confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
آل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمییز کاری
جز (←تطور کلمه) |
جز (تمییز کاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''آل'''، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان، همه به یک معنا هستند. مقصود از «آل محمد» [[اهل بیت]] معصوم آن حضرتند همانطور که مقصود از «آل ابراهیم» در آیه ۱۲۴ [[سوره بقره]] ذریۀ معصوم حضرت ابراهیم است. | '''آل'''، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان، همه به یک معنا هستند. مقصود از «آل محمد» [[اهل بیت]] معصوم آن حضرتند همانطور که مقصود از «آل ابراهیم» در آیه ۱۲۴ [[سوره بقره]] ذریۀ معصوم [[حضرت ابراهیم]] است. | ||
==استعمال در عصر جاهلی== | ==استعمال در عصر جاهلی== | ||
این کلمه ظاهراً در بیشتر معانی لغوی گفته شده از [[جاهلیت|عصر جاهلی]] معروف بوده است. [[قریش|قریشیان]]، از آنجا که حفاظت خانۀ [[کعبه]] و متعلقات آن را به عهده داشتند، خویشتن را «آلالله» میخواندند و دیگران در مقام دادخواهی به آنان میگفتند: «یالَالله»، یعنی ای قریشیان.<ref> ترکیب «آلَالله» در یک بیت منسوب به عبدالمطلب در اربلی، ج۱، ص۴۰؛ دایرهالمعارف اسلام (اول)، ذیل آل </ref> | این کلمه ظاهراً در بیشتر معانی لغوی گفته شده از [[جاهلیت|عصر جاهلی]] معروف بوده است. [[قریش|قریشیان]]، از آنجا که حفاظت خانۀ [[کعبه]] و متعلقات آن را به عهده داشتند، خویشتن را «آلالله» میخواندند و دیگران در مقام دادخواهی به آنان میگفتند: «یالَالله»، یعنی ای قریشیان.<ref> ترکیب «آلَالله» در یک بیت منسوب به عبدالمطلب در اربلی، ج۱، ص۴۰؛ دایرهالمعارف اسلام (اول)، ذیل آل </ref> | ||
==ریشه کلمه== | ==ریشه کلمه== | ||
ریشه کلمه چندان روشن نیست و شکل مشابهی از آن را در زبان‌های سامی نیافتیم. اگر مفهوم «انتساب به یک شخص یا محل »، «جمعیت و قدرت» را در نظر بگیریم، آنگاه کلمه، با لفظ «اوّل» هم خانواده میگردد و سپس به مفهوم قدرت منتهی میشود. از سوی دیگر ریشۀ یائی کلمه را میتوان اصل دانست که به معنای «هم پیمان» است. علاوه براین، توجیهِ لغت شناسان مسلمان که آن را مشتق از «اهل» دانستهاند نیز بیاساس نیست (هرچند که استناد ایشان به مصغر کلمه را نمیتوان معتبر شمرد)، زیرا لفظ 'ahl (عبری کنعانی 'ahel؛ آرامی 'ahl?؛ نبطی، 'hlt') در اوگاریتیک به معنی چادر، و در آکادی به معنی شهر آمده است. شاعر زمان [[جاهلیت]] ابوذؤیب آن را به معنی چوبهای خیمه به کار برده است.<ref>بیت در لسان، ذیل «اول» </ref> | ریشه کلمه چندان روشن نیست و شکل مشابهی از آن را در زبان‌های سامی نیافتیم. اگر مفهوم «انتساب به یک شخص یا محل »، «جمعیت و قدرت» را در نظر بگیریم، آنگاه کلمه، با لفظ «اوّل» هم خانواده میگردد و سپس به مفهوم قدرت منتهی میشود. از سوی دیگر ریشۀ یائی کلمه را میتوان اصل دانست که به معنای «هم پیمان» است. علاوه براین، توجیهِ لغت شناسان مسلمان که آن را مشتق از «اهل» دانستهاند نیز بیاساس نیست (هرچند که استناد ایشان به مصغر کلمه را نمیتوان معتبر شمرد)، زیرا لفظ 'ahl (عبری کنعانی 'ahel؛ آرامی 'ahl?؛ نبطی، 'hlt') در اوگاریتیک به معنی چادر، و در آکادی به معنی شهر آمده است. شاعر زمان [[جاهلیت]] ابوذؤیب آن را به معنی چوبهای خیمه به کار برده است.<ref>بیت در لسان، ذیل «اول» </ref> | ||
==تطور کلمه== | ==تطور کلمه== | ||
شاید تطور کلمه از جزئی به کلی بوده است: خانواده (ساکن یک چادر)، خاندان، خاندان بزرگ و عشیره، قبیله، پیروان (سیاسی یا دینی). در [[قرآن|قرآن کریم]] آل را به معنای پیروان دینی ـ سیاسی ـ جغرافیایی (آل ابراهیم، آل عمران، آل فرعون، آل [[لوط]])<ref> اربلی، ج۱، ص۴۰</ref> میتوان یافت. | شاید تطور کلمه از جزئی به کلی بوده است: خانواده (ساکن یک چادر)، خاندان، خاندان بزرگ و عشیره، قبیله، پیروان (سیاسی یا دینی). در [[قرآن|قرآن کریم]] آل را به معنای پیروان دینی ـ سیاسی ـ جغرافیایی (آل ابراهیم، آل عمران، آل فرعون، آل [[لوط]])<ref> اربلی، ج۱، ص۴۰</ref> میتوان یافت. | ||
در بیان معنی «آل [[محمد]]، آل نبی» علمای [[اهل سنت]] عموماً مفهوم عام «بنی هاشم» را در نظر داشتهاند و گاه آن را به «امت [[محمد]]» تفسیر کردهاند (برخی نیز مفهوم آن ترکیب را همسران پیامبر (ص) پنداشتهاند). [[راغب اصفهانی]] در [[مفردات]] آل نبی را خاصان و پیروان آن حضرت( ص) از حیث علم میداند و در این باب به حدیثی از [[امام صادق]] (ع) نیز اشاره می‌کند.<ref> مفردات، ص۳۰-۳۱</ref> | در بیان معنی «آل [[محمد]]، آل نبی» علمای [[اهل سنت]] عموماً مفهوم عام «بنی هاشم» را در نظر داشتهاند و گاه آن را به «امت [[محمد]]» تفسیر کردهاند (برخی نیز مفهوم آن ترکیب را همسران پیامبر (ص) پنداشتهاند). [[راغب اصفهانی]] در [[مفردات]] آل نبی را خاصان و پیروان آن حضرت( ص) از حیث علم میداند و در این باب به حدیثی از [[امام صادق]] (ع) نیز اشاره می‌کند.<ref> مفردات، ص۳۰-۳۱</ref> | ||
گرایش کلی [[شیعه]] آن است که آل محمد و آل نبی را با «[[عترت]]»، یعنی اولاد [[امام علی | گرایش کلی [[شیعه]] آن است که آل محمد و آل نبی را با «[[عترت]]»، یعنی اولاد [[امام علی(ع) ]] و [[حضرت فاطمه(س)]] یکی بدانند. مبنای این برداشت علاوه بر لغت، {{متن قرآن|إِنَّ اللَّـهَ اصْطَفَیٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَی الْعَالَمِینَ ﴿۳۳﴾|سوره=آل عمران|آیه=۳۳}} می‌باشد که مطابق آن «آل ابراهیم» و «آل عمران» که مورد اصطفاء و گزینش الهی قرار گرفتند همه خاندان آن دو پیامبر نبوده و به حکم آیه ۱۲۴ بقره {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَیٰ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّی جَاعِلُک لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِن ذُرِّیتِی ۖ قَالَ لَا ینَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ ﴿۱۲۴﴾|سوره=بقره|آیه=۱۲۴}} تنها شایستگان معصوم از خاندان و ذریه آنها این لیاقت را داشتند. | ||
[[علی بن عیسی اربلی|اربلی]] مفهوم آل و اهل و عترت را مجزا می‌کند<ref> اربلی، ج۱، ص۴۲</ref> و رَیانبنالصَّلْت قمی کتابی نوشته و در آن سخنان [[امام رضا | [[علی بن عیسی اربلی|اربلی]] مفهوم آل و اهل و عترت را مجزا می‌کند<ref> اربلی، ج۱، ص۴۲</ref> و رَیانبنالصَّلْت قمی کتابی نوشته و در آن سخنان [[امام رضا(ع)]] را در «الفرق بینالآل والامه» گرد آورده است.<ref> طوسی، ص۱۴۰</ref> | ||
==استعمالات آل و اهل== | ==استعمالات آل و اهل== | ||