پرش به محتوا

تشت‌گذاری (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح مدخل
imported>Baqer h
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Baqer h
(اصلاح مدخل)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:آیین تشت گذاری.jpeg|بندانگشتی|آیین تشت گذاری]]
[[پرونده:آیین تشت گذاری.jpeg|بندانگشتی|آیین تشت گذاری]]
{{سوگواری محرم}}
{{سوگواری محرم}}
'''آیین تشت گذاری'''، از مناسک و مراسم [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] [[امام حسین(ع)]] در ایران، به‌ویژه در منطقه آذربایجان است. این آیین پیش از آغاز [[محرم]] و در [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینیه‌ها]] برگزار می‌شود و در آن عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود [[فرات]] است با خود می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه [[حر بن یزید]]، در [[۲۷ ذی‌الحجه]] می‌دانند که در آن امام(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند.
'''تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی''' از مناسک و مراسم [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] [[امام حسین(ع)]] در ایران، به‌ویژه در منطقه آذربایجان است. این آیین پیش از آغاز [[محرم]] و در [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینیه‌ها]] برگزار می‌شود و در آن عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود [[فرات]] است با خود می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه [[حر بن یزید]]، در [[۲۷ ذی‌الحجه]] می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند.


==تاریخچه برگزاری آیین تشت گذاری==
==تاریخچه برگزاری تشت‌گذاری==
مراسم تشت گذاری یا تشت گردانی به دوران [[صفویه]] باز می‌گردد. وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان اردبیل، متعلق به دوران شاه عباس و از سال ۱۰۳۸ق، مؤید این مطلب است. در دوران [[قاجار]] این مراسم فقط در مسجد جامع اردبیل برگزار می‌شد؛ اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت و در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای [[آذربایجان]] و نیز [[زنجان]] برگزار می‌شود. برگزار کنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر ابن یزید ریاحی]] و اسب‌های آنها در روز ۲۷ [[ذی الحجه]] سال ۶۰ق می‌دانند؛<ref>مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۳۰.</ref> به علاوه نمادی از فداکاری اباالفضل العباس در سقایت حرم و آب آوردن برای زنان و کودکان تشنه حرم حسینی می‌دانند.<ref>تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.</ref>
سابقه تشت‌گذاری به دوران [[صفویه]] باز می‌گردد، وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان [[اردبیل]]، متعلق به دوران شاه عباس (۱۰۳۸ق) مؤید این مطلب است. در دوران [[قاجار]] این مراسم فقط در [[مسجد جامع اردبیل]] برگزار می‌شد؛ اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت. در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای [[آذربایجان]] و [[زنجان]] این مراسم برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر ابن یزید ریاحی]] و اسب‌های آنها در روز ۲۷ [[ذی الحجه]] سال ۶۰ق<ref>مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۳۰.</ref> و  نمادی از فداکاری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس(ع)]] در آب آوردن برای زنان و کودکان در [[روز عاشورا]] می‌دانند.<ref>تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.</ref>


==شیوه برگزاری==
==شیوه برگزاری==
در این مراسم، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش سفیدان وارد [[مساجد]] و [[حسینیه]]‌ها می‌شود و در جای مخصوص به خود قرار داده می‌شود. سپس دعای تشت گذاری -که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است و از دیرباز بر زبان عامه مردم بود- خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی [[بیعت]] با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان [[تبرک]] می‌برند.<ref>فرهنگ عاشورا؛ ص ۲۷۲.</ref> این مراسم از روز ۲۷ ذی الحجه آغاز شده و تا پایان ذی الحجه ادامه دارد. در مساجد [[اردبیل]]، از سده‌های پیش، جایی مخصوص قرار دادن تشت‌ها وجود داشته که برای این مراسم طراحی شده است.
در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد [[مساجد]] و [[حسینیه]]‌ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی [[بیعت]] با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان [[تبرک]] می‌برند.<ref>فرهنگ عاشورا؛ ص ۲۷۲.</ref> این مراسم از روز ۲۷ ذی الحجه آغاز شده و تا پایان ذی الحجه ادامه دارد. در مساجد [[اردبیل]]، از سده‌های پیش، جایی مخصوص قرار دادن تشت‌ها وجود داشته که برای این مراسم طراحی شده است.


==پانویس==
==پانویس==
کاربر ناشناس