imported>Pourrezaei |
imported>Pourrezaei |
| خط ۷۸: |
خط ۷۸: |
| «صفات جمال یا صفات ثبوتی» صفاتیاند كه بر وجود كمالی در خداوند دلالت میكنند مانند عالِم و علم، قدرت و قادر، خلق و خالق، رزق و رازق و غیره. و «صفات جلال یا صفات سلبی» صفاتیاند كه یا بر سلب نقص از خداوند دلالت میكنند مانند غنیّ و جسم نبودن. | | «صفات جمال یا صفات ثبوتی» صفاتیاند كه بر وجود كمالی در خداوند دلالت میكنند مانند عالِم و علم، قدرت و قادر، خلق و خالق، رزق و رازق و غیره. و «صفات جلال یا صفات سلبی» صفاتیاند كه یا بر سلب نقص از خداوند دلالت میكنند مانند غنیّ و جسم نبودن. |
|
| |
|
| ==='''2- صفات ذاتی و صفات فعلی:'''=== | | ===2- صفات ذات و صفات فعل:=== |
| در تقسیم صفات الهی به «صفات ذات» و «صفات فعل» دو اصطلاح وجود دارد:
| | {{اصلی|صفات ذات و صفات فعل}} |
| | | هر گاه برای انتزاع صفتی از حق تعالی تصور ذات كافی بوده و تصور فاعلیت خداوند لازم نباشد، آن صفت، صفت ذات یا ذاتی خواهد بود. مانند صفت حیات و حی. و هر گاه تصور فاعلیت خداوند لازم باشد، آن را صفت فعل یا فاعل گویند، مانند خلق و خالق. |
| الف: هر گاه برای انتزاع صفتی از ذات و وصف كردن ذات به آن صفت، تصور ذات كافی باشد و تصور فاعلیت خداوند لازم نباشد، آن صفت، صفت ذات یا ذاتی خواهد بود. مانند صفت حیات و حی، اراده و مرید، علم و عالم، قدرت و قادر. و هر گاه تصور فاعلیت خداوند لازم باشد، آن را صفت فعل یا فاعل گویند، مانند خلق و خالق، رزق و رازق، اماته و ممیت، احیاء و محیی، مغفرت و غافر، انتقام و منتقم، و مانند آن. صفات ذاتى عین ذات و همچون ذات، قدیم و نامحدودند.
| |
| | |
| ب: هر صفتی كه بتوان خداوند را به مقابل و ضد آن وصف كرد، صفت فعل است، و هر صفتی را كه نتوان خداوند را به مقابل و ضد آن وصف كرد، صفت ذات است. بنابراین قدرت، علم و حیات از صفات ذاتی الهیاند، چون خداوند به مقابل و ضد آنها وصف نمیشود، زیرا مقابل آنها نقص وجودی است، ولی اراده از صفات ذات نخواهد بود، زیرا وصف خداوند به مقابل آن محال نیست، مثلاً گفته میشود خداوند ظلم به بندگان خود را اراده نكرده است. بر این اساس، عدل از صفات ذات الهی خواهد بود، ولی بنابر اصطلاح نخست از صفات فعل است.
| |
| | |
| از دو اصطلاح یاد شده اصطلاح نخست در كتب فلسفه و كلام رایج‌تر است. محدث [[كلینی]] در كتاب [[اصول كافی]] اصطلاح دوم را برگزیده است،<ref> محدث كلینی، اصول كافی، ج 1، باب اراده، ص 86.</ref> و بر این اساس روایاتی که «اراده» را از صفات فعل دانستهاند تعیین كرده است. سید شریف گرگانی نیز در كتاب تعریفات همین اصطلاح را آورده است. <ref> سید شریف گرگانی، التعریفات، ص 95.</ref>
| |
|
| |
|
| ==='''3- صفات نفسی و اضافی:'''=== | | ==='''3- صفات نفسی و اضافی:'''=== |
