پرش به محتوا

آیه اولی‌الامر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۳۵: خط ۳۵:
[[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]]<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۸۱.</ref> پیشوای سلفیه و [[ناصر القفاری|ناصر القِفاری]]<ref> قفاری، ‌اصول مذهب الشیعة الامامیه، ۱۴۳۱ق، ج۲،‌ ص۷۹۲.</ref> از وهابیان، برآنند که جمله «فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللهِ وَ الرَّسُولِ» بر این نکته دلالت دارد که غیر از رسول خدا(ص) معصوم دیگری نداریم؛ زیرا در این آیه، به مؤمنان دستور داده شده که هنگام تنازع، به سوی خدا و پیامبر(ص) بازگردند. از دیدگاه آنان، اگر غیر از پیامبر(ص)، معصوم دیگری وجود داشت، خداوند به بازگشت به سوی او نیز فرمان می‌داد. در پاسخ به این افراد، گفته شده منظور از اختلاف و تنازع در آیه، اختلاف در احکام و قوانین کلی اسلام است که تشریع آنها با خدا و رسول خدا(ص) است و ائمه(ع) همواره در مسیر اجرای احکام خدا و پیامبر(ص) هستند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج‏۳، ص۴۴۱؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج‏۴، ص۳۸۸ و ۳۸۹.</ref>و بر اساس آیه ۸۳ سوره نساء، رجوع به ائمه(ع) به منزله رجوع به خدا و پیامبر(ص) است؛ زیرا ائمه(ع) در صیانت و حفظ شرع همچون پیامبر(ص) هستند.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج‏۳، ص۱۰۰.</ref>
[[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]]<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۸۱.</ref> پیشوای سلفیه و [[ناصر القفاری|ناصر القِفاری]]<ref> قفاری، ‌اصول مذهب الشیعة الامامیه، ۱۴۳۱ق، ج۲،‌ ص۷۹۲.</ref> از وهابیان، برآنند که جمله «فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللهِ وَ الرَّسُولِ» بر این نکته دلالت دارد که غیر از رسول خدا(ص) معصوم دیگری نداریم؛ زیرا در این آیه، به مؤمنان دستور داده شده که هنگام تنازع، به سوی خدا و پیامبر(ص) بازگردند. از دیدگاه آنان، اگر غیر از پیامبر(ص)، معصوم دیگری وجود داشت، خداوند به بازگشت به سوی او نیز فرمان می‌داد. در پاسخ به این افراد، گفته شده منظور از اختلاف و تنازع در آیه، اختلاف در احکام و قوانین کلی اسلام است که تشریع آنها با خدا و رسول خدا(ص) است و ائمه(ع) همواره در مسیر اجرای احکام خدا و پیامبر(ص) هستند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج‏۳، ص۴۴۱؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج‏۴، ص۳۸۸ و ۳۸۹.</ref>و بر اساس آیه ۸۳ سوره نساء، رجوع به ائمه(ع) به منزله رجوع به خدا و پیامبر(ص) است؛ زیرا ائمه(ع) در صیانت و حفظ شرع همچون پیامبر(ص) هستند.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج‏۳، ص۱۰۰.</ref>


==مصداق اولی‌الامر==
==اولوالامر چه کسانی هستند؟==
درباره مصداق اولوالامر، میان شیعه و سنی اختلاف‌نظر هست: شیعیان معتقدند منظور از اولوالامر امامان دوزاده‌گانه هستند؛ اما به‌باور اهل‌سنت، خالفای راشدین یا حاکمان عادل مصداق  اولوالامرند.


=== امامان شیعه ===
=== امامان شیعه ===


===== روایات متعددی در منابع شیعه<ref>نگاه کنید به: بحرانی، غایة المرام، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۰۹-۱۱۵.</ref> و اهل‌سنت<ref>ابن‌مردویه، مناقب علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۴ق، ص۲۳۶؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۹۰ و ۱۹۱.</ref> منظور از اولی‌الامر را [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] معرفی می‌کنند.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.</ref> علمای شیعه براساس این روایات، مصداق اولوالامر را [[امامان شیعه|امامان دوازده‌گانه]] می‌دانند؛<ref>طوسی، التبیان،‌ داراحیاء التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۰۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۹۹.</ref>  برخی از این روایات از این قرار است: =====
===== روایات متعددی در منابع شیعه<ref>نگاه کنید به: بحرانی، غایة المرام، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۰۹-۱۱۵.</ref> و اهل‌سنت<ref>ابن‌مردویه، مناقب علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۴ق، ص۲۳۶؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۹۰ و ۱۹۱.</ref> منظور از اولوالامر را [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] معرفی می‌کنند.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.</ref> علمای شیعه براساس این روایات، مصداق اولوالامر را [[امامان شیعه|امامان دوازده‌گانه]] می‌دانند.<ref>طوسی، التبیان،‌ داراحیاء التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۰۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۹۹.</ref>  برخی از این روایات از این قرار است: =====
# [[جابر بن عبدالله انصاری]]، در روایتی که به [[حدیث جابر]] معروف است، از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] درباره واژه "اولی‌الامر" سؤال کرد. پیامبر(ص) در پاسخ فرمود: آنان جانشینان من و امامان مسلمانان بعد از من‌ هستند که اولِ آنان [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب]] است و بعد از او به ترتیب نام تک تک [[امامان شیعه|دوازده امام]] را ذکر کرد.<ref>خزاز رازی، کفایه الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۵۴-۵۵؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۴۱.</ref>
# [[جابر بن عبدالله انصاری]]، در روایتی که به [[حدیث جابر]] معروف است، از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] درباره واژه «اولی‌الامر» سؤال کرد. پیامبر(ص) در پاسخ گفت آنان جانشینان من و امامان مسلمانان بعد از من‌ هستند که اولِ آنان [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب]] است و بعد از او به ترتیب نام تک‌تک [[امامان شیعه|دوازده‌امام]] را ذکر کرد.<ref>خزاز رازی، کفایه الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۵۴-۵۵؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۴۱.</ref>
# در تفسیر آیه اولی‌الامر از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است اولی‌الامر، امامان از فرزندان علی و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] هستند، تا آنکه [[قیامت|روز قیامت]] برپا شود. در روایت دیگری از امام باقر آمده است خداوند از اولی‌الامر فقط ما را قصد کرده است و همه مؤمنان را تا روز قیامت به پیروی ما فرمان داده است.<ref>بحرانی، البرهان، اسماعیلیان، ص۳۸۳ و ۳۸۶.</ref>
# در تفسیر آیه اولی‌الامر از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است اولی‌الامر، امامانِ از فرزندان علی و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] هستند تا آنکه [[قیامت|روز قیامت]] برپا شود. در روایت دیگری از امام باقر(ع) آمده است خداوند از اولی‌الامر فقط ما را قصد کرده است و همه مؤمنان را تا روز قیامت به پیروی ما فرمان داده است.<ref>بحرانی، البرهان، اسماعیلیان، ص۳۸۳ و ۳۸۶.</ref>
# [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]: «آنان (اولی‌الامر) علی بن ابی‌طالب، حسن، حسین، علی بن حسین، محمد بن علی و جعفر یعنی من هستیم. سپاس خدا را به‌جای آورید که امامان و رهبرانتان را در زمانی به شما شناساند که مردم آنان را انکار می‌کنند».<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ۱۳۶۳ش، ص۲۵۲، حدیث۱۷۴.</ref>
# [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]: «آنان (اولی‌الامر) علی بن ابی‌طالب، حسن، حسین، علی بن حسین، محمد بن علی و جعفر یعنی من هستیم. سپاسِ خدا را به جای آورید که امامان و رهبرانتان را در زمانی به شما شناساند که مردم آنان را انکار می‌کنند.»<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ۱۳۶۳ش، ص۲۵۲، حدیث۱۷۴.</ref>


=== خلفای راشدین و هر حاکم عادل===
=== خلفای راشدین و هر حاکم عادل===
علمای اهل‌سنت درباره مصادیق اولوالامر دیدگاه‌های مختلفی دارند. برخی منظور از اولوالامر را [[خلفای راشدین]] می‌دانند، به باور برخی منظور از آن عالمان دینی است و برطبق دیدگاهی دیگر، فرماندهان [[سریه|سریه‌ها]] مصداق‌های اولی‌الامرند.<ref>نگاه کنید به: فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۱۱۳، ۱۱۴.</ref> از نظر [[زمخشری]] مفسر اهل‌سنت، منظور از آن، هر حاکم عادلی است که بر اساس دین حکومت می‌کند؛ همچون خلفای راشدین و حاکمانی که مانند آنان عمل می‌کنند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۲۴.</ref> [[فخر رازی]]، مصداق آن را اهل حل‌وعقد می‌داند که با اجماع [[امت]] حجیت می‌یابند.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۱۱۳.</ref>
علمای اهل‌سنت درباره مصادیق اولوالامر دیدگاه‌های مختلفی دارند. برخی منظور از اولوالامر را [[خلفای راشدین]] می‌دانند، به باور جمعی دیگر، منظور از آن عالمان دینی است. کسانی هم گفته‌اند فرماندهان [[سریه|سریه‌ها]] مصداق‌های اولی‌الامرند.<ref>نگاه کنید به: فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۱۱۳، ۱۱۴.</ref> از نظر [[زمخشری|زَمَخشَری]] مفسر اهل‌سنت، منظور از آن، هر حاکم عادلی است که براساس دین حکومت می‌کند؛ همچون خلفای راشدین و حاکمانی که مانند آنان عمل می‌کنند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۲۴.</ref> [[فخر رازی]]، مصداق آن را اهل حل‌وعقد می‌داند که با اجماع [[امت]] حجیت می‌یابند.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۱۱۳.</ref>


=== دیدگاه علامه طباطبایی ===
=== دیدگاه علامه طباطبایی ===
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] گفته است منظور از اولی‌الامر افرادی هستند که هر کدامشان از نظر عصمت و واجب بودن عمل به دستوراتشان مانند پیامبرند و این منافات ندارد که مفهوم اولی‌الامر گسترده باشد ولی مصداقش مشخص و محدود مانند این که در همین آیه واژه رسول مفهومش گسترده است در صورتی که قطعاً مقصود از آن فقط [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] است. <ref>طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۴۰۱، نشر اعلمی بیروت، ۱۳۹۴ق.</ref>
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] گفته است منظور از اولی‌الامر افرادی هستند که هرکدامشان از نظر عصمت و واجب بودن عمل به دستوراتشان، مانند پیامبرند و این منافات ندارد که مفهوم اولی‌الامر گسترده باشد؛ ولی مصداقش مشخص و محدود؛ چنان‌که در همین آیه، واژه رسول مفهومش گسترده است؛ در صورتی که قطعاً مقصود از آن فقط [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] است. <ref>طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۴۰۱، نشر اعلمی بیروت، ۱۳۹۴ق.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۷

ویرایش