پرش به محتوا

تحدی: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۷۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ اوت ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۲: خط ۲:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
تحدی به معنای هماورد خواستن و به مبارزه طلبیدن<ref> لسان العرب، ج ۳، ص۹۰، «حدا».</ref> برای ظاهر شدن عجز مخالفان است.<ref> مقاییس اللغه، ج ۲، ص۳۵، «حدا»؛ المصطلحات الکلامیه، ص۶۴.</ref> در تحدی از منکران  [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] دعوت می‌شود که اگر در [[نبوت]] او شک دارند، مانند [[معجزات پیامبر(ص)|معجزات]] او را بیاورند. این اصطلاح نخستین بار در نوشته‌های کلامی سدۀ سوم رواج یافت.{{مدرک}}
تَحَدّی‌ هماوردخواستن و به‌مبارزه‌طلبیدن رقیب برای آشکارشدن ناتوانی او است.<ref> شرح المصطلحات الکلامیه، ۱۴۱۵ق، ص۶۴.</ref> تحدی اصطلاحی در علوم قرآنی<ref>جواهری، «واکاوی ملاک تحدی در قرآن و نقد منطق تنزّلی»، ص۱۱۲.</ref> و [[کلام اسلامی]]<ref> شرح المصطلحات الکلامیه، ۱۴۱۵ق، ص۶۴.</ref> و از شرایط [[معجزه]] است<ref>باقلانی، اعجاز القرآن، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۱</ref> که براساس آن، [[پیامبران]] منکران [[نبوت|نبوتشان]] را به‌مبارزه می‌طلبد تا مانندی برای معجزاتش بیاورند.<ref>مؤدب، اعجاز قرآن در نظر اهل بیت، ۱۳۷۹ش، ص۱۷.</ref>


اعتبار تحدی بر این اصل استوار دانسته‌اند که اگر کاری از سوی [[خدا]] نباشد دیگران هم باید بتوانند مثل آن را انجام دهند و اگر نتوانستند معلوم می‌شود آن کار خدایی است.<ref> تفسیر موضوعی، ج ۱، ص۱۲۸ ۱۲۹، «قرآن در قرآن»؛ تسنیم، ج ۲، ص۴۱۳ ۴۱۴.</ref>
اعتبار تحدی بر این اصل استوار دانسته‌اند که اگر کاری از سوی [[خدا]] نباشد دیگران هم باید بتوانند مثل آن را انجام دهند و اگر نتوانستند معلوم می‌شود آن کار خدایی است.<ref> تفسیر موضوعی، ج ۱، ص۱۲۸ ۱۲۹، «قرآن در قرآن»؛ تسنیم، ج ۲، ص۴۱۳ ۴۱۴.</ref>


==نظریه صرفه==
==تحدی به قرآن==
[[شریف مرتضی]] معتقد بودند که اگر فردی قصد معارضه با قرآن کرد خداوند همت و اراده او را برای پاسخ‌گویی به قرآن و آوردن نظیر آن سست می‌کند و به او اجازۀ معارضه نمی‌دهد. به این نظریه «[[صرفه|صَرفه]]» می‌گویند. این نظریه با تلاش‌های صورت گرفته در معارضه با [[قرآن]] نقض می‎شود.
در قرآن برای اثبات معجزه‌بودن قرآن و نبوت پیامبر(ص)، منکران به‌مبارزه دعوت شده‌اند و از آنها خواسته شده است که اگر قرآن را از جانب خدا نمی‌دانند، همانندی برای آن بیاورند<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۴۸۱.</ref> که به آن تحدی به قرآن گفته می‌شود.<ref>محقق سبزواری، اسرار الحکم، ۱۳۸۳ش، ص۴۷۲. </ref>


==آیات==
===آیات===
{{اصلی|آیات تحدی}}
{{اصلی|آیات تحدی}}
در شش آیه از آیات قرآن، خداوند منکران و [[کفر|کافران]] را به مبارزه می‌طلبد که اگر می‌توانید همانندی برای قرآن بیاورید. به این آیات، [[آیات تحدی]] می‌گویند.<ref>خرمشاهی، «تحدی»، ص۴۸۱.</ref> تحدی در این آیات، به سه شکل مطرح شده است؛
در شش آیه از آیات قرآن، خداوند منکران و [[کفر|کافران]] را به مبارزه می‌طلبد که اگر می‌توانید همانندی برای قرآن بیاورید. به این آیات، [[آیات تحدی]] می‌گویند.<ref>خرمشاهی، «تحدی»، ص۴۸۱.</ref> تحدی در این آیات، به سه شکل مطرح شده است؛
خط ۱۶: خط ۱۶:
*در آیه ۳۸[[سوره یونس]] و آیه ۲۳[[سوره بقره]] می‌گوید اگر می‌توانید حداقل یک سوره شبیه سوره‌های قرآن بیاورید.<ref>فرهنگ‌نامه علوم قرآن، مدخل تحدی به یک سوره، ص۳۷۴.</ref>
*در آیه ۳۸[[سوره یونس]] و آیه ۲۳[[سوره بقره]] می‌گوید اگر می‌توانید حداقل یک سوره شبیه سوره‌های قرآن بیاورید.<ref>فرهنگ‌نامه علوم قرآن، مدخل تحدی به یک سوره، ص۳۷۴.</ref>


==گستره==
===گستره===
تحدی قرآن شامل همه موجودات، شامل [[جنیان]] و همه انسان‌ها در طول تاریخ است؛ زیرا [[پیامبر اسلام]] (ص) خاتم [[انبیا|پیامبران]] و دعوت وی جهانی و جاودانی است و همه انسان‌ها و جنیان از عصر نزول تا پایان جهان مخاطب [[قرآن]] هستند.<ref>التمهید، ج ۴، ص۲۳-۲۴؛ من وحی القرآن، ج ۱۴، ص۲۲۷؛ نک: اعجاز القرآن، ص۹۰-۹۲.</ref>
تحدی قرآن شامل همه موجودات، شامل [[جنیان]] و همه انسان‌ها در طول تاریخ است؛ زیرا [[پیامبر اسلام]] (ص) خاتم [[انبیا|پیامبران]] و دعوت وی جهانی و جاودانی است و همه انسان‌ها و جنیان از عصر نزول تا پایان جهان مخاطب [[قرآن]] هستند.<ref>التمهید، ج ۴، ص۲۳-۲۴؛ من وحی القرآن، ج ۱۴، ص۲۲۷؛ نک: اعجاز القرآن، ص۹۰-۹۲.</ref>


==موارد==
===موارد===
برخی با توجه به نوع وصفهای قرآن از خویش که بیشتر ناظر به محتوا و مضمون کلام الهی است و نه شکل و ساختار ظاهری و نیز با استناد به [[آیه]] «'''فَأتوا بِکِتابٍ مِنْ عِندِ اللّهِ هُوَ اَهدی مِنهُما'''» (قصص/۲۸،۴۹) تحدی قرآن را ناظر به محتوا و مضمون کلام الهی و نه الفاظ آن می‌دانند.<ref> مناهج البیان، ج ۱، ص۵۸-۶۲؛ التمهید، ج ۶، ص۲۷-۲۸.</ref> ولی اطلاق آیات تحدی این دیدگاه را نیز مردود می‌داند.
برخی با توجه به نوع وصفهای قرآن از خویش که بیشتر ناظر به محتوا و مضمون کلام الهی است و نه شکل و ساختار ظاهری و نیز با استناد به [[آیه]] «'''فَأتوا بِکِتابٍ مِنْ عِندِ اللّهِ هُوَ اَهدی مِنهُما'''» (قصص/۲۸،۴۹) تحدی قرآن را ناظر به محتوا و مضمون کلام الهی و نه الفاظ آن می‌دانند.<ref> مناهج البیان، ج ۱، ص۵۸-۶۲؛ التمهید، ج ۶، ص۲۷-۲۸.</ref> ولی اطلاق آیات تحدی این دیدگاه را نیز مردود می‌داند.


خط ۲۸: خط ۲۸:
هنگامی که قرآن بحث تحدی را مطرح کرد، اگر برای فصیحان عرب امکان داشت که هماوردی مانند [[قرآن]] بیاورند هیچ‌گاه به جنگهای خونین و مشکلات دیگر تن نمی‌دادند<ref>نک :طوسی، ص۱۶۹.</ref> به مرور زمان، مفهوم تحدی ارتباط تنگاتنگی با اعجاز قرآن یافت. در سخن از فرق [[معجزه]] با کارهای بزرگ نوابغ، یا کرامات اولیا نیز تحدی را شرط کرده‌اند، چرا که‌گاه ممکن است خداوند امکان انجام دادن کاری فرابشری را به کسی بدهد و آن شخص ادعای [[نبوت]] نداشته باشد.<ref>نک :عضدالدین، ج۳، ص۴۶۵.</ref>
هنگامی که قرآن بحث تحدی را مطرح کرد، اگر برای فصیحان عرب امکان داشت که هماوردی مانند [[قرآن]] بیاورند هیچ‌گاه به جنگهای خونین و مشکلات دیگر تن نمی‌دادند<ref>نک :طوسی، ص۱۶۹.</ref> به مرور زمان، مفهوم تحدی ارتباط تنگاتنگی با اعجاز قرآن یافت. در سخن از فرق [[معجزه]] با کارهای بزرگ نوابغ، یا کرامات اولیا نیز تحدی را شرط کرده‌اند، چرا که‌گاه ممکن است خداوند امکان انجام دادن کاری فرابشری را به کسی بدهد و آن شخص ادعای [[نبوت]] نداشته باشد.<ref>نک :عضدالدین، ج۳، ص۴۶۵.</ref>


==هماورد نمایان==
===هماورد نمایان===
نخستین بار نضر بن حارث، دشمن سرسخت پیامبر، با نقل داستانهای رستم و اسفندیار ادعای هماوردی با قرآن کرد. طبق برخی روایات‌شان نزول<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۹۵؛ تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۳۱۶؛ البرهان فی علوم قرآن، ج ۱، ص۲۴۶.</ref> [[آیه]] '''لَو نَشاءُ لَقُلنا مِثلَ هذا'''(انفال،۳۱) ناظر به وی است.
نخستین بار نضر بن حارث، دشمن سرسخت پیامبر، با نقل داستان‌های رستم و اسفندیار ادعای هماوردی با قرآن کرد. طبق برخی روایات‌شان نزول<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۹۵؛ تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۳۱۶؛ البرهان فی علوم قرآن، ج ۱، ص۲۴۶.</ref> [[آیه]] '''لَو نَشاءُ لَقُلنا مِثلَ هذا'''(انفال،۳۱) ناظر به وی است.


از [[مسیلمه]] نیز جملاتی رکیک در معارضه با قرآن نقل شده است.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۶۵؛ البدایة والنهایه، ج۵، ص۶۱.</ref>
از [[مسیلمه]] نیز جملاتی رکیک در معارضه با قرآن نقل شده است.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۶۵؛ البدایة والنهایه، ج۵، ص۶۱.</ref>
خط ۴۲: خط ۴۲:


همچنین دو ناشر آمریکایی کتابی را با عنوان «الفرقان الحق» را برای مبارزه با قرآن منتشر کرده‌اند. این کتاب در ۳۶۶ صفحه و ۷۷ سوره با تقلید سبک و سیاق قرآن و با استفاده از کلمات و آیات آن و آمیختن آن با تعالیم و آموزه‌های [[یهود|یهودی]] و [[مسیحیت|مسیحی]] و حتی با رسم الخط قرآنی تدوین و چاپ شده است. سوره‌های این کتاب نام‌هایی چون الانجیل، الجنه، المحبه و در برخی موارد نام‌هایی شبیه نام‌های سوره‌های قرآن، چون '''الانبیاء'''، '''الفاتحه''' و '''المنافقون''' دارند و به جای بسمله با جمله ''بسم الأب الکلمة الروح الإله الواحد الأوحد...'' شروع می‌شوند. برخی دانشمندان مسلمان این کتاب بررسی و نقد کرده‌اند؛ [[صلاح الخالدی]] کتاب [[الانتصار للقرآن تهافت فرقان متنبی الامریکان امام حقائق القرآن|الانتصار للقرآن]] را در نقد آن نگاشته است.
همچنین دو ناشر آمریکایی کتابی را با عنوان «الفرقان الحق» را برای مبارزه با قرآن منتشر کرده‌اند. این کتاب در ۳۶۶ صفحه و ۷۷ سوره با تقلید سبک و سیاق قرآن و با استفاده از کلمات و آیات آن و آمیختن آن با تعالیم و آموزه‌های [[یهود|یهودی]] و [[مسیحیت|مسیحی]] و حتی با رسم الخط قرآنی تدوین و چاپ شده است. سوره‌های این کتاب نام‌هایی چون الانجیل، الجنه، المحبه و در برخی موارد نام‌هایی شبیه نام‌های سوره‌های قرآن، چون '''الانبیاء'''، '''الفاتحه''' و '''المنافقون''' دارند و به جای بسمله با جمله ''بسم الأب الکلمة الروح الإله الواحد الأوحد...'' شروع می‌شوند. برخی دانشمندان مسلمان این کتاب بررسی و نقد کرده‌اند؛ [[صلاح الخالدی]] کتاب [[الانتصار للقرآن تهافت فرقان متنبی الامریکان امام حقائق القرآن|الانتصار للقرآن]] را در نقد آن نگاشته است.
===نظریه صرفه===
[[شریف مرتضی]] معتقد بودند که اگر فردی قصد معارضه با قرآن کرد خداوند همت و اراده او را برای پاسخ‌گویی به قرآن و آوردن نظیر آن سست می‌کند و به او اجازۀ معارضه نمی‌دهد. به این نظریه «[[صرفه|صَرفه]]» می‌گویند. این نظریه با تلاش‌های صورت گرفته در معارضه با [[قرآن]] نقض می‎شود.


== پانویس ==
== پانویس ==