Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۲۶
ویرایش
برهان‌های اثبات خدا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←اقسام برهان‌های اثبات خدا
جز (افزودن منابع و تمیزکاری) |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==اقسام برهان‌های اثبات خدا== | ==اقسام برهان‌های اثبات خدا== | ||
متفکران برای اثبات وجود خدا برهان‌های متنوعی اقامه کرده‌اند و تقسیم‌بندی‌های متفاوتی نیز از آنها ارائه شده است. [[محمدتقی مصباح یزدی]]، فیلسوف [[شیعه|شیعی]] معاصر [[ایران|ایرانی]]، براهین اثبات خدا را در یک تقسیم‌بندی کلی به سه نوع تقسیم کرده است: | متفکران برای اثبات وجود [[خدا]] برهان‌های متنوعی اقامه کرده‌اند و تقسیم‌بندی‌های متفاوتی نیز از آنها ارائه شده است. [[محمدتقی مصباح یزدی]]، فیلسوف [[شیعه|شیعی]] معاصر [[ایران|ایرانی]]، براهین اثبات خدا را در یک تقسیم‌بندی کلی به سه نوع تقسیم کرده است: | ||
# برهان‌هایی که از راه مشاهده آثار و آیات الهی در جهان اقامه می‌شود همچون [[برهان نظم]] که در آن از راه هماهنگی و تناسب پدیده‌ها و وجود طرح و هدف و تدبیر حکیمانه، ناظم [[حکیم]] و مدبر علیم برای جهان اثبات می‌شود. | # برهان‌هایی که از راه مشاهده آثار و آیات الهی در جهان اقامه می‌شود همچون [[برهان نظم]] که در آن از راه هماهنگی و تناسب پدیده‌ها و وجود طرح و هدف و تدبیر حکیمانه، ناظم [[حکیم]] و مدبر علیم برای جهان اثبات می‌شود. | ||
# دلایلی که از راه نیازمندی جهان، وجود | # دلایلی که از راه نیازمندی جهان، وجود خدای بی‌نیاز را اثبات می‌کنند مانند [[برهان حدوث]] و [[برهان حرکت]] که از راه مسبوق بودن پدیده‌ها به نیستی یا نیازمندی حرکت به مُحرِّک، نیازمندی ذاتی آنها را اثبات و خدای بی‌نیاز و محرک بی حرکت را اثبات می‌کنند. این دلایل برای اثبات خدا نیازمند مقدمات حسی و تجربی هستند. | ||
# استدلال‌هایی که فلسفی خالص هستند و از مقدمات عقلی محض تشکیل شده‌اند مانند [[برهان امکان و وجوب]] و [[برهان صدیقین]]. این براهین نیازی به مقدمات حسی و تجربی ندارند.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۸ش، ج۲، ص۴۲۱ و ۴۲۲.</ref> | # استدلال‌هایی که فلسفی خالص هستند و از مقدمات عقلی محض تشکیل شده‌اند مانند [[برهان امکان و وجوب]] و [[برهان صدیقین]]. این براهین نیازی به مقدمات حسی و تجربی ندارند.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۸ش، ج۲، ص۴۲۱ و ۴۲۲.</ref> | ||
به گفته وی دسته اول از این براهین، با وجود اینکه روشن و خشنودکننده‌اند، اما پاسخگوی همه شبهات نیستند و بیشتر نقش بیدار کنندگی و تنبیهی دارند؛ در مقابل دسته سوم نسبت به سایر برهان‌ها از اعتبار منطقی بیشتری برخوردارند و شبهاتی که پیرامون دیگر برهان‌ها مطرح می‌شود به این دلایل راه نمی‌یابند.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۸ش، ج۲، ص۴۲۱.</ref> | به گفته وی دسته اول از این براهین، با وجود اینکه روشن و خشنودکننده‌اند، اما پاسخگوی همه شبهات نیستند و بیشتر نقش بیدار کنندگی و تنبیهی دارند؛ در مقابل دسته سوم نسبت به سایر برهان‌ها از اعتبار منطقی بیشتری برخوردارند و شبهاتی که پیرامون دیگر برهان‌ها مطرح می‌شود به این دلایل راه نمی‌یابند.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۸ش، ج۲، ص۴۲۱.</ref> | ||
در غرب براهین اثبات خدا به هشت دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از: [[برهان وجودی|براهین وجودی]]، [[براهین جهان‌شناختی]]، [[برهان‌های غایت‌شناختی]]، [[براهین درجات کمال]]، [[براهین اجماع عام]]، [[برهان اخلاقی|براهین اخلاقی]]، [[برهان‌های تجربه دینی]] و [[برهان‌های عرف پسند]].<ref>خسروپناه، مسائل جدید کلامی و فلسفه دین، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۷۶.</ref> | در غرب براهین اثبات خدا به هشت دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از: [[برهان وجودی|براهین وجودی]]، [[براهین جهان‌شناختی]]، [[برهان نظم|برهان‌های غایت‌شناختی]]، [[براهین درجات کمال]]، [[براهین اجماع عام]]، [[برهان اخلاقی|براهین اخلاقی]]، [[برهان‌های تجربه دینی]] و [[برهان‌های عرف پسند]].<ref>خسروپناه، مسائل جدید کلامی و فلسفه دین، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۷۶.</ref> | ||
برهان‌های جهان‌شناختی، پیشینه بسیار زیادی دارند و از همان ابتدا در سنت [[کلام اسلامی]] و [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] وجود داشته و طرفداران زیادی نیز دارد.{{مدرک}} | برهان‌های جهان‌شناختی، پیشینه بسیار زیادی دارند و از همان ابتدا در سنت [[کلام اسلامی]] و [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] وجود داشته و طرفداران زیادی نیز دارد.{{مدرک}} | ||
==ویژگی برهان‌های اثبات خدا== | ==ویژگی برهان‌های اثبات خدا== | ||
ویژگی مشترک برهان‌های اثبات خدا، کاربرد روش عقلی برای اثبات خداست؛ روشی که به عقیده برخی، یکی از بهترین روش‌ها برای اثبات مباحث بنیادی و اصلی دینی است. | ویژگی مشترک برهان‌های اثبات خدا، کاربرد روش عقلی برای اثبات خداست؛ روشی که به عقیده برخی، یکی از بهترین روش‌ها برای اثبات مباحث بنیادی و اصلی دینی است. | ||