ایام البیض: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَیّام بیض'''، عنوانی برای روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه‌های قمری است. در [[روایات]] دربارۀ [[روایات|روزۀ]] این ایام تاکید زیادی وجود دارد. نزد [[شیعیان]]، ایام بیض ماه [[رجب]] و در مرتبه بعد، [[شعبان]] و [[رمضان]]، از اهمیتی ویژه برخوردار است.

==سبب نام‌گذاری==

از آنجا که نور ماه در شب‌های این 3 روز از شب‌های دیگر بیشتر است، به این نام نامیده شده‌اند.<ref>نک‌: فراء، ص58؛ ابن‌منظور، ذیل بیض؛ ابن‌کثیر، ج3، ص573</ref>

از دیگر نام‌های این ایام، ''اَواضح'' و ''غُرّ'' است.<ref>ابن‌منظور، ذیل وضح، نیز غرر.</ref>

لحن برخی روایات چنان است که گویا در دوران پیش از [[اسلام]] هم، [[روزه]] 3 روز در هر ماه امری پسندیده بوده<ref>ابویوسف، 1/238</ref> و روزۀ [[حضرت ابراهیم]] دانسته شده است.<ref>نک‌: سیوطی، 4/222-223</ref>

[[پیامبر(ص)]] ضمن برانگیختن مردم، از آنان خواسته‌اند که روزه گرفتن ماهیانه خویش را در ایام بیض قرار دهند.<ref>ابن‌سعد، 7/43؛ برای آشنایی با نقل‌های متفاوت این‌گونه روایات به‌ غیر از آنکه گفته شد، نک‌: احمدبن‌حنبل، 5/27-28، 150-152؛ فاکهی، 1/424؛ رازی، 1/285</ref>

نزد [[شیعیان]]، ایام بیض ماه [[رجب]] و در مرتبه بعد، [[شعبان]] و [[رمضان]]، از اهمیتی ویژه برخوردار است.<ref>نک‌: ملکی تبریزی، 62؛ قمی، 201-202؛ برای آگاهی از برخی مناسک آن، نک‌: ابن‌طاووس، اقبال...، 281، 287؛ مجلسی، 95/399</ref>

روایاتی که بر استحباب روزۀ ایام بیض دلالت دارند، متعدد، و دارای مضامینی متفاوت هستند؛ بعضی تنها به استحباب روزه روز سیزدهم هر ماه نظر دارند. <ref>ابن‌سعد، 7/43؛ برای آشنایی با نقلهای متفاوت این‌گونه روایات بجز آنکه گفته شد، نک‌: احمدبن‌حنبل، 5/27-28، 150-152؛ فاکهی، 1/424؛ رازی، 1/285</ref>

برخی روایات نیز سنت [[پیامبر(ص)]] را، در روزه گرفتن 3روز دیگر از هر ماه معرفی می‌کنند<ref>برای نمونه، نک‌: نسایی، 4/220-223</ref> به نظر می‌رسد با آنکه اختلافی در استحباب 3 روز روزه در هرماه نیست، <ref>نک‌: ابن‌قدامه، همانجا</ref> در تعیین مصداق این 3 روز، اختلافاتی پیش آمده است.

در نتیجه اختلاف روایات، اجتهادات [[فقیهان]] در انتخاب میان روایات روزۀ ایام بیض و معارض آنها به درازا کشیده است <ref>برای آشنایی با نمونه‌هایی از اختلافات اهل سنت، نک‌: جزیری، 1/556؛</ref> <ref>برای آگاهی از دیدگاههای مختلف شیعه، نک‌: ابن‌بابویه، 2/81؛ طوسی، تهذیب...، 4/296، النهایة، 168-169؛ ابن‌طاووس، الدروع...، 66</ref> گویا [[سمعانی]] دربارۀ اختلافاتی فقهی در این زمینه کتابی نگاشته است.<ref>نک‌: حاجی خلیفه، 2/1434</ref>

*ابن ابی عاصم، احمد، الزهد، به کوشش عبدالعلی عبدالحمید حامد، قاهره، ۱۴۰۸ق؛  

*ابن بابویه، محمد، العلل، بیروت، موسسة الاعلمی؛  

*ابن بطوطه، رحلة، به کوشش علی منتصر کتانی، بیروت، ۱۴۰۵ق؛  

*ابن جوزی، عبدالرحمان، زادالمسیر، بیروت، ۱۴۰۴ق؛  

*ابن سعد، محمد، الطبقات الکبریٰ، به کوشش احسان عباس، بیروت، دارصادر؛  

*ابن طاووس، علی، اقبال الاعمال، به کوشش جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۴ق؛  

*همو، الدروع الواقیة، قم، ۱۴۱۴ق؛ ابن عربی، محیی الدین، الفتوحات المکیة، بولاق، ۱۲۹۳ق؛  

*ابن قدامه، عبدالله، المغنی، بیروت، ۱۴۰۴ق؛  

*ابن کثیر، تفسیر، بیروت، ۱۴۰۱ق؛  

*ابن ماجه، محمد، السنن، به کوشش محمد فؤادعبدالباقی، قاهره، ۱۳۷۳ق/۱۹۵۴م؛  

*ابن منظور، لسان؛ ابویوسف، یعقوب، الآثار، به کوشش ابوالوفا افغانی، قاهره، ۱۳۵۵ق؛  

*احمدبن حنبل، المسند، بیروت، دارصادر؛ بخاری، محمد، صحیح، همراه با شرح کرمانی، بیروت، دارالفکر؛  

*ثعلبی، احمد، قصص الانبیاء، بیروت، المکتبة الثقافیه؛ جزیری، عبدالرحمان، الفقه علی المذاهب الاربعة، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م؛  

*حاجی خلیفه، کشف؛  

*دارمی، عبدالله، السنن، به کوشش مصطفیٰ دیب البغا، دمشق، ۱۴۱۲ق؛  

*ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت، ۱۴۱۳ق؛  

*رازی، تمام، الفوائد، به کوشش حمدی عبدالمجید سلفی، ریاض، ۱۴۱۲ق؛  

*سخاوی، محمد، التحفةاللطیفة، بیروت، ۱۹۹۳م؛  

*سیوطی، حاشیه بر سنن (نک: هم، نسایی)؛  

*طوسی، محمد، تهذیب الاحکام، به کوشش حسن موسوی خرسان، تهران، ۱۳۶۴ش؛  

*همو، النهایة، بیروت، ۱۳۹۰ق؛  

*فاکهی، محمد، اخبار مکة، به کوشش عبدالملک عبدالله دهیش، بیروت، ۱۴۱۴ق؛  

*فراء، یحییٰ، الایام و اللیالی و الشهور، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۴۰۰ق؛  

*قمی، عباس، مفاتیح الجنان، بیروت، ۱۴۱۲ق؛  

*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م؛  

*ملکی تبریزی، جواد، المراقبات، بیروت، ۱۴۰۷ق؛