پرش به محتوا

رقیه دختر پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
انجام اصلاحات محتوایی و ساختاری و عبارتی
imported>Maytham
جز (انجام اصلاحات محتوایی و ساختاری و عبارتی)
خط ۲۳: خط ۲۳:
| آثار            =}}
| آثار            =}}


'''رُقَیة بنت رسول الله''' <small>(درگذشت [[سال ۲ هجری قمری|۲ق]].)</small> فرزند [[حضرت محمد (ص)]] و [[خدیجه]]. نخست با عتبه فرزند [[ابولهب]] ازدواج کرد اما با نزول آیه [[سوره تبت|«تبت یدا»]]، از او جدا شد و به ازدواج [[عثمان بن عفان]] درآمد. وی در [[هجرت به حبشه]] و [[هجرت به مدینه]] حضور داشت. رقیه در سال دوم هجری درگذشت و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.
'''رُقَیة بنت رسول الله''' <small>(درگذشت [[سال ۲ هجری قمری|۲ق]].)</small> فرزند [[حضرت محمد (ص)]] و [[خدیجه]] که در [[هجرت به حبشه]] و [[هجرت به مدینه]] حضور داشت. نخست با عتبه فرزند [[ابولهب]] ازدواج کرد اما با نزول آیه «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»، عتبه او را طلاق داد. سپس به ازدواج [[عثمان بن عفان]] درآمد. رقیه در سال دوم هجری درگذشت و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.


از نظر برخی محققان شیعه مانند [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، رقیه فرزند رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده است؛ بلکه او فرزند هاله، خواهر خدیجه بوده است، ولی از آنجا که در خانه پیامبر (ص) پرورش یافته، به دختر رسول خدا (ص) شهرت یافته است.
از نظر برخی محققان شیعه مانند [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، رقیه فرزند رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده است؛ بلکه او فرزند هاله، خواهر خدیجه است، ولی از آنجا که در خانه پیامبر(ص) پرورش یافته، به دختر رسول خدا(ص) شهرت یافته است.
{{فرزندان پیامبر(ص)}}
{{فرزندان پیامبر(ص)}}
==نسب==
==نسب و تولد==
از نظر اهل‌سنت رقیه دختر پیامبر (ص) و خدیجه(س)<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۳۹.</ref> بوده است ولی در میان علمای شیعه در مورد نسب رقیه سه دیدگاه نقل شده است:
*رقیه (همسر عثمان)، دختر هاله خواهر خدیجه و [[ربیبه]] پیامبر(ص) بوده است. اما رقیه دختر پیامبر پس از [[بعثت]] به دنیا آمده است.<ref>عاملی، الصحیح من سیره النبی، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳.</ref>
*رقیه دختر خدیجه است نه دختر پیامبر(ص) زیرا خدیجه پیش از ازدواج با رسول خدا (ص) شوهر داشته است.
*رقیه دختر پیامبر(ص) و حضرت خدیجه بوده است.


رقیه دختر [[خدیجه دختر خویلد|خدیجه بنت خویلد]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰. </ref> پیش از [[هجرت]] در مکه زاده شد. از او به بزرگترین، دومین و حتی کوچکترین دختر رسول خدا (ص) یاد شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص۱۸۳۹. </ref>
رقیه پیش از [[هجرت]] در [[مکه]] زاده شد. از او به بزرگترین، دومین و حتی کوچکترین دختر رسول خدا (ص) یاد شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص۱۸۳۹. </ref>


==ازدواج و هجرت==
==ازدواج و هجرت==
رقیه، با [[عتبة بن ابی لهب]] ازدواج کرد اما پس از آنکه، آیه «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»<ref> مسد، آیه‌۱</ref> نازل شد، عتبه به دستور [[ابولهب|پدرش]]، رقیه را [[طلاق]] داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۰۱.</ref> او سپس با [[عثمان بن عفان]] [[ازدواج]] نمود. و با او به [[حبشه]] هجرت کرد. با مهاجرت پیامبر(ص) از [[مکه]] به [[مدینه]]، او نیز از حبشه به مدینه آمد.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸ و ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰؛ کحّاله، اعلام النساء، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۵۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۵.</ref>
رقیه، با [[عتبة بن ابی لهب]] ازدواج کرد اما پس از آنکه، آیه «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»<ref> مسد، آیه‌۱</ref> نازل شد، عتبه به دستور [[ابولهب|پدرش]]، رقیه را [[طلاق]] داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۰۱.</ref> او سپس با [[عثمان بن عفان]] [[ازدواج]] کرد و با او به [[حبشه]] هجرت کرد. با مهاجرت پیامبر(ص) از [[مکه]] به [[مدینه]]، او نیز از حبشه به مدینه آمد.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸ و ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰؛ کحّاله، اعلام النساء، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۵۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۵.</ref>


منابع تاریخ اسلام با تردید از فرزندانی به نام عبدالله و عمرو از او و عثمان بن عفان نام برده‌اند، که در کودکی از دنیا رفته است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۵؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص‌۱۸۴۰ و ج۳، ص۱۰۳۷. </ref>
منابع تاریخ اسلام از فرزندی به نام عبدالله از او و عثمان بن عفان نام برده‌اند، که در کودکی از دنیا رفته است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۵؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص‌۱۸۴۰ و ج۳، ص۱۰۳۷. </ref>


هنگامی که خدیجه به پیامبر (ص)، [[اسلام]] آورد، رقیه نیز به او [[ایمان]] آورد و با او [[بیعت]] کرد.<ref> کحّاله، اعلام النساء، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۵۷.</ref>
هنگامی که خدیجه به پیامبر(ص)، [[اسلام]] آورد، رقیه نیز مسلمان شد و هنگام بیعت زنان با پیامبر، رقیه نیز [[بیعت]] کرد.<ref>صالحي دمشقي، سبل الهدى و الرشاد، ۱۴۱۴، ج۱۱، ص۳۳.</ref>
{{نقل قول طبقاتی|عرض=40|تراز=left
{{نقل قول طبقاتی|عرض=28|تراز=left
|خط اول={{وسط چین}}هنگامی که رقیه از دنیا رفت{{سخ}}[[رسول خدا]] فرمود:{{پایان}}
|خط اول={{وسط چین}}هنگامی که رقیه از دنیا رفت{{سخ}}[[رسول خدا]] فرمود:{{پایان}}
|«الْحَقِی بِسَلَفِنَا الصَّالِحِ [[عثمان بن مظعون|عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ]] وَ أَصْحَابِه»{{سخ}}به سلف صالح‌مان عثمان بن مظعون و همراهانش بپیوند.
|«الْحَقِی بِسَلَفِنَا الصَّالِحِ [[عثمان بن مظعون|عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ]] وَ أَصْحَابِه»{{سخ}}به سلف صالح‌مان عثمان بن مظعون و همراهانش بپیوند.
خط ۴۸: خط ۵۲:
هنگامی که رسول خدا (ص) عازم بدر بود رقیه به حصبه مبتلا شد. پیامبر (ص) به عثمان دستور داد تا پیش او بماند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص ۱۰۳۸.</ref> رقیه در [[رمضان]] سال دوم هجری(روز پیروزی [[جنگ بدر]]) درگذشت.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸.</ref>
هنگامی که رسول خدا (ص) عازم بدر بود رقیه به حصبه مبتلا شد. پیامبر (ص) به عثمان دستور داد تا پیش او بماند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص ۱۰۳۸.</ref> رقیه در [[رمضان]] سال دوم هجری(روز پیروزی [[جنگ بدر]]) درگذشت.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸.</ref>


در منابع شیعه درگذشت رقیه ناشی از ضرب و شتم توسط عثمان ذکر شده‌است.<ref>کلینی، الكافی، ۱۴۰۷ق، ج‏۳، ص۲۳۶.</ref> علت این ضرب و شتم، اتهام نشان دادن مخفیگاه [[مغیرة بن ابی العاص]] به پیامبر دانسته شده‌است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۱۶۷.</ref>
در منابع شیعه درگذشت رقیه ناشی از ضرب و شتم توسط عثمان ذکر شده‌است.<ref>کلینی، الكافی، ۱۴۰۷ق، ج‏۳، ص۲۳۶.</ref> علت این ضرب و شتم را اتهام نشان دادن مخفیگاه [[مغیرة بن ابی العاص]] به پیامبر دانسته‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۱۶۷.</ref>
[[پرونده:بقعه های بقیع.jpg|بندانگشتی|[[بقعه]] دختران پیامبر (ص) در کنار بقعه [[ائمه بقیع]]]]
[[پرونده:بقعه های بقیع.jpg|بندانگشتی|[[بقعه]] دختران پیامبر (ص) در کنار بقعه [[ائمه بقیع]]]]
گزارش‌هایی از گریه زنان، از جمله [[فاطمه(س)]] بر سر قبر او نقل شده است.<ref>کحّاله، اعلام‌النساء، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۵۸.</ref> [[خلیفه دوم]] با تازیانه مانع از گریه زنان بر سر قبر او می‌شد تا اینکه پیامبر (ص)، او را از این عمل بازداشت.<ref>کحّاله، اعلام‌النساء، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۵۸.</ref> پیامبر خدا با گفتن اینکه «هر کس امشب عمل زناشویی انجام داده است وارد قبر نشود»، عثمان را، از دخول در قبر منع کرد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۳، ص۴۸۷.</ref>
گزارش‌هایی از گریه زنان، از جمله [[فاطمه(س)]] بر سر قبر او نقل شده است.<ref>کحّاله، اعلام‌النساء، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۵۸.</ref> [[خلیفه دوم]] با تازیانه مانع از گریه زنان بر سر قبر او می‌شد ولی پیامبر (ص)، او را از این عمل بازداشت.<ref>کحّاله، اعلام‌النساء، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۵۸.</ref> پیامبر خدا با گفتن اینکه «هر کس امشب عمل زناشویی انجام داده است وارد قبر نشود»، عثمان را، از دخول در قبر منع کرد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۳، ص۴۸۷.</ref>


نام او در [[دعای ماه رمضان]] آمده است.
نام او در یکی از دعاهای ماه [[رمضان]] آمده است: اللهم صل علی رقیه بنت نبیک...<ref> شیخ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۱۲۰.</ref>
:اللهم صل علی رقیه بنت نبیک...<ref> شیخ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۱۲۰.</ref>


===مدفن===
===مدفن===
رقیه بر پایه سفارش پیامبر (ص) در بقیع دفن شد.<ref> ابن شبه، تاریخ‌المدینة‌المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۷. </ref> بقعه منسوب به دختران پیامبر (ص)؛ رقیه، [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام كلثوم]] و [[زینب بنت رسول الله|زینب]] از بقعه‌هایی بود كه در شمال قبور [[امامان شیعه]] و جنوب غربی قبور همسران پیامبر (ص) قرار داشت. در گذشته بر این قبور ضریحی برنجی قرار داشت.<ref> جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۲۴۱.</ref> این بقعه توسط [[وهابیون]] تخریب شد.
رقیه به سفارش پیامبر (ص) در [[بقیع]] دفن شد.<ref> ابن شبه، تاریخ‌المدینة‌المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۷. </ref> بقعه منسوب به دختران پیامبر (رقیه، [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام كلثوم]] و [[زینب بنت رسول الله|زینب]]) از بقعه‌هایی بود كه در شمال قبور [[ائمه بقیع]] و جنوب غربی قبور [[همسران پیامبر(ص)]] قرار داشت. در گذشته ضریحی برنجی بر روی این قبور وجود داشت<ref> جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۲۴۱.</ref> که توسط [[وهابیون]] تخریب شد.
 
== دیدگاه شیعه و اهل سنت==
از نظر اهل‌سنت رقیه دختر پیامبر (ص) و خدیجه (س) و همسر عثمان بن عفان‌ بوده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۳۹.</ref> و به دلیل ازدواج او و [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام کلثوم]] با عثمان، عثمان را ذوالنورین می‌خوانند.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفا، ۱۴۲۵ق، ص ۱۱۹.</ref>
 
در میان علمای شیعه نسبت به رقیه چندین دیدگاه وجود دارد:
*رقیه همسر عثمان، دختر رسول خدا (ص) نبوده، بلکه دختر هاله خواهر خدیجه و [[ربیبه]] پیامبر (ص) بوده است. اما رقیه دختر پیامبر پس از [[بعثت]] به دنیا آمده است.<ref>عاملی، الصحیح من سیره النبی، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳.</ref>
*رقیه دختر خدیجه است نه دختر پیامبر (ص). زیرا خدیجه پیش از ازدواج با رسول خدا (ص) شوهر داشته است.
*رقیه دختر پیامبر (ص) و حضرت خدیجه بوده است.


==مطالعه بیشتر==
==مطالعه بیشتر==
خط ۸۳: خط ۷۸:
*امین، سید محسن، أعیان‌الشیعة، تحقیق حسن الأمین، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، بی تا.
*امین، سید محسن، أعیان‌الشیعة، تحقیق حسن الأمین، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، بی تا.
*بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زكار و ریاض زركلی، بیروت، دارالفكر، ۱۴۱۷ق.
*بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زكار و ریاض زركلی، بیروت، دارالفكر، ۱۴۱۷ق.
*جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، تهران، نشر علم، ۱۳۸۹ش.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دارالكتب الإسلامیه، ۱۳۶۵ش.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دارالكتب الإسلامیه، ۱۳۶۵ش.
*سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفا، محقق حمدی الدمرداش، بی جا، مکتبة نزار مصطفی الباز، ۱۴۲۵ق.
*سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفا، محقق حمدی الدمرداش، بی جا، مکتبة نزار مصطفی الباز، ۱۴۲۵ق.
*جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، تهران، نشر علم، ۱۳۸۹ش.
*صالحی دمشقی، سبل الهدى و الرشاد، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۴ق.
*عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرةالنبی الاعظم، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۲ق.
*عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرةالنبی الاعظم، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۲ق.
*کحّاله، عمر رضا، اعلام النساء، بیروت، موسسة الرسالة، طبعة العاشرة،  ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.
*کحّاله، عمر رضا، اعلام النساء، بیروت، موسسة الرسالة، طبعة العاشرة،  ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.
خط ۹۱: خط ۸۷:
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفا، الطبعة الثانية، ۱۴۰۳ق.
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفا، الطبعة الثانية، ۱۴۰۳ق.


دار الكتب العلمية
مكان نشر: بيروت‏
سال چاپ: 1414
{{پایان}}
{{پایان}}


confirmed، protected، templateeditor
۲۳۰

ویرایش