پرش به محتوا

آیه تبلیغ: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ اوت ۲۰۱۸
جز
تمیزکاری
imported>Alipour
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:تابلو فرش شجره طیبه مزین به آیه تطهیر ، آیه تبلیغ و آیه اکمال .jpg|بندانگشتی|220px|<small>تابلو فرش [[شجره طیبه]] که آیه تبلیغ در حاشیه محراب آن بافته شده است. این اثر در موزه فرش [[آستان قدس رضوی]] نگهداری می‌شود.</small> ]]
[[پرونده:تابلو فرش شجره طیبه مزین به آیه تطهیر ، آیه تبلیغ و آیه اکمال .jpg|بندانگشتی|220px|<small>تابلو فرش [[شجره طیبه]] که آیه تبلیغ در حاشیه [[محراب]] آن بافته شده است. این اثر در موزه فرش [[آستان قدس رضوی]] نگهداری می‌شود.</small> ]]
'''آیه تبلیغ'''، [[آیه]] ۶۷ [[سوره مائده]] و از آخرین آیات [[نزول قرآن|نازل]] شده بر [[پیامبر(ص)]].
'''آیه تبلیغ'''، [[آیه]] ۶۷ [[سوره مائده]] و از آخرین آیات [[نزول قرآن|نازل]] شده بر [[پیامبر(ص)]].


بر اساس این آیه، پیامبر موظف شد پیامی را به مردم ابلاغ کند. به تصریح آیه، اهمیت پیام چنان است که اگر پیامبر(ص) آن را ابلاغ نکند، رسالت [[نبوت|پیامبریِ]] خود را به انجام نرسانده است.
بر اساس این آیه، پیامبر موظف شد پیامی را به مردم ابلاغ کند. به تصریح آیه، اهمیت پیام چنان است که اگر پیامبر(ص) آن را ابلاغ نکند، رسالت [[نبوت|پیامبریِ]] خود را به انجام نرسانده است.


به اعتقاد [[شیعیان]] و برخی از [[اهل سنت]]، آیه در [[حجة الوداع]] و کمی قبل از [[۱۸ ذی‌الحجه]] [[سال دهم هجری]] نازل شده است. در باور شیعه، موضوع پیام، جانشینی [[امام علی(ع)]] است و بدین رو، پیامبر(ص)، پس از نزول آیه، در [[غدیر خم]]، امام علی(ع) را جانشین خود معرفی کرد.
به اعتقاد [[شیعیان]] و برخی از [[اهل سنت]]، آیه در [[حجة الوداع]] و کمی قبل از [[۱۸ ذی‌الحجه]] [[سال دهم هجری]] نازل شده است. در باور شیعه، موضوع پیام، جانشینی [[امیرالمومنین]] است و بدین رو، پیامبر(ص)، پس از نزول آیه، در [[غدیر خم]]، [[امام علی(ع)]] را جانشین خود معرفی کرد.


==متن و ترجمه آیه==
==متن و ترجمه آیه==
خط ۲۰: خط ۲۰:
==شأن نزول==
==شأن نزول==
{{اصلی|واقعه غدیر}}
{{اصلی|واقعه غدیر}}
[[:رده:مفسران شیعه|مفسران شیعه]] تصریح کرده‌اند که [[آیه]] تبلیغ پس از بازگشت رسول خدا از [[حجة الوداع]] در منطقه [[غدیر خم]] در روز [[۱۸ ذی‌الحجه]] نازل شد.<ref>رجوع کنید به: قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۹؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۳۱-۳۳۲.</ref> در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز [[روایات|روایاتی]] وجود دارد که زمان و مکان نزول این آیه را غدیر خم بیان می‌کند.<ref>رجوع کنید به: سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۹۴.</ref> عالمان شیعه با تکیه بر [[حدیث|روایاتی]] از [[امامان شیعه|امامان(ع)]] و برخی از [[صحابه|اصحاب پیامبر]]، شأن نزول آیه تبلیغ را [[واقعه غدیر|واقعه غدیر خم]] و اعلام جانشینی [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] می‌دانند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج‌۱، ص‌۲۹۰، ح‌۶؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۵۷؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۳۸۲-۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۷۵-۲۸۱.</ref> عالمان اهل سنت نیز سبب نزول آیه تبلیغ را آغاز رسالت پیامبر یا مکلف شدن پیامبر برای ابلاغ اسلام دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به: طبری، جامع البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۵۶۷-۵۶۹؛ ثعالبی، جواهر الحسان، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ ابوحیان، تفسیر البحر المحیط، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۵۲۹.</ref>
[[:رده:مفسران شیعه|مفسران شیعه]] تصریح کرده‌اند که [[آیه]] تبلیغ پس از بازگشت [[رسول خدا]] از [[حجة الوداع]] در منطقه [[غدیر خم]] در روز [[۱۸ ذی‌الحجه]] نازل شد.<ref>رجوع کنید به: قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۹؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۳۱-۳۳۲.</ref> در منابع [[اهل سنت]] نیز [[روایات|روایاتی]] وجود دارد که زمان و مکان نزول این آیه را غدیر خم بیان می‌کند.<ref>رجوع کنید به: سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۹۴.</ref> عالمان شیعه با تکیه بر [[حدیث|روایاتی]] از [[امامان شیعه|امامان(ع)]] و برخی از [[صحابه|اصحاب پیامبر]]، شأن نزول آیه تبلیغ را [[واقعه غدیر]] و اعلام جانشینی [[امیرالمومنین]] می‌دانند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج‌۱، ص‌۲۹۰، ح‌۶؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۵۷؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۳۸۲-۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۷۵-۲۸۱.</ref> عالمان اهل سنت نیز سبب نزول آیه تبلیغ را آغاز رسالت پیامبر یا مکلف شدن پیامبر برای ابلاغ اسلام دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به: طبری، جامع البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۵۶۷-۵۶۹؛ ثعالبی، جواهر الحسان، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ ابوحیان، تفسیر البحر المحیط، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۵۲۹.</ref>


بنابر منابع [[شیعه]]، [[جبرئیل]] ابتدا در هنگام [[حج]] (در حجة الوداع) نزد پیامبر(ص) آمد و از ایشان خواست برای جانشینی علی(ع) از مردم [[بیعت]] بگیرد، پیامبر به دلیل [[نفاق]] و دشمنی برخی از یارانش و اینکه امت پراکنده شده و به [[جاهلیت]] بازگردند از پروردگار درخواست حفظ و عصمت از مردم کرد. [[جبرئیل]] برای بار دوم در [[مسجد خیف]] بر پیامبر نازل شد و همان امر را دوباره ابلاغ کرد بدون اینکه وعدۀ حفظ و عصمت از خطر مردم را برای پیامبر به ارمغان آورده باشد. جبرئیل برای بار سوم در بین راه [[مکه]] به [[مدینه]] نزد پیامبر آمد و مجدداً همان امر را تکرار کرد. پیامبر به جبرئیل فرمود من از اینکه مردم مرا در جانشینی علی دروغگو بدانند و سخنم را قبول نکنند بیمناکم. جبرئیل برای بار چهارم در سرزمین [[غدیر خم]] بر پیامبر نازل شد و پس از تکرار امر الهی، وعده حفظ و عصمت خداوند را نیز برای رسول خدا به ارمغان آورد و حفاظت از گزند منافقان را به ایشان وعده داد.<ref group="یادداشت">...فَأَقِمْ یا مُحَمَّدُ عَلِیاً عَلَماً وَ خُذْ عَلَیهِمُ الْبَیعَةَ وَ جَدِّدْ عَهْدِی وَ مِیثَاقِی لَهُمُ الَّذِی وَاثَقْتُهُمْ عَلَیهِ فَإِنِّی قَابِضُكَ إِلَی وَ مُسْتَقْدِمُكَ عَلَی فَخَشِی رَسُولُ اللَّهِ (ص) مِنْ قَوْمِهِ وَ أَهْلِ النِّفَاقِ وَ الشِّقَاقِ أَنْ یتَفَرَّقُوا وَ یرْجِعُوا إِلَی الْجَاهِلِیةِ لِمَا عَرَفَ مِنْ عَدَاوَتِهِمْ وَ لِمَا ینْطَوِی عَلَیهِ أَنْفُسُهُمْ لِعَلِی مِنَ الْعَدَاوَةِ وَ الْبَغْضَاءِ وَ سَأَلَ جَبْرَئِیلَ أَنْ یسْأَلَ رَبَّهُ الْعِصْمَةَ مِنَ النَّاسِ وَ انْتَظَرَ أَنْ یأْتِیهُ جَبْرَئِیلُ بِالْعِصْمَةِ مِنَ النَّاسِ عَنِ اللَّهِ جَلَّ اسْمُهُ فَأَخَّرَ ذَلِكَ إِلَی أَنْ بَلَغَ مَسْجِدَ الْخَیفِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ(ع) فِی مَسْجِدِ الْخَیفِ فَأَمَرَهُ بِأَنْ یعْهَدَ عَهْدَهُ وَ یقِیمَ عَلِیاً عَلَماً لِلنَّاسِ یهْتَدُونَ بِهِ وَ لَمْ یأْتِهِ بِالْعِصْمَةِ مِنَ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ بِالَّذِی أَرَادَ حَتَّی بَلَغَ كُرَاعَ الْغَمِیمِ بَینَ مَكَّةَ وَ الْمَدِینَةِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ وَ أَمَرَهُ بِالَّذِی أَتَاهُ فِیهِ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ وَ لَمْ یأْتِهِ بِالْعِصْمَةِ فَقَالَ یا جَبْرَئِیلُ إِنِّی أَخْشَی قَوْمِی أَنْ یكَذِّبُونِی وَ لَا یقْبَلُوا قَوْلِی فِی عَلِی(ع) فَرَحَلَ فَلَمَّا بَلَغَ غَدِیرَ خُمٍّ  قَبْلَ الْجُحْفَةِ بِثَلَاثَةِ أَمْیالٍ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ(ع) عَلَی خَمْسِ سَاعَاتٍ مَضَتْ مِنَ النَّهَارِ بِالزَّجْرِ وَ الِانْتِهَارِ وَ الْعِصْمَةِ مِنَ النَّاسِ فَقَالَ یا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقْرِؤُكَ السَّلَامَ وَ یقُولُ لَكَ- یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیكَ مِنْ رَبِّكَ فِی عَلِی وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یعْصِمُكَ مِنَ النَّاس‌. طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۵۷.</ref><ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج‌۳، ص‌۳۴۴؛  به نقل از حاکم حسکانی</ref>
بنابر منابع [[شیعه]]، [[جبرئیل]] ابتدا در هنگام [[حج]] (در حجة الوداع) نزد پیامبر(ص) آمد و از ایشان خواست برای جانشینی علی(ع) از مردم [[بیعت]] بگیرد، پیامبر به دلیل [[نفاق]] و دشمنی برخی از یارانش و اینکه امت پراکنده شده و به [[جاهلیت]] بازگردند از پروردگار درخواست حفظ و عصمت از مردم کرد. [[جبرئیل]] برای بار دوم در [[مسجد خیف]] بر پیامبر نازل شد و همان امر را دوباره ابلاغ کرد بدون اینکه وعدۀ حفظ و عصمت از خطر مردم را برای پیامبر به ارمغان آورده باشد. جبرئیل برای بار سوم در بین راه [[مکه]] به [[مدینه]] نزد پیامبر آمد و مجدداً همان امر را تکرار کرد. پیامبر به جبرئیل فرمود من از اینکه مردم مرا در جانشینی علی دروغگو بدانند و سخنم را قبول نکنند بیمناکم. جبرئیل برای بار چهارم در سرزمین [[غدیر خم]] بر پیامبر نازل شد و پس از تکرار امر الهی، وعده حفظ و عصمت خداوند را نیز برای رسول خدا به ارمغان آورد و حفاظت از گزند منافقان را به ایشان وعده داد.<ref group="یادداشت">...فَأَقِمْ یا مُحَمَّدُ عَلِیاً عَلَماً وَ خُذْ عَلَیهِمُ الْبَیعَةَ وَ جَدِّدْ عَهْدِی وَ مِیثَاقِی لَهُمُ الَّذِی وَاثَقْتُهُمْ عَلَیهِ فَإِنِّی قَابِضُكَ إِلَی وَ مُسْتَقْدِمُكَ عَلَی فَخَشِی رَسُولُ اللَّهِ (ص) مِنْ قَوْمِهِ وَ أَهْلِ النِّفَاقِ وَ الشِّقَاقِ أَنْ یتَفَرَّقُوا وَ یرْجِعُوا إِلَی الْجَاهِلِیةِ لِمَا عَرَفَ مِنْ عَدَاوَتِهِمْ وَ لِمَا ینْطَوِی عَلَیهِ أَنْفُسُهُمْ لِعَلِی مِنَ الْعَدَاوَةِ وَ الْبَغْضَاءِ وَ سَأَلَ جَبْرَئِیلَ أَنْ یسْأَلَ رَبَّهُ الْعِصْمَةَ مِنَ النَّاسِ وَ انْتَظَرَ أَنْ یأْتِیهُ جَبْرَئِیلُ بِالْعِصْمَةِ مِنَ النَّاسِ عَنِ اللَّهِ جَلَّ اسْمُهُ فَأَخَّرَ ذَلِكَ إِلَی أَنْ بَلَغَ مَسْجِدَ الْخَیفِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ(ع) فِی مَسْجِدِ الْخَیفِ فَأَمَرَهُ بِأَنْ یعْهَدَ عَهْدَهُ وَ یقِیمَ عَلِیاً عَلَماً لِلنَّاسِ یهْتَدُونَ بِهِ وَ لَمْ یأْتِهِ بِالْعِصْمَةِ مِنَ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ بِالَّذِی أَرَادَ حَتَّی بَلَغَ كُرَاعَ الْغَمِیمِ بَینَ مَكَّةَ وَ الْمَدِینَةِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِیلُ وَ أَمَرَهُ بِالَّذِی أَتَاهُ فِیهِ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ وَ لَمْ یأْتِهِ بِالْعِصْمَةِ فَقَالَ یا جَبْرَئِیلُ إِنِّی أَخْشَی قَوْمِی أَنْ یكَذِّبُونِی وَ لَا یقْبَلُوا قَوْلِی فِی عَلِی(ع) فَرَحَلَ فَلَمَّا بَلَغَ غَدِیرَ خُمٍّ  قَبْلَ الْجُحْفَةِ بِثَلَاثَةِ أَمْیالٍ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ(ع) عَلَی خَمْسِ سَاعَاتٍ مَضَتْ مِنَ النَّهَارِ بِالزَّجْرِ وَ الِانْتِهَارِ وَ الْعِصْمَةِ مِنَ النَّاسِ فَقَالَ یا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقْرِؤُكَ السَّلَامَ وَ یقُولُ لَكَ- یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیكَ مِنْ رَبِّكَ فِی عَلِی وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یعْصِمُكَ مِنَ النَّاس‌. طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۵۷.</ref><ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج‌۳، ص‌۳۴۴؛  به نقل از حاکم حسکانی</ref>
خط ۲۷: خط ۲۷:
برای علت نزول آیه، احتمالات دیگری نیز ذکر شده است که علمای اسلام و شیعه آنها را نقد کرده‌اند.
برای علت نزول آیه، احتمالات دیگری نیز ذکر شده است که علمای اسلام و شیعه آنها را نقد کرده‌اند.
====۱. نزول آیه در مکه====
====۱. نزول آیه در مکه====
برخی از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] معتقدند آیه تبلیغ در [[مکه]] [در آغاز رسالت پیامبر] نازل شده و سبب نزول آن امر به پیامبر(ص) برای ابلاغ حقایق دین به [[کفر|کفار]] و [[شرک|مشرکان]] است. بنابر برخی روایات، برای حفظ پیامبر(ص) از گزند دشمنان، برای ایشان مراقبانی گماشته بودند؛ اما ایشان پس از نزول آیه تبلیغ، مراقبان خود را مرخص کرد و فرمود که خداوند مرا از گزند بدخواهان حفظ می‌کند و علاوه بر آن موظف گردید که حقایق دین را بدون واهمه به کفار و مشرکان ابلاغ کند.<ref>رجوع کنید به: طبری، جامع البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۵۶۷-۵۶۹؛ ثعالبی، جواهر الحسان، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸</ref>
برخی از عالمان [[اهل سنت]] معتقدند آیه تبلیغ در [[مکه]] [در آغاز رسالت پیامبر] نازل شده و سبب نزول آن امر به پیامبر(ص) برای ابلاغ حقایق دین به [[کفر|کفار]] و [[شرک|مشرکان]] است. بنابر برخی روایات، برای حفظ پیامبر(ص) از گزند دشمنان، برای ایشان مراقبانی گماشته بودند؛ اما ایشان پس از نزول آیه تبلیغ، مراقبان خود را مرخص کرد و فرمود که خداوند مرا از گزند بدخواهان حفظ می‌کند و علاوه بر آن موظف گردید که حقایق دین را بدون واهمه به کفار و مشرکان ابلاغ کند.<ref>رجوع کنید به: طبری، جامع البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۵۶۷-۵۶۹؛ ثعالبی، جواهر الحسان، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸</ref>


'''نقد'''
'''نقد'''
خط ۴۹: خط ۴۹:


===نگرانی پیامبر(ص) از ابلاغ===
===نگرانی پیامبر(ص) از ابلاغ===
به سبب حساسیت موضوع، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در ابلاغ پیام نگران بود، اما خداوند با وعده «‌واللّهُ یعْصِمُکَ مِنَ الناس‌» از او رفع نگرانی کرد. با توجه به منتفی بودن نزول آیه درباره مشرکان [[قریش]] و [[اهل کتاب]]، روشن می‌گردد که مصداق «‌ناس‌» در آیه تبلیغ، [[نفاق|منافقان]] درون جامعه اسلامی است. پیامبر(ص) در معرفی [[علی بن ابیطالب عليه‌السلام|علی(ع)]] به عنوان جانشین خود نگران مخالفت و کارشکنی آنان بود، زیرا:
به سبب حساسیت موضوع، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در ابلاغ پیام نگران بود، اما خداوند با وعده «‌واللّهُ یعْصِمُکَ مِنَ الناس‌» از او رفع نگرانی کرد. با توجه به منتفی بودن نزول آیه درباره مشرکان [[قریش]] و [[اهل کتاب]]، روشن می‌گردد که مصداق «‌ناس‌» در آیه تبلیغ، [[نفاق|منافقان]] درون جامعه اسلامی است. پیامبر(ص) در معرفی [[امیرالمومنین]] به عنوان جانشین خود نگران مخالفت و کارشکنی آنان بود، زیرا:
* حضرت علی به عنوان شخصیتی قاطع و انعطاف‌ناپذیر شناخته شده بود.<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۳۸۲-۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۷۶</ref>
* حضرت علی به عنوان شخصیتی قاطع و انعطاف‌ناپذیر شناخته شده بود.<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۳۸۲-۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۷۶</ref>
* نومسلمانانی که علی (ع) پیش‌تر در جنگ‌ها بستگانشان را به قتل رسانده بود، کینه او را در دل داشتند.
* نومسلمانانی که علی (ع) پیش‌تر در جنگ‌ها بستگانشان را به قتل رسانده بود، کینه او را در دل داشتند.
confirmed، templateeditor
۱۱٬۶۹۶

ویرایش