اعجاز قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اعجاز قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۲

۲٬۹۹۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۳

جز

←‏وجوه اعجاز

دیداریویکی‌متن

P.motahari

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۳٬۲۷۶

ویرایش

@@ خط ۱۸: / خط ۱۸: @@
 == وجوه اعجاز ==
+عالمان مسلمان درخصوص این‌که قرآن از چه جهت معجزه است، دیدگاه‌های مختلفی مطرح کرده‌اند. برخی بر این باورند که تحدی قرآن تنها جنبه ادبی دارد؛ یعنی مخالفان آن به آوردن متنی در سطح بلاغت و فصاحت قرآن دعوت شده‌اند؛<ref> معرفت، التمهید، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۳۰-۳۱.</ref> اما به‌باور کسانی چون [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشته ۱۳۶۰ش) مفسر بزرگ قرآن، تحدی قرآن هر چیزی را که قرآن دربردارد، شامل می‌شود؛ مانند: علم ومعرفت، امی بودن پیامبر(ص)، اخبار غیبی،  نبودن اختلاف در قرآن  و بلاغت قرآن. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج ۱، ص۶۲-۶۸.</ref>
+[[محمدهادی معرفت]] (درگذشته ۱۳۸۵ش) قرآن‌پژوه هم با رد دیدگاه نخست نوشته است: اگر تحدی مختص به الفاظ قرآن بود، خداوند آن را به عرب منحصر می‌کرد و به‌صورت مطلق نمی‌آورد؛ تحدی قرآن باید به چیزی باشد که عمومیت داشته باشد و محدود به گروه یا زمان خاص نباشد.<ref>معرفت، التمهید، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۳۴.</ref>
+=== نظریه صرفه===
+برخی از [[متکلمان]] معنای دیگری برای تحدی قرآن مطرح کرده‌اند. در نظر آنان تحدی قرآن به این معنا است که اگر فردی قصد معارضه با [[قرآن]] داشت و تصمیم گرفت که متنی مشابه با آن تولید کند، خداوند بواسطه سلبِ انگیزه و اراده و یا بواسطه سلبِ دانش لازم برای این کار و یا بواسطه سلبِ قدرت، مانع از تحقق این کار شود.<ref> سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۲۳-۳۲۷؛ شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۶۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۳۷-۱۴۰.</ref> به این نظریه «[[صرفه|صَرفه]]» می‌گویند.<ref>نگاه کنید به سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، ۱۴۰۵ق، ج ۲، ص۳۲۳-۳۲۷.</ref><br>
+مخالفان این نظریه، به دلایل مختلفی برای نقد این دیدگاه استناد کرده‌اند از جمله این که این دیدگاه، اعجاز قرآن را نادیده می‌گیرد و برخلاف درک اعرابِ زمان نزول قرآن است که قرآن را اعجاز می‌دانستند.<ref>جواهری، پاسخ به شبهات اعجاز و تحدی، ۱۳۹۷ش، ص۹۲-۹۳.</ref>
 === نظریه صرفه ===
 از نخستین متکلمان که به بحث درباره وجه اعجاز قرآن پرداخته‌اند، [[ابراهیم نظام]] است که معتقد بود وجه این اعجاز در بلاغت و نظم خاصی نیست، بلکه معجزه در آنجاست که هرگاه فردی از معاندان برآن شود تا به ساختن سخنانی همانند قرآن بپردازد، با اراده الهی، «انگیزه» از آن فرد برگردانده شده (صَرف)، شخص قهراً از اهتمام به آن عمل ممنوع می‌گردد.<ref>نگاه کنید به: شهرستانی، الملل والنحل، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۵۸؛ سیوطی، الإتقان، ۱۳۸۷ق، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۷.</ref> این نظر با اشاره به تعبیر «صرف الدواعی عن المعارضه»، به نظریۀ «صَرفه» شهرت یافته است. بر مبنای این نظریه، در واقع وجه اعجاز قرآن، امری خارج از قرآن بوده است.