Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
محمد بن جعفر بن نمای حلی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourghorbani بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| وب‌گاه رسمی = | | وب‌گاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''محمد بن جعفر بن نَما''' (متولد حدوداً ۵۶۵ق) | '''محمد بن جعفر بن نَما''' (متولد حدوداً ۵۶۵ق) از عالمان شیعه در [[خاندان ابن نما]] و استاد [[محقق حلی]] است. او نزد استادانی چون [[ابن ادریس حلی]]، برهان‌الدین محمد قزوینی و [[جعفر بن محمد بن نما حلی|جعفر بن نما]] علم‌آموزی کرد. [[سید بن طاووس]]، [[عبدالکریم بن احمد حلی|عبدالکریم بن احمد ابن طاووس]]، [[ابن علقمی|ابن علقمی وزیر]]، [[محقق حلی]]، [[یوسف بن علی حلی]] از شاگردان او محسوب می‌شوند. | ||
==خاندان== | ==خاندان== | ||
آل نما از جمله | آل نما از جمله خاندان‌های بزرگ حله است. نسبت این خاندان به قبیله ربیعه می‌رسد و از این‌رو آنان را رِبعی نیز می‌گویند.<ref>ابن فوطی، مجمع الآداب، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
ابوابراهیم (ابوجعفر) محمد بن جعفر بن محمد (هبةالله) ابن نما، ملقب به نجیب‌الدین از معروف‌ترین عالمان [[خاندان ابن نما]] است و پدرش [[جعفر بن محمد بن نما حلی|جعفر]] از فقهای سرشناس حله بود.<ref>امین،أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۰۳.</ref> از جزئیات زندگی و تحصیل ابن نما آگاهی دقیقی در دست نیست، اما از آنجا که سن وی را در هنگام مرگ، ۸۰ سال بیان کرده‌اند<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۰۳.</ref>، احتمالاً در حدود سال ۵۶۵ق متولد شده است. اگر در متون فقهی، [[ابن نما]] به‌صورت مطلق بیاید، منظور محمد بن جعفر است که اندیشه‌هایش در میان فقها معروف است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/751173 پاک‌نیا تبریزی، «آشنایی با منابع معتبر شیعه مقتل مثیر الاحزان و منیز سبل الاشجان»، ص۱۶۸.]</ref> | |||
===وفات=== | ===وفات=== | ||
ابن نما در [[ذی‌حجه]] سال ۶۴۵ق یا ۶۳۶ق<ref> | ابن نما در [[ذی‌حجه]] سال ۶۴۵ق یا ۶۳۶ق<ref>امین،أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۰۳.</ref> در [[حله|حلّه]] درگذشت و در [[کربلا]] به‌خاک سپرده شد.<ref>حرعاملی، وسایل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰.</ref> برخی نیز درگذشت و دفن او را در نجف ذکر کرده‌اند.<ref>ابن نما، مثیر الاحزان، مقدمه طریحی، ۱۴۰۶ق، ص۹-۱۰.</ref> | ||
==جایگاه علمی== | |||
دوره [[ابن ادریس]] و شاگردش ابن نما، دوره بازنگری در اجتهاد و برون‌رفت از رکود و تقلید از آرای فقهی [[شیخ طوسی]] بود. یکی از مهم‌ترین منتقدان مکتب [[شیخ طوسی]] و تقلید از آن در این دوره، نجیب الدین محمد بن جعفر بن هبه اللَّه بن نما بود که دو شاگردش [[علامه حلی]] (متوفای ۶۶۵ق) و [[أحمد بن طاوس حلی]] (متوفای ۶۷۳ ق) مشی استاد را پی گرفتند.<ref>تأریخ الفقه و تطوراته (المنتخب)، بی‌تا، ص۳۸</ref> | |||
===استادان و مشایخ=== | ===استادان و مشایخ=== | ||
بر اساس اسناد برخی روایات، وی از بزرگان زیر بهره برده است: | بر اساس اسناد برخی روایات، وی از بزرگان زیر بهره برده است: | ||
* ابوالفرج [[علی بن سعید راوندی]]<ref>ابن طاووس، فتح الابواب، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۱، ۱۳۴.</ref>، | * ابوالفرج [[علی بن سعید راوندی]]<ref>ابن طاووس، فتح الابواب، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۱، ۱۳۴.</ref>، | ||
* [[ابن ادریس حلی]]؛<ref>ابن طاووس، فرحة الغری، ۱۳۶۸ق، ص۴۸، ۷۲، ۸۷.</ref> ابن نما از وی اجازه نقل روایت دریافت کرده بود.<ref>خوانساری، روضات الجنات | * [[ابن ادریس حلی]]؛<ref>ابن طاووس، فرحة الغری، ۱۳۶۸ق، ص۴۸، ۷۲، ۸۷.</ref> ابن نما از وی [[اجازه روایت|اجازه نقل روایت]] دریافت کرده بود.<ref>خوانساری، روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۱۷۹.</ref> | ||
* [[محمد بن جعفر مشهدی]] <ref> ابن طاووس، الدروع الواقیه، ص۱۱۲</ref>، عبدالرؤساء؛ ابن نما اجازه نقل تمام | * [[محمد بن جعفر مشهدی]]<ref> ابن طاووس، الدروع الواقیه، ص۱۱۲.</ref>، عبدالرؤساء؛ ابن نما اجازه نقل تمام کتاب‌های [[سید مرتضی]](متوفای۴۳۶ق) و [[سید رضی]](متوفای۴۰۶ق) را از [[ابن شهرآشوب]](متوفای۵۸۸ق) از طریق [[محمد بن جعفر مشهدی|محمد بن مشهدی]](متوفای۶۱۰ق) دریافت می‌کند.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۱۰۶، ص۴۳.</ref> | ||
* | * هبة الله بن حامد، | ||
* | * برهان‌الدین محمد قزوینی | ||
* پدرش، جعفر بن هبة الله<ref> مجلسی، | * پدرش، جعفر بن هبة الله<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۷، ص۴۷، ۵۲؛ نوری، مستدرک الوسایل، ۱۳۲۱ق، ج۳، ص۴۷۷.</ref>. | ||
* | * شیخ کمال‌الدین ابوالحسن علی بن شرف‌الدین بن حماد لیثی واسطی؛ شیخ نجم‌الدین از او نقل روایات می‌کند.<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۲۲۶</ref> | ||
* | * [[سید فخار بن معد موسوی|فخّار بن معد موسوی]]؛ ابن نما از او اجازه نقل روایت دریافت کرده است.<ref>اعرجی، مناهل الضرب فی أنساب العرب، ۱۴۱۹ق، ص۴۷۵</ref> | ||
===شاگردان=== | ===شاگردان=== | ||
*[[سید بن طاووس]]؛ | *[[سید بن طاووس]]؛ بهگفته خود از نجیب‌الدین اجازه روایت داشته و نزد او [[فقه]] آموخته است.<ref> ابن طاووس، الدروع الواقیه، ص۷۵.</ref> | ||
*[[عبدالکریم بن احمد حلی|عبدالکریم بن احمد ابن طاووس]]، | *[[عبدالکریم بن احمد حلی|عبدالکریم بن احمد ابن طاووس]]، | ||
*[[ابن علقمی|ابن علقمی وزیر]]، | *[[ابن علقمی|ابن علقمی وزیر]]، | ||
| خط ۶۱: | خط ۵۸: | ||
*[[یوسف بن علی حلی]]، | *[[یوسف بن علی حلی]]، | ||
*[[یحیی بن سعید حلی]] | *[[یحیی بن سعید حلی]] | ||
*فرزندش [[جعفر بن محمد بن نما حلی]] <ref> ابن طاووس، فرحه الغری، ۱۳۶۸ق، ص۴۸؛ ابن فوطی، تلخیص...، ج۴، جزء۱، ص۳۳۲-۳۳۳؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۵، ص۴۴، ج۱۰۶، ص۲۱.</ref> | *فرزندش [[جعفر بن محمد بن نما حلی]]<ref> ابن طاووس، فرحه الغری، ۱۳۶۸ق، ص۴۸؛ ابن فوطی، تلخیص...، ج۴، جزء۱، ص۳۳۲-۳۳۳؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۵، ص۴۴، ج۱۰۶، ص۲۱.</ref> | ||
===تألیفات=== | ===تألیفات=== | ||
گرچه در منابع گفته شده که وی دارای تألیفاتی بوده | گرچه در منابع گفته شده که وی دارای تألیفاتی بوده است،<ref> حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰.</ref>، اما نه خود آن تألیفات در دسترس است و نه حتی نام آنها. | ||
== | ==تأسیس حوزه علمیه حله== | ||
در سال ۶۳۶ق | در سال ۶۳۶ق نجیب‌الدین بن نما، کلاس‌های درسی را که نزدیک به مکان منسوب به [[امام زمان]] بود، تعمیر کرد و جمعی از فقها را در آن سکنی داد. از این زمان به تدریج حوزه علمیه [[حله]] اوج گرفت.<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۴، ص۴۲۴</ref> بسیاری از بزرگان عصر تجدید [[اجتهاد]]، نیز از حله برخاسته‌اند. چون [[مغولان]] به سوی عراق یورش بردند، گروهی از اهل حله نزد '''هلاکو'''، فرمانده لشکریان مغول رفته و از او امان گرفتند، لذا جلسات بحث و تدریس [[کلام]] و [[فقه]] دایر ماند.<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها،۱۴۲۱ق، ص۲۲۷</ref> | ||
==فرزندان== | ==فرزندان== | ||
*جعفر؛ لقبش | *جعفر؛ لقبش نجم‌الدین است و فقیه بود. مزار او در حله مقبره‌ای معروف است به مزار ابن نما.<ref>قمی، الکنی و الألقاب، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۴۴۲</ref> | ||
*أحمد؛ او نزد پدر کسب علم کرد و اجازه نقل روایت گرفت. وی ملقب به | *أحمد؛ او نزد پدر کسب علم کرد و اجازه نقل روایت گرفت. وی ملقب به نظام‌الدین است.<ref>حر عاملی٬أمل الآمل فی علماء جبل عامل، بی‌تا، ج۲، ص۲۴</ref> | ||
*ابو محمد اسماعیل؛ وی نیز از جمله فقهاء بود.<ref>سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۷، ص۳۲۹</ref> | *ابو محمد اسماعیل؛ وی نیز از جمله فقهاء بود.<ref>سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۷، ص۳۲۹</ref> | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۴: | ||
* امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | * امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | ||
* پاک‌نیای تبریزی، عبدالکریم، «آشنایی با منابع معتبر شیعه: مقتل مثیر الأحزان و منیر سبل الأشجان»، مجله مبلغان، دی و بهمن ۱۳۸۹، ش۱۳۶. | * پاک‌نیای تبریزی، عبدالکریم، «آشنایی با منابع معتبر شیعه: مقتل مثیر الأحزان و منیر سبل الأشجان»، مجله مبلغان، دی و بهمن ۱۳۸۹، ش۱۳۶. | ||
* | * جمعی از بزرگان، تأریخ الفقه و تطوراته (المنتخب)، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا. | ||
* حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، به‌کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق. | * حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، به‌کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق. | ||
* خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات | * خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، چ۱، ۱۳۹۰ ق. | ||
* | * سبحانی تبریزی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۸ق. | ||
* | * قمی، عباس، الکنی و الألقاب، تهران، مکتبة الصدر، چاپ پنجم، ۱۳۶۸ش. | ||
* | * گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقهاء، تهران، مؤسسه سمت، چاپ سوم، ۱۴۲۱ق. | ||
* مجلسی، محمد باقر بن محمد | * مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، اول، ۱۴۱۰ق. | ||
* همو، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | * همو، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | ||
* نوری، حسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۲۱ق. | * نوری، حسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۲۱ق. | ||
* | * ابن‌فوطی، عبدالرزاق بن احمد، مجمع الآداب فی معجم الألقاب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۶ق. | ||
* | * جمعی از بزرگان، تأریخ الفقه و تطوراته (المنتخب)، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا. | ||
* صدر، حسن، | * صدر، حسن، تکملة أمل الآمل، بیروت،دار المورخ العربی، چاپ اول، ۱۴۲۹ق. | ||
* | * اعرجی، جعفر بن محمد، مناهل الضرب فی أنساب العرب، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | ||
* حر | * حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل فی علماء جبل عامل، بغداد، مکتبة الأندلس، چاپ اول، بی‌تا. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||