهان وجودی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[آنسلم قدیس|آنسلم]] به عنوان پایه گذار و [[دکارت]] و [[پلانتینگا]] از موافقان غربی این برهان، و [[محمد حسین غروی اصفهانی]] از ارائه دهندگان مسلمان این برهان به شمار می روند.

بزرگترین و مؤثرترین نقادیها که تاکنون از برهان هستی شناختی، به عمل آمده است توسط [[ایمانوئل کانت]] (1724-1804م) بوده است.<ref>حائری یزدی، کاوشهای عقل نظری، صص 328-329.</ref>

[[مهدی حائری یزدی]] در دفاع از برهان هستی شناختی می گوید: اگر با [[ضرورت ازلی]]، وجود را، آن هم حقیقت وجود نه مفهوم آن، و آن هم حقیقت محض و صِرف وجود را، بر خدا، که به قول آنسلم چیزی است که بالاتر و برتر از او را نمی توان اندیشید، حمل کنیم، نه ایراد توماس آکویناس بر آن وارد است و نه نقادیهای کانت. البته حائری می پذیرد که انتقادهای کانت بر مدافعات دکارت از این برهان، وارد است و همانطور که کانت گفته است، فلسفه اسلامی هم می گوید که هرگز [[ضرورت ذاتی]] نمی تواند وجود موضوع خود را در خارج از محیط قضیه تضمین کند. با این حال، ایرادهای کانت بر اصل برهان هستی شناختی، که ضرورت ازلی است، وارد نیست.<ref>حائری یزدی، کاوشهای عقل نظری، صص 368-369.</ref>

[[عبدالله جوادی آملی]]، دفاعیه حائری یزدی از برهان هستی شناختی را ناقص می داند و می گوید: این تقریر نیز اثبات کننده مصداق برای مفهوم وجود مطلق نیست. البته اگر هستی مطلق مصداق داشته باشد، صدق مفهوم هستی بر آن بدون هیچ شرطی و به نحو ضرورت ازلیه صادق است؛ اما شک در تحقق مصداق برای آن است و مفهوم هستی مطلق که به وجود ذهنی در ذهن موجود است، هرگز نمی تواند این شک را برطرف کند. زیرا در صورت نبود مصداق برای هستی مطلق، مفهوم آن را می توان از طریق هستیهای مقید به تجرید تحصیل کرد.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ص 207.</ref>

{{پانویس|2}}

* جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم: اسراء، 1378ش.

* [[حائری یزدی]]، مهدی، کاوش‌های عقل نظری، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1384ش.