کاربر ناشناس
بیت الحکمه: تفاوت میان نسخهها
←تصویر پژوهشگران معاصر
imported>Lohrasbi |
imported>Lohrasbi |
||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
بیشتر مؤلفان معاصر، این نهاد را سازمانی دولتی، بسیار منظم و گسترده وصف کردهاند که همۀ فعالیتهای علمی عصر اول [[عباسیان|عباسی]] در قالب آن صورت گرفته است. گویا علت روی آوردن محققان به گمانهای بسیار، اطلاق عنوان گمراهکنندۀ «بیت الحکمه» بر این نهاد، بوده است.<ref>نک: ادامۀ مقاله</ref> | بیشتر مؤلفان معاصر، این نهاد را سازمانی دولتی، بسیار منظم و گسترده وصف کردهاند که همۀ فعالیتهای علمی عصر اول [[عباسیان|عباسی]] در قالب آن صورت گرفته است. گویا علت روی آوردن محققان به گمانهای بسیار، اطلاق عنوان گمراهکنندۀ «بیت الحکمه» بر این نهاد، بوده است.<ref>نک: ادامۀ مقاله</ref> | ||
اینان براساس تشابهی که به رغم خود میان عبارت بیت الحکمه و موزۀ اسکندریه یا بخشی از آن موسوم به «سراپیوم کهن» یافتهاند، گاه حوزۀ علمی اسکندریه و گاه [[جندی شاپور]] را الگوی بیت الحکمه، و اقدامات منسوب به [[اسکندر]]، شاهان [[ساسانیان|ساسانی]] و بطالسۀ مصر در گردآوری آثار مختلف آنها را<ref>حمزه، ۳۷، ۱۵۱-۱۵۳؛ ابن ندیم، ۲۳۸، ۲۴۰-۲۴۱؛ ثعالبی، ۴۵۹، ۴۸۵؛ گردیزی، ۲۲؛ مقدسی، ۳/۱۵۶؛ دینکرد، IX/578</ref> نیز سرمشق خلفای عباسی دانستهاند.<ref>مثلاً نک: مکنسن، LII/26؛ عش، ۴۲-۴۸؛ حتی، ۳۱۰؛ شریف، ۱۶؛ سوردل، «بیت الحکمه »، ۱۱۴۱؛ غنیمه، ۸۷؛ نیز نک: بالتی گسدن، ۱۳۱؛ در مورد تحلیل معنای بیت الحکمه، نک: محفوظ، سراسر مقاله</ref> | اینان براساس تشابهی که به رغم خود میان عبارت بیت الحکمه و موزۀ اسکندریه یا بخشی از آن موسوم به «سراپیوم کهن» یافتهاند، گاه حوزۀ علمی اسکندریه و گاه [[جندی شاپور]] را الگوی بیت الحکمه، و اقدامات منسوب به [[اسکندر]]، شاهان [[ساسانیان|ساسانی]] و بطالسۀ مصر در گردآوری آثار مختلف آنها را<ref>حمزه، ۳۷، ۱۵۱-۱۵۳؛ ابن ندیم، ۲۳۸، ۲۴۰-۲۴۱؛ ثعالبی، ۴۵۹، ۴۸۵؛ گردیزی، ۲۲؛ مقدسی، ۳/۱۵۶؛ دینکرد، IX/578</ref> نیز سرمشق خلفای عباسی دانستهاند.<ref>مثلاً نک: مکنسن، LII/26؛ عش، ۴۲-۴۸؛ حتی، ۳۱۰؛ شریف، ۱۶؛ سوردل، «بیت الحکمه »، ۱۱۴۱؛ غنیمه، ۸۷؛ نیز نک: بالتی گسدن، ۱۳۱؛ در مورد تحلیل معنای بیت الحکمه، نک: محفوظ، سراسر مقاله</ref> در نتیجه اینان بیت الحکمه یا بخشی از آن را، یک دارالترجمۀ رسمی و زیر نظر شخص خلیفه، برای نگهداری و ترجمۀ آثار یونانی و دیگر زبانها به عربی دانستهاند که مترجمان بسیار در آن مشغول به کار بودهاند.<ref>مکنسن، LI/124؛ حتی، ۳۱۰, ۴۱۰؛ شریف، ۱۶؛ عش، ۲۳-۲۴؛ کونیچ، ۹۶؛ کرنکو، ۱۰۴۵؛ الگود، ۱۰۴؛ اولمان، ۹؛ ژاکار، ۳۴-۳۵؛ لامنس، ۱۳۱-۱۳۲؛ نیز نک: سامرایی، ۳۰۹؛ زقروق، ۲۱۰؛ محقق، ۱۷۶؛ عباس، ۳۱۳؛ عبدالمنعم، ۳۸۴</ref> برخی از این فراتر رفته، اصولاً هدف از تأسیس بیت الحکمه را سامان دادن به کار ترجمه بر شمردهاند.<ref>مایرهوف، «دانش...۱ »، ۳۱۶؛ مکنسن، LII/23؛ نصر، ۱۲؛ صدیقی، ۱۸؛ اُلیری، ۱۶۶؛ تیلر، ۲۷۱؛ مک پیک، ۷۳۹؛ سمیر، ۲۳۳؛ نیز نک: سارتن، I/544</ref> در نتیجه هنگام پرداختن به بیت الحکمه، به جای توجه به آنچه از این نهاد معلوم است، بیشتر از ویژگیهای مختلف نهضت ترجمه و شیوۀ [[حنین بن اسحاق]] در ترجمه و مسائلی از این قبیل سخن راندهاند.<ref>مثلاً عش، ۹-۵۷؛ سامرایی، ۳۰۵-۳۱۹؛ تکریتی، ۱۹۷ بب؛ فانی، ۱۹بب</ref> برخی دیگر به این نیز بسنده نکرده، ارصاد دورۀ عباسی را نیز از جمله وظایف بیت الحکمه و رصدخانۀ شماسیۀ بغداد و گاه رصدخانۀ کوه قاسیون دمشق را بخشی از بیت الحکمه دانستهاند.<ref>نیکلسن، ۳۵۹؛ حتی، ۳۷۳-۳۷۴, ۴۱۰؛ سارتن، I/558؛ سوردل، «بیت الحکمه »، ۱۱۴۱، شریف، ۱۶؛ میه لی، ۷۹؛ عش، ۱۰, ۲۲، نیز ۲۳۷؛ ژولیوه، ۳۹؛ بروکلمان، GAL, I/22zzee-221; 414؛ عبیدی، ۳۹</ref> برخی دیگر نیز بیت الحکمه را یک کتابخانۀ عمومی بزرگ به شمار آوردهاند.<ref>کرنکو، ۱۰۴۵؛ حتی، ۳۷۳-۳۷۴</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == |