کاربر ناشناس
انفال: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hrezaei جز (←در فقه امامیه) |
imported>Hrezaei بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
برخی دیگر معتقدند، انفال همان است که در آیه 7 سوره حشر با تعبیر [[فیء]] بیان کرده و آنرا مختص خدا و رسول، و نیز ذی‌القُربى، یتیمان، مسكینان و در راه ماندگان دانسته است. این تفسیر از [[عطاء بن ابى رباح]] و [[سُدّی]] از شاگردان ابن عباس نقل شده است.<ref>همو، ج9، ص9</ref> [[ابوبكر ابن عربى]]، در كتاب [[احكام القرآن(ابن عربی)|احكام القرآن]] این دیدگاه را مورد تأیید قرار داده، و آن را تفسیر مقبول نزد فقیهان [[مالكی|مالكى]] معرفی کرده است. <ref>نگاه كنید: ج2، ص375</ref> | برخی دیگر معتقدند، انفال همان است که در آیه 7 سوره حشر با تعبیر [[فیء]] بیان کرده و آنرا مختص خدا و رسول، و نیز ذی‌القُربى، یتیمان، مسكینان و در راه ماندگان دانسته است. این تفسیر از [[عطاء بن ابى رباح]] و [[سُدّی]] از شاگردان ابن عباس نقل شده است.<ref>همو، ج9، ص9</ref> [[ابوبكر ابن عربى]]، در كتاب [[احكام القرآن(ابن عربی)|احكام القرآن]] این دیدگاه را مورد تأیید قرار داده، و آن را تفسیر مقبول نزد فقیهان [[مالكی|مالكى]] معرفی کرده است. <ref>نگاه كنید: ج2، ص375</ref> | ||
در نظری دیگر در میان تفسیرهای منقول از دیگر [[تابعان]] بیان شده که انفال معادل غنائم است که با آیه | در نظری دیگر در میان تفسیرهای منقول از دیگر [[تابعان]] بیان شده که انفال معادل غنائم است که با آیه خمس [[نسخ]] شده است. بر اساس این دیدگاه، در ابتدا تمام غنایم جنگى در اختیار رسول اكرم(ص) بوده است و با نزول آیه خمس، تنها یک پنجم آن به مصارف پیشین که بیان شده، اختصاص یافته است و مابقی برای جنگجویان است. <ref>نگاه كنید: سیوطى، ج9، ص8 -10؛ ماوردی، ص 176-177</ref> | ||
== در فقه امامیه== | == در فقه امامیه== | ||
[[امامیه|شیعه امامیه]] با تكیه بر روایاتى از [[ائمّه اطهار(ع)|ائمه اطهار(ع)]]، انفال را در تعریفى خاص، عبارت از اموالى دانسته‌اند كه از جانب خداوند در اختیار [[پیامبر اكرم(ص)]]، و پس از آن حضرت در اختیار امامان(ع) قرار گرفته، و در عصر غیبت نیز در تملك [[امام زمان(عج)]]است. | [[امامیه|شیعه امامیه]] با تكیه بر روایاتى از [[ائمّه اطهار(ع)|ائمه اطهار(ع)]]، انفال را در تعریفى خاص، عبارت از اموالى دانسته‌اند كه از جانب خداوند در اختیار [[پیامبر اكرم(ص)]]، و پس از آن حضرت در اختیار امامان(ع) قرار گرفته، و در عصر غیبت نیز در تملك [[امام زمان(عج)]]است. | ||
انفال در فقه امامیه، به عنوان بخشی است که به مباحث خمس ملحق شده است و همواره مورد توجه بوده است. در | انفال در فقه امامیه، به عنوان بخشی است که به مباحث خمس ملحق شده است و همواره مورد توجه بوده است. مباحث اساسی در این باب، بحث از کسانی است که انفال به آنها تعلق می گیرد و نیز بحث در مبنای تصرف در اموال امام(ع) که در موارد انفال بوده است. <ref>مثلاً نگاه كنید: علامه حلى، ص206-210</ref> | ||
==مصادیق انفال== | ==مصادیق انفال== | ||
در مورد مصادیق و موارد انفال اختلاف نظری میان فقهای امامیه وروایات | در مورد مصادیق و موارد انفال با وجود اختلاف نظری که میان فقهای امامیه وروایات این بخش وجود دارد، موارد زیر را می توان به عنوان مصادیق انفال در فقه امامیه نام برد. | ||
*کلیه زمین هایی که اهالی آن به اراده و خواست خود نه به زور، از آن خارج شده اند و بدون جنگ به دست مسلمانان افتاده است؛ | *کلیه زمین هایی که اهالی آن به اراده و خواست خود نه به زور، از آن خارج شده اند و بدون جنگ به دست مسلمانان افتاده است؛ | ||
*زمین های موات و ویرانه ای که اصلا مالک نداشته است و به وسیله کسی آباد و احیاء شده است؛ | *[[زمین های موات]] و ویرانه ای که اصلا مالک نداشته است و به وسیله کسی آباد و احیاء شده است؛ | ||
*نی زارها؛ | *نی زارها؛ | ||
*دره ها؛ | *دره ها؛ | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۳: | ||
*قله کوه ها؛ | *قله کوه ها؛ | ||
*بستر رودخانه ها و سواحل دریاها؛ | *بستر رودخانه ها و سواحل دریاها؛ | ||
*زمین و میراثی که از مرده بدون وارث باقی مانده است؛ طوسی، جمل العقود...، ص106 | *زمین و میراثی که از مرده بدون وارث باقی مانده است؛ <ref>طوسی، جمل العقود...، ص106</ref> | ||
*اموال خصوصی و زمین هایی که پادشاهان و سلاطین بدون غصب در اختیار داشته اند و به دست مسلمانان افتاده است که قطایا و صفایا نامیده می شود؛ | *اموال خصوصی و زمین هایی که پادشاهان و سلاطین بدون غصب در اختیار داشته اند و به دست مسلمانان افتاده است که [[قطایا]] و [[صفایا]] نامیده می شود؛ | ||
*غنائمی که در جنگ بدون اجازه حاکم شرع گرفته شده است؛ | *غنائمی که در جنگ بدون اجازه [[حاکم شرع]] گرفته شده است؛ <ref>برای روایات، نگاه كنید: حر عاملى، ج4، ص364؛ برای بررسى آیه، نگاه كنید: سیوری، ج1، ص254؛ برای فروع فقهى، نگاه كنید: محقق حلى، ج1، ص183-184؛ صاحب جواهر، ج16، ص115</ref> | ||
*غنیمتهای برجسته که در جنگ گرفته میشود؛ | *غنیمتهای برجسته ای که در جنگ گرفته میشود؛ | ||
*دریاها؛ | *دریاها؛ | ||
*معادن ظاهری و مخفی که در ملک کسی نباشد؛ نگاه کنید مشکینی، ص 96 | *معادن ظاهری و مخفی که در ملک کسی نباشد؛ نگاه کنید <ref>مشکینی، ص 96</ref> | ||
==اموال عمومی== | ==اموال عمومی== | ||
در فقه امامیه موهبت های طبیعی همانند زمین های موات و جنگلها از موارد انفال دانسته شده است. توجه به این مسئله و اینکه امام زمان ع استفاده و بهره‌برداری از انفال را در عصر غیبت برای شیعیان [[مباح]] نموده است، زمینه مناسبى را برای بحث درباره مسائل حقوقى این اموال و استفاده عموم از آنها، و ایجاد اصطلاح اموال عمومی شده است. | |||
این مبحث به خصوص از دوره صفوی | این مبحث به خصوص از [[صفویه|دوره صفوی]] دارای اهمیت ویژه ای شد و با وجود مخالفتهایى در آغاز، روی به گسترش و بسط آورده است. مهمترین و قدیمی ترین متن در مورد [[اموال عمومی]] را می توان «[[قاطعه اللجاج(کرکی)|قاطعه اللجاج]]» [[محقق كركى]] دانست (<ref>به‌خصوص، نگاه كنید: ص 162</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||