محمد بن جریر بن رستم طبری: تفاوت میان نسخه‌ها

در مورد جزئیات زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. با در نظر گرفتن اینکه تنها راوی شناخته شده او [[حسن بن حمزه طبری|حسن بن حمزه طبری]] در ۳۵۸ق وفات یافته است<ref>الرجال نجاشی، ص۶۴.</ref>، حیات او را باید در نیمه دوم قرن سوم و شاید اوایل [[قرن چهارم]] هجری قمری دانست.

قراین مختلف حاکی است که او در [[طبرستان]] اقامت داشته و در این صورت در زمان حکومت [[علویان زیدی]] طبرستان (۲۵۰-۳۱۶ق) می‌زیسته است.

همچنین [[منتجب الدین رازی]] در تاریخ [[ری]] از یک سفر او به ری اطلاع داده است.<ref>لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۳.</ref>

[[نجاشی]]<ref>الرجال نجاشی، ص۳۷۶.</ref> این کتاب را با همین عنوان به ابن رستم نسبت داده و آن را با دو واسطه از مؤلف روایت کرده است. در [[فهرست طوسی|فهرست]] [[شیخ طوسی|طوسی]]<ref>ص ۱۵۸.</ref> نیز از کتابی با این نام از وی یاد شده است، ولی [[ابن ندیم]]<ref>الفهرست، ص۲۹۲.</ref> بدون اینکه از ابن رستم نامی ببرد المسترشد را به [[محمد بن جریر طبری|طبری]] مورخ نسبت داده است.

در قرن‌های بعد این کتاب مورد استفاده [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|مناقب]]<ref>ج۲، ص۲۹۴، جاهای مختلف.</ref> و [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)|شرح نهج البلاغه]]<ref>ج۲، ص۳۶.</ref> قرار گرفته است.

ابن رستم به جزالمسترشد آثار دیگری نیز داشته که [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] از آنها نامی نبرده‌اند،<ref>الرجال نجاشی، ص۳۷۶؛ الفهرست طوسی، ص۱۵۹.</ref> ولی [[ابن شهر آشوب]]<ref>معالم العلماء، ص۱۰۶.</ref> اثری با عنوان [[الفاضح]] و [[ذهبی]]<ref>میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۹۹.</ref> کتابی به نام [[الرواة عن اهل البیت]] به او نسبت داده‌اند.

[[قاضی نورالله شوشتری]]<ref>مجالس المؤمنین، ج۱، ص۹۸ و۴۹۱.</ref> نیز کتابی با عنوان ''[[الایضاح]]'' در [[امامت]] به او نسبت داده است.

مهم‌ترین خلط در مورد ابن رستم انتساب کتاب [[دلائل الامامة]]<ref>در ۱۳۸۸ق در نجف به چاپ رسیده است.</ref> به اوست. نخستین بار [[ابن شهر آشوب]] در قرن ششم هجری قمری در [[معالم العلماء]]<ref>ص ۱۰۶.</ref> این اثر را به وی نسبت داده است. اما توجه به اسناد نشان می‌دهد که تألیف کتاب دست کم بیشتر از یک قرن بعد از زمان صاحب المسترشد بوده است.

همچنین وجود لفظ ''رحمه الله'' پس از نام [[حسین بن عبیدالله غضائری]] (متوفی۴۱۱ق) در صفحۀ ۳۰۰ به همراه ذکر سال ۳۹۵ق در طبقه مشایخ برادر مؤلف در صفحۀ ۹۲ ظاهراً دلالت بر آن دارد که تألیف کتاب مدتی پس از ۴۱۱ق صورت گرفته است.

{{پانویس|۲}}

*[[آقا بزرگ تهرانی|آقابزرگ]]، [[الذریعه]].

*[[ابن ابی الحدید]]، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۸ق /۱۹۵۹م.

*ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۹-۱۳۳۱ق.

*[[ابن شهر آشوب|ابن شهر آشوب]]، محمد، معالم العلماء، نجف، ۱۳۸۰ق /۱۹۶۱م.

*همو، [[مناقب آل ابی طالب|المناقب]]، قم، چاپخانه علمیه؛ ابن طاووس، علی، الاقبال، ۱۳۲۰ق.

*[[ابن ندیم]]، [[الفهرست]].

*دلائل الامامه، نجف، ۱۳۸۳ق /۱۹۶۲م.

*طبری، تفسیر.

*[[شیخ طوسی|طوسی]]، محمد، الرجال، به کوشش محمدصادق بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۱ق /۱۹۶۱م.

*همو، الفهرست، به کوشش محمدصادق بحرالعلوم، نجف، کتابخانه مرتضویه.

* [[علامه مجلسی|مجلسی]]، محمدباقر، [[بحار الانوار]]، بیروت، ۱۴۰۳ق / ۱۹۸۳م.