منطقه بدر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Ahmadnazem (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:414px-Badr campaign-fa.png|بندانگشتی|۲۴۰px|نقشه سرزمین بدر]] | [[پرونده:414px-Badr campaign-fa.png|بندانگشتی|۲۴۰px|نقشه سرزمین بدر]] | ||
'''بَدْر'''، ناحیه‌ای در [[حجاز]] | '''بَدْر'''، ناحیه‌ای در [[حجاز]] که نخستین نبرد مهم میان [[مسلمانان]] و مشرکان [[مکه]] در ماه [[رمضان]] [[سال دوم هجری]] به نام [[غزوه بدر]] در آن رخ داد. دفن [[شهید|شهدای]] این غزوه در بدر، اهمیتی خاص به آن بخشیده؛ به ویژه برای زائران [[شیعه]]. [[مسجد عریش]] یا غمامه در این روستا، در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد (ص)]] در غزوه بدر ساخته شده است. | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
منطقه بدر، آبادی‌ای بر سر راه [[مدینه]] به [[مکه | منطقه بدر، آبادی‌ای بر سر راه [[مدینه]] به [[مکه]] بوده و چاه‌های آب آن مشهور بوده و همچنین به دلیل برخورداری از منابع آب و سرسبزی، تفرجگاه اعراب به شمار می‌آمد. بدر، گونه‌ای بازار بوده که اعراب به طور موسمی برای داد و ستد کالا در آنجا گرد می‌آمده‌اند.<ref>واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج ۱، ص ۴۴.</ref> | ||
این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری | این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]]، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر (یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر) در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید، آن را جزو وادی فَرْعه می‌دانند)، به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است. جز قسمت جنوب غربی بدر که زمین آن نرم و سست است و به صورت نخلستانی سرسبز درآمده، دیگر قسمت‌های آن ریگزار است و اطراف آن را تپه‌های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است. دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به [[مدینه]]، به اقتباس از [[قرآن]]،<ref>انفال، آیه ۴۲.</ref> «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.<ref>بکری، ج ۱، ص ۲۳۱ـ۲۳۲.</ref> میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می‌توان دریا را به خوبی دید. | ||
بدر در | بدر در محل پیوستن راه مدینه به راه کاروان‌رو مکه به [[شام]] قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحتگاه کاروان‌ها بوده است. پیش از اسلام، هر سال از اول تا هشتم [[ذیقعده]]، در آنجا بازاری برپا می‌شده که برنامه‌های تفریحی و مراسم عبادی (در برابر بت‌ها) در آن اجرا می‌شده است.<ref>جوادعلی، ج ۷، ص ۳۷۱، ۳۷۶ـ۳۷۷.</ref> | ||
در آغاز [[اسلام]]، قبیله بنی‌ضَمره در این نقطه | در آغاز [[اسلام]]، قبیله بنی‌ضَمره در این نقطه می‌زیسته و بنی‌غفار یکی از طایفه‌های آن قبیله بوده‌اند.<ref>بکری، ج ۱، ص ۲۳۱</ref> و [[ابوذر غفاری|ابوذر غِفاری]] که در سال‌های نخستین بعثت مأمور ارشاد بنی‌غفار شد، از این طایفه بوده است. | ||
==علت | ==علت نامگذاری== | ||
درباره منشأ | درباره منشأ نامگذاری این محل در منابع اختلاف است؛ بنابر یک نظر، بدر نام شخصی است که چاه‌های این محل به او منسوب بوده‌اند. نَسَب و طایفه این شخص به چند صورت گزارش شده است.<ref>جوادعلی، ج ۷، ص ۳۲۳، ۳۵۵، ۳۷۶؛ ابن حزم، ص ۱۱ـ۱۲.</ref> نظر دیگر این است که بدر نام شخص نیست و چاه‌های بدر، بی‌آنکه ملک فرد معینی باشد، تأمین‌کننده آب بنوغِفار بوده است.<ref>یاقوت حموی، ج ۱، ص ۵۲۴؛ بکری، ج ۱، ص ۲۳۱.</ref> | ||
==اهمیت و جایگاه تاریخی آن== | ==اهمیت و جایگاه تاریخی آن== | ||
{{اصلی|غزوه بدر}} | {{اصلی|غزوه بدر}} | ||
وقوع غزوه بدر کبری و به | وقوع غزوه بدر کبری و به خاکسپاری شهدای آن غزوه در این دشت، وضع ویژه‌ای بدان بخشید و آنجا را به زیارتگاه تبدیل کرد.<ref>ابن بطوطه، ج ۱، ص ۱۳۲.</ref> دواتی در بازدیدِ خود از این محل سردابه‌ای مشاهده کرده که مدفن شهدای نخستین غزوه [[حضرت محمد (ص)]] بوده است. به مرور زمان، بدر، روستا و سپس شهر کوچکی شد که ساکنان آن را در ۱۳۴۹ش از دو هزار تا ده هزار تن گزارش کرده‌اند.<ref>فرهنگ جغرافیایی عربستان، ذیل «بدر».</ref> | ||
[[پرونده:شهر بدر.jpeg|بندانگشتی|۳۰۰px|شهر بدر]] | [[پرونده:شهر بدر.jpeg|بندانگشتی|۳۰۰px|شهر بدر]] | ||
یکی از دو [[مسجد]] موجود در این روستا غَمامه یا عَریش نام دارد و | |||
یکی از دو [[مسجد]] موجود در این روستا غَمامه یا عَریش نام دارد و محل اقامه [[نماز جمعه]] است. این مسجد در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد (ص)]] در [[غزوه بدر]] ساخته شده و وضع سایه‌بان را که بر تلّی مشرف به میدان نبرد قرار داشته و اکنون باغ‌های میوه مانع دیده شدن آن است، نشان می‌دهد. در سال ۱۳۱۸ش، در این مسجد سه کتیبه مشاهده شده که یکی شکسته در کنار محراب و دیگری بالای محراب به خط طغرا و سومی بالای منبر با اغلاط املایی و به تاریخ ۲۱ ربیع الاول ۹۰۶ بوده است.<ref>مشاهدات محمد حمیداللّه. رجوع کنید به د. اردو، ذیل «بدر».</ref> شریف عبدالمطلّب، والی [[حجاز]] در دوران عثمانی‌ها، قلعه‌ای در این محل ساخت که اینک ویران شده و از حصار گِلی آن نیز اثری نیست. | |||
==سرزمین بدر در سال‌های اخیر== | ==سرزمین بدر در سال‌های اخیر== | ||
بدر | بدر شهری است کوچک در ۱۵۳ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه منوره|مدینه]] و ۳۴۳ کیلومتری شمال [[مکه]] که قبایلی از [[حجاز]] در آن اقامت دارند و جمعیت آن به بیش از ۱۵ هزار نفر می‌رسد.<ref>یمانی، محمدعبده، بدرالکبری، ص ۲۵، ۳۳-۳۵، ۳۹-۴۵.</ref> این شهر تا پیش از آنكه بزرگراه هجرت ساخته شود، راه عبور مكه به مدینه و بالعكس بود؛ اما پس از ساخته شدن بزرگراه هجرت، محل عبور مسافران نیست.<ref>جعفریان، ص۳۹۳.</ref> | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۸: | ||
*[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=713 دانشنامه جهان اسلام] | *[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=713 دانشنامه جهان اسلام] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمدعلی موحّد، تهران، ۱۳۶۱ش. | *ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمدعلی موحّد، تهران، ۱۳۶۱ش. | ||
*اردو دائرة معارفِ اسلامیه، ج۴، لاهور، ۱۳۸۹/۱۹۶۹، ذیل «بدر» (از محمد حمیدالله) | *اردو دائرة معارفِ اسلامیه، ج۴، لاهور، ۱۳۸۹/۱۹۶۹، ذیل «بدر» (از محمد حمیدالله) | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۰: | ||
*واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونس، لندن، ۱۹۶۶. | *واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونس، لندن، ۱۹۶۶. | ||
{{عربستان}} | {{عربستان}} | ||