آیات الاحکام: تفاوت میان نسخه‌ها

عالمان شیعه معتقدند در برخی از آیات قرآن نسخ رخ داده است، اگرچه در مورد اینکه کدام آیه چنین است، اختلاف نظر دارند. نسخ به معنای برداشته‌شدن حکمی با آمدن حکم دیگر است، به طوری که اگر حکم دوم نمی‌آمد، حکم اول تا روز قیامت باقی می‌ماند. خود قرآن نیز در دو آیه (آیه ۱۰۶ بقره و ۱۰۱ سوره نحل)درباره نسخ سخن گفته است.<ref>اسلامی، مدخل علم فقه، ص۹۷-۹۸.</ref> عالمان شیعه نسخ آیه‌ای از قرآن با آیه‌ای دیگر را پذیرفته‌اند؛ اما کمتر کسی پذیرفته است که قرآن با روایت نسخ شود.<ref>فاکر میبدی، «بررسی نسخ و اقسام آن در آیات قرآن»، ص۴۹.</ref> برخی از آیاتی که گفته شده نسخ شده‌اند چنین است: در سوره انفال آیه ۶۵ درباره جهاد با کفار آمده است سزاوار است هر یک از مجاهدان اسلام با ده کس مقاومت و برابری کند و سپس در آیه بعد تخفیف داده شده و گفته شده هر کس با دو کس برابری کند؛ مسأله [[تغییر قبله]] که در آیه ۱۴۴ سوره بقره آمده و همچنین [[آیه نجوا]] که صدقه را در نجوا با [[پیامبر(ص)]] واجب کرد و سپس این حکم برداشته شد.<ref>رجوع کنید به: قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه از خرمشاهی، ص۱۷.</ref>

کتاب‌های زیادی درباره آیات الاحکام نوشته شده‌ است که عنوان بسیاری از آنها، «آیات الاحکام» است.<ref>رجوع کنید به: آقابزرگ تهرانی، الذریعه، دار الاضواء، ج۱، ص۴۴-۴۲.</ref> گفته شده است نخستین فردی که درباره آیات الاحکام نگاشت، در قرن دوم هجری، محمد بن سائب کلبی (درگذشت ۱۴۶ق)، از یاران امام باقر و امام صادق(ع)، بود.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذريعة، دار الاضواء، ج‌۱، ص‌۴۱.</ref> همچنین از کتاب تفسیر خمسمأه آیة فی الاحکام  اثر مقاتل بن سلیمان (درگذشت ۱۵۰ق)نام برده شده است که تألیف همان دوره است.<ref>رجوع کنید به: فاضل، مسالک الأفهام الی آیات الاحکام، ج۱، ص۸، مقدمه.</ref> آقابزرگ تهرانی در الذریعه از حدود ۳۰ کتاب در این زمینه نام می‌برد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، دار الاضواء،ج۱، ص۴۰ به بعد.</ref> از میان آثار، فقه القرآن اثر قطب‌الدین راوندی (درگذشت ۵۷۳ق)، کنز العرفان فی فقه القران اثر فاضل مقداد (درگذشت ۸۲۶ق) و زبدة البیان اثر مقدس اردبیلی (درگذشت ۹۹۳ق) را جزو مشهورترین و مهم‌ترین آثار با موضوع آیات الاحکام برشمرده‌اند.<ref>رجوع کنید به: اسلامی، مدخل علم فقه، ص۱۰۱.</ref>