پرش به محتوا

سید ابوالقاسم خویی: تفاوت میان نسخه‌ها

سید ابوالقاسم خویی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۸

۳۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ مارس ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
| تصویر = سید ابوالقاسم خوئی.jpg
| تصویر = سید ابوالقاسم خوئی.jpg
| اندازه تصویر = 300px
| اندازه تصویر = 300px
| سرشناسی = [[مرجع تقلید]]  
| سرشناسی = [[مرجع تقلید]]
| نام کامل =
| نام کامل =
| لقب =  
| لقب =
| نسب =
| نسب =
| خویشاوندان سرشناس =
| خویشاوندان سرشناس =
خط ۲۰: خط ۲۰:
| اجازه روایت از =
| اجازه روایت از =
| اجازه اجتهاد از =
| اجازه اجتهاد از =
| اجازه روایت به =
| اجازه روایت به=
| اجازه اجتهاد به =
| اجازه اجتهاد به=
| تالیفات = [[البیان فی تفسیر القرآن]] • [[تکملة منهاج الصالحین]] • [[معجم رجال الحدیث]]
| تالیفات = [[البیان فی تفسیر القرآن]] • [[تکملة منهاج الصالحین]] • [[معجم رجال الحدیث]]
| فعالیت‌های علمی = [[مرجع تقلید]]
| فعالیت‌های علمی = [[مرجع تقلید]]
خط ۲۷: خط ۲۷:
| سیاسی = حمایت از [[انتفاضه شعبانیه عراق]]
| سیاسی = حمایت از [[انتفاضه شعبانیه عراق]]
| امضا =
| امضا =
| وبگاه رسمی =[http://www.alkhoei.net/ موسسه اسلامی خویی]
| وبگاه رسمی =[http://www.alkhoei.net/ مؤسسه اسلامی خویی]
}}
}}
'''سید ابوالقاسم موسوی خویی''' ([[سال ۱۲۷۸ هجری شمسی|۱۲۷۸]]-[[سال ۱۳۷۱ هجری شمسی|۱۳۷۱ش]]) از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]]، [[علم رجال|رجالی]] و نویسنده مجموعه ۲۳ جلدی [[معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث]] و همچنین صاحب اثر تفسیری [[البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|البیان فی تفسیر القرآن]] بود. [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی|محقق اصفهانی]] دو تن از برجسته‌ترین استادان او در [[فقه]] و [[اصول فقه]] بوده‌اند. آغاز رسمی مرجعیت خویی پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی]] دانسته شده و درگذشت [[سید محسن طباطبائی حکیم]]، آغاز مرجعیت وی مخصوصاً در [[عراق]] خوانده شده است. خویی، در طول هفتاد سال تدریس، یک دوره کامل [[درس خارج]] فقه و شش دوره درس خارج اصول فقه را تدریس کرده و یک دوره کوتاه هم به تدریس [[تفسیر قرآن]] پرداخت. عالمانی از جمله [[محمداسحاق فیاض|محمد اسحاق فیاض]]، [[سید محمدباقر صدر]]، [[میرزا جواد تبریزی]]، [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، [[حسین وحید خراسانی]]، [[سید موسی شبیری زنجانی]]، [[امام موسی صدر|سید موسی صدر]] و [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی]] از شاگردان خویی معرفی شده‌اند.
'''سید ابوالقاسم موسوی خویی''' ([[سال ۱۲۷۸ هجری شمسی|۱۲۷۸]]-[[سال ۱۳۷۱ هجری شمسی|۱۳۷۱ش]]) از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]]، [[علم رجال|رجالی]] و نویسنده مجموعه ۲۳ جلدی [[معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث]] و همچنین صاحب اثر تفسیری [[البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|البیان فی تفسیر القرآن]] بود. [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی|محقق اصفهانی]] دو تن از برجسته‌ترین استادان او در [[فقه]] و [[اصول فقه]] بوده‌اند. آغاز رسمی مرجعیت خویی پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی]] دانسته شده و درگذشت [[سید محسن طباطبائی حکیم]]، آغاز مرجعیت وی مخصوصاً در [[عراق]] خوانده شده است. خویی، در طول هفتاد سال تدریس، یک دوره کامل [[درس خارج]] فقه و شش دوره درس خارج اصول فقه را تدریس کرده و یک دوره کوتاه هم به تدریس [[تفسیر قرآن]] پرداخت. عالمانی از جمله [[محمداسحاق فیاض|محمد اسحاق فیاض]]، [[سید محمدباقر صدر]]، [[میرزا جواد تبریزی]]، [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، [[حسین وحید خراسانی]]، [[سید موسی شبیری زنجانی]]، [[امام موسی صدر|سید موسی صدر]] و [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی]] از شاگردان خویی معرفی شده‌اند.


آیت‌الله خویی در فقه و اصول فقه، نظرات و آرای قابل توجهی داشته که گاه با نظرات مشهور فقیهان شیعه متفاوت است. برخی منابع، فتاوای متفاوت او را تا ۳۰۰ مورد دانسته‌اند. مخالفت با مکلف بودن کافران به انجام [[فروع دین]]، عدم پذیرش نسبی بودن آغاز [[ماه قمری]] و مخالفت با اعتبار [[شهرت فتوایی]] و [[اجماع]]، برخی از نظرات متفاوت او در فقه و اصول فقه است. خویی در دوران مرجعیت خود، اقداماتی در راستای تبلیغ دین، ترویج [[شیعه|تشیع]] و یاری رساندن به نیازمندان کرده است؛ از جمله ساختن کتابخانه، مدرسه، [[مسجد]]، [[حسینیه]] و بیمارستان در کشورهای [[ایران]]، [[عراق]]، [[مالزی]]، [[بریتانیا|انگلستان]]، [[ایالات متحده آمریکا|امریکا]]، [[هند|هندوستان]] و...
آیت‌الله خویی در فقه و اصول فقه، نظرات و آرای قابل توجهی داشته که گاه با نظرات مشهور فقیهان شیعه متفاوت است. برخی منابع، فتاوای متفاوت او را تا ۳۰۰ مورد دانسته‌اند. مخالفت با مکلف بودن کافران به انجام [[فروع دین]]، عدم پذیرش نسبی بودن آغاز [[ماه قمری]] و مخالفت با اعتبار [[شهرت فتوایی]] و [[اجماع]]، برخی از نظرات متفاوت او در فقه و اصول فقه است. خویی در دوران مرجعیت خود، اقداماتی در راستای تبلیغ دین، ترویج [[شیعه|تشیع]] و یاری رساندن به نیازمندان کرده است؛ از جمله ساختن کتابخانه، مدرسه، [[مسجد]]، [[حسینیه]] و بیمارستان در کشورهای [[ایران]]، [[عراق]]، [[مالزی]]، [[بریتانیا|انگلستان]]، [[ایالات متحده آمریکا|امریکا]]، [[هند|هندوستان]] و…


خویی در دهه [[سال ۱۳۴۰ هجری شمسی|۱۳۴۰ش]]، مواضع و بیانیه‌هایی علیه دولت پهلوی داشته است؛ اعتراض به [[واقعه فیضیه]] در [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سال ۱۳۴۲ش]] از این جمله‌اند. وی پس از شروع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی ۱۳۵۷]] در ایران و دیدار فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی با او و شک و شبهه‌های پیش آمده پس از این دیدار، در مواردی از جمله همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی و همچنین جنگ عراق علیه ایران، به حمایت از انقلاب و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پرداخت. او در جریان [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه شیعیان عراق]] و تعیین شورای رهبری برای اداره مناطق تحت مدیریت شیعیان، تحت فشار حکومت [[صدام حسین]] قرار گرفت و تا پایان عمر در حصر خانگی بود.
خویی در دهه [[سال ۱۳۴۰ هجری شمسی|۱۳۴۰ش]]، مواضع و بیانیه‌هایی علیه دولت پهلوی داشته است؛ اعتراض به [[واقعه فیضیه]] در [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سال ۱۳۴۲ش]] از این جمله‌اند. وی پس از شروع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی ۱۳۵۷]] در ایران و دیدار فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی با او و شک و شبهه‌های پیش آمده پس از این دیدار، در مواردی از جمله همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی و همچنین جنگ عراق علیه ایران، به حمایت از انقلاب و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پرداخت. او در جریان [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه شیعیان عراق]] و تعیین شورای رهبری برای اداره مناطق تحت مدیریت شیعیان، تحت فشار حکومت [[صدام حسین]] قرار گرفت و تا پایان عمر در حصر خانگی بود.


==زندگی==
== زندگی ==
{{گاهشمار زندگی سید ابوالقاسم خویی}}
{{گاهشمار زندگی سید ابوالقاسم خویی}}
[[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|220px|[[نماز میت|نماز]] [[سیدعلی سیستانی]] بر جنازه خویی]]
[[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|220px|[[نماز میت|نماز]] [[سیدعلی سیستانی]] بر جنازه خویی]]
سیدابوالقاسم موسوی خویی در [[۱۵ رجب]] ۱۳۱۷ق مطابق با [[۲۸ آبان]] ۱۲۷۸ش در شهر [[خوی]] از توابع [[آذربایجان غربی]] به دنیا آمد.<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۵: تاریخ شمسی بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ</ref> پدرش [[سید علی‌اکبر خوئی]]، از شاگردان [[عبدالله مامقانی]] بود که به دلیل عدم موافقت با مشروطه غیرمشروعه،<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۴.</ref> در سال ۱۳۲۸ق از [[ایران]] به [[نجف]] مهاجرت کرد.<ref>صدرایی خویی، سیمای خوی، ۱۳۷۴ش، ص۱۶۹؛ پیری سبزواری، «آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۳۰.</ref>
سیدابوالقاسم موسوی خویی در [[۱۵ رجب]] ۱۳۱۷ق مطابق با [[۲۸ آبان]] ۱۲۷۸ش در شهر [[خوی]] از توابع [[آذربایجان غربی]] به دنیا آمد.<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۵: تاریخ شمسی بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ</ref> پدرش [[سید علی‌اکبر خوئی]]، از شاگردان [[عبدالله مامقانی]] بود که به دلیل عدم موافقت با مشروطه غیرمشروعه،<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۴.</ref> در سال ۱۳۲۸ق از [[ایران]] به [[نجف]] مهاجرت کرد.<ref>صدرایی خویی، سیمای خوی، ۱۳۷۴ش، ص۱۶۹؛ پیری سبزواری، «آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۳۰.</ref>
خویی، [[شنبه]] [[۸ صفر]] ۱۴۱۳ق مطابق با [[۱۷ مرداد]] [[۱۳۷۱ش]]، در ۹۶ سالگی (۹۳ سالگی بر اساس تاریخ شمسی) به علت بیماری قلبی در [[کوفه]] درگذشت و در کنار [[مسجد الخضراء (نجف)|مسجد الخضراء]] در صحن [[حرم امام علی(ع)|حرم امیرالمؤمنین]] [[دفن]] شد.<ref>پیری سبزواری، «آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۴۱-۴۲.</ref>
خویی، [[شنبه]] [[۸ صفر]] ۱۴۱۳ق مطابق با [[۱۷ مرداد]] [[۱۳۷۱ش]]، در ۹۶ سالگی (۹۳ سالگی بر اساس تاریخ شمسی) به علت بیماری قلبی در [[کوفه]] درگذشت و در کنار [[مسجد الخضراء (نجف)|مسجد الخضراء]] در صحن [[حرم امام علی(ع)|حرم امیرالمؤمنین]] [[دفن]] شد.<ref>پیری سبزواری، «آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۴۱–۴۲.</ref>
===همسر و فرزندان===  
 
=== همسر و فرزندان ===
خویی دو بار [[ازدواج]] کرد. فرزندان وی، سه پسر و سه دختر از همسر اول، و چهار پسر و دو دختر از همسر دوم هستند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> برخی از فرزندان شناخته‌شده خویی عبارتند از:
خویی دو بار [[ازدواج]] کرد. فرزندان وی، سه پسر و سه دختر از همسر اول، و چهار پسر و دو دختر از همسر دوم هستند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> برخی از فرزندان شناخته‌شده خویی عبارتند از:
*[[سید جمال الدین خویی]]، فرزند ارشد خویی که بیشتر عمر خود را صرف امور [[مرجع تقلید|مرجعیت]] پدرش در [[نجف]] کرد. برخی از آثار او عبارتند از شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، بحث فی الفلسفة و علم الکلام، توضیح المراد فی شرح [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]]، شرح دیوان مُتَنبّی، و دیوان شعر به فارسی.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف...، ۱۳۸۴ق، ص۱۷۰.</ref>
* [[سید جمال الدین خویی]]، فرزند ارشد خویی که بیشتر عمر خود را صرف امور [[مرجع تقلید|مرجعیت]] پدرش در [[نجف]] کرد. برخی از آثار او عبارتند از شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، بحث فی الفلسفة و علم الکلام، توضیح المراد فی شرح [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]]، شرح دیوان مُتَنبّی، و دیوان شعر به فارسی.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف…، ۱۳۸۴ق، ص۱۷۰.</ref>
*[[سید محمدتقی خویی]]، پس از تأسیس [[مؤسسه خیریه امام خویی]] ۱۳۶۸ش دبیر کل آن شد. پس از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] در ۱۳۶۹ش، او عضو هیئت منتخب پدرش برای اداره مناطق آزادشده بود؛ اما در پی سرکوب این قیام و قتل عام شیعیان، به همراه پدرش در حصر خانگی قرار گرفت و سرانجام در [[۳۰ تیر]] ۱۳۷۳ش در حادثه رانندگی درگذشت. برخی این رخداد را حاصل برنامه‌ریزی دولت [[صدام]] دانسته‌اند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> علاوه بر تقریرات درس فقه پدرش، الالتزامات التبعیة فی العقود از آثار اوست.<ref>شاکری، «الامام السید الخویی: سیره و ذکریات»، ص۲۵۴، ۲۵۶-۲۵۷.</ref>
* [[سید محمدتقی خویی]]، پس از تأسیس [[مؤسسه خیریه امام خویی]] ۱۳۶۸ش دبیرکل آن شد. پس از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] در ۱۳۶۹ش، او عضو هیئت منتخب پدرش برای اداره مناطق آزادشده بود؛ اما در پی سرکوب این قیام و قتل‌عام شیعیان، به همراه پدرش در حصر خانگی قرار گرفت و سرانجام در [[۳۰ تیر]] ۱۳۷۳ش در حادثه رانندگی درگذشت. برخی این رخداد را حاصل برنامه‌ریزی دولت [[صدام]] دانسته‌اند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> علاوه بر تقریرات درس فقه پدرش، الالتزامات التبعیة فی العقود از آثار اوست.<ref>شاکری، «الامام السید الخویی: سیره و ذکریات»، ص۲۵۴، ۲۵۶–۲۵۷.</ref>


[[پرونده:مزار آیه الله العظمی خویی.jpg|بندانگشتی|200px|آرامگاه آیت الله خویی در [[حرم امام علی(ع)]]]]
[[پرونده:مزار آیه الله العظمی خویی.jpg|بندانگشتی|200px|آرامگاه آیت الله خویی در [[حرم امام علی(ع)]]]]
اطلاعات دقیقی درباره دختران خویی در دست نیست، اما برخی از دامادهای وی عبارتند از [[سید نصرالله مستنبط]]، [[سید مرتضی حکمی]]، [[سید جلال الدین فقیه ایمانی]]، [[جعفر غروی نائینی]]، و [[سید محمود میلانی]].<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref>
اطلاعات دقیقی دربارهٔ دختران خویی در دست نیست، اما برخی از دامادهای وی عبارتند از [[سید نصرالله مستنبط]]، [[سید مرتضی حکمی]]، [[سید جلال الدین فقیه ایمانی]]، [[جعفر غروی نائینی]]، و [[سید محمود میلانی]].<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref>


== زیست علمی ==
== زیست علمی ==
ابوالقاسم خویی سال ۱۳۳۰ق در ۱۳ سالگی، همراه با برادرش عبدالله خویی به پدر خود در نجف پیوست.<ref>سبحانی تبریزی، «مرجعیت در شیعه»، ص۱۶.</ref> او شش سال به تحصیل مقدمات و سطوح عالی [[حوزه علمیه|حوزه]] پرداخت و سپس ۱۴ سال در درس استادان علوم مختلف از جمله فقه و اصول شرکت کرد. از این میان، چنانکه خود او در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، بیشترین استفاده را از [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] داشته است.<ref>پیری سبزواری، «آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۳۰.</ref><ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۷.</ref>
ابوالقاسم خویی سال ۱۳۳۰ق در ۱۳ سالگی، همراه با برادرش عبدالله خویی به پدر خود در نجف پیوست.<ref>سبحانی تبریزی، «مرجعیت در شیعه»، ص۱۶.</ref> او شش سال به تحصیل مقدمات و سطوح عالی [[حوزه علمیه|حوزه]] پرداخت و سپس ۱۴ سال در درس استادان علوم مختلف از جمله فقه و اصول شرکت کرد. از این میان، چنان‌که خود او در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، بیشترین استفاده را از [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] داشته است.<ref>پیری سبزواری، «آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۳۰.</ref><ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۷.</ref>


===اساتید و اجازه اجتهاد===
=== اساتید و اجازه اجتهاد ===
سیدابوالقاسم خویی، علاوه بر آنکه به گفته خود، از محمدحسین نائینی و محمدحسین اصفهانی بیشترین استفاده علمی را برده و دوره‌ای کامل از علم اصول و برخی کتاب‌های فقهی را از آنان آموخته، از اساتید دیگری از جمله [[فتح‌الله غروی اصفهانی|شیخ الشریعه]] (درگذشته ۱۳۳۸ق)، [[مهدی مازندرانی]] (درگذشته ۱۳۴۲ق) و [[آقا ضیاء عراقی]]<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۵۸ و ۵۹.</ref> نیز یاد کرده است.
سیدابوالقاسم خویی، علاوه بر آنکه به گفته خود، از محمدحسین نائینی و محمدحسین اصفهانی بیشترین استفاده علمی را برده و دوره‌ای کامل از علم اصول و برخی کتاب‌های فقهی را از آنان آموخته، از اساتید دیگری از جمله [[فتح‌الله غروی اصفهانی|شیخ الشریعه]] (درگذشته ۱۳۳۸ق)، [[مهدی مازندرانی]] (درگذشته ۱۳۴۲ق) و [[آقا ضیاء عراقی]]<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۵۸ و ۵۹.</ref> نیز یاد کرده است.


خط ۶۰: خط ۶۱:
خویی در سال ۱۳۵۲ق از بسیاری از استادان حوزه علمیه نجف [[اجازه اجتهاد]] دریافت کرده است؛ [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین بلاغی]]، [[میرزا علی‌آقا شیرازی|میرزا علی آقا شیرازی]]، و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] از این جمله‌اند.<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۶۴ و ۶۵.</ref>
خویی در سال ۱۳۵۲ق از بسیاری از استادان حوزه علمیه نجف [[اجازه اجتهاد]] دریافت کرده است؛ [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین بلاغی]]، [[میرزا علی‌آقا شیرازی|میرزا علی آقا شیرازی]]، و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] از این جمله‌اند.<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۶۴ و ۶۵.</ref>


===مرجعیت===
=== مرجعیت ===
آغاز [[مرجع تقلید|مرجعیت]] خویی به روشنی مشخص نیست، اما بسیاری از منابع، آغاز جدی [[مرجعیت]] او را پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] دانسته و تاکید کرده‌اند که پس از درگذشت [[سید محسن طباطبائی حکیم]]، خویی مخصوصاً در عراق، مرجع برتر شناخته می‌شد<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲-۱۳۵۴ش، ج۲، ص۳-۵؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵.</ref> و جایگاه مرجعیت او در میان شیعیان ایران هم مهم گزارش شده است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref> خویی، از جمله مراجعی دانسته شده که در میان اکثر شیعیان، اعم از عرب و غیرعرب، نفوذ چشمگیری داشته است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۵۱.</ref>
آغاز [[مرجع تقلید|مرجعیت]] خویی به روشنی مشخص نیست، اما بسیاری از منابع، آغاز جدی [[مرجعیت]] او را پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] دانسته و تأکید کرده‌اند که پس از درگذشت [[سید محسن طباطبائی حکیم]]، خویی مخصوصاً در عراق، مرجع برتر شناخته می‌شد<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲–۱۳۵۴ش، ج۲، ص۳–۵؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵.</ref> و جایگاه مرجعیت او در میان شیعیان ایران هم مهم گزارش شده است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref> خویی، از جمله مراجعی دانسته شده که در میان اکثر شیعیان، اعم از عرب و غیرعرب، نفوذ چشمگیری داشته است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۵۱.</ref>


۱۴ نفر از مجتهدین نجف از جمله [[صدرا بادکوبه‌اى]]، [[سید محمدباقر صدر]]، [[سید محمد روحانی]]، [[مجتبى لنکرانى]]، [[موسی زنجانی]]، [[یوسف کربلائی]]، [[سید یوسف حکیم]]، و [[سید جعفر مرعشی]] اعلمیت خویی را اعلام کردند.<ref>خاطرات آیت الله عباس خاتم یزدی، ۱۳۸۰ش، ص۱۰۰-۹۸.</ref> [[امام موسی صدر|سید موسی صدر]] از سوی [[مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان]]، خویی را مرجع [[اعلمیت|اعلم]] معرفی کرد.<ref>ضاهر، مسیرة االإمام السید موسی الصدر، ۲۰۰۰م، ج۲، ص۲۹۴-۲۹۳.</ref>
۱۴ نفر از مجتهدین نجف از جمله [[صدرا بادکوبه‌ای]]، [[سید محمدباقر صدر]]، [[سید محمد روحانی]]، [[مجتبی لنکرانی]]، [[موسی زنجانی]]، [[یوسف کربلائی]]، [[سید یوسف حکیم]]، و [[سید جعفر مرعشی]] اعلمیت خویی را اعلام کردند.<ref>خاطرات آیت الله عباس خاتم یزدی، ۱۳۸۰ش، ص۱۰۰–۹۸.</ref> [[امام موسی صدر|سید موسی صدر]] از سوی [[مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان]]، خویی را مرجع [[اعلمیت|اعلم]] معرفی کرد.<ref>ضاهر، مسیرة االإمام السید موسی الصدر، ۲۰۰۰م، ج۲، ص۲۹۴–۲۹۳.</ref>


===تدریس===
=== تدریس ===
[[پرونده:آیت الله سید ابوالقاسم خویی درحال تدریس در مسجد خضراء نجف.jpg|بندانگشتی|250px|تدریس خویی در [[مسجد الخضراء]] [[نجف]]]]
[[پرونده:آیت الله سید ابوالقاسم خویی درحال تدریس در مسجد خضراء نجف.jpg|بندانگشتی|250px|تدریس خویی در [[مسجد الخضراء]] [[نجف]]]]
ابوالقاسم خویی در خلال تحصیل در [[حوزه علمیه نجف]]، به تدریس هم مشغول بوده و به گزارش منابع مختلف، هر کتابی را که می‌آموخته، آن را تدریس می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۹.</ref>  
ابوالقاسم خویی در خلال تحصیل در [[حوزه علمیه نجف]]، به تدریس هم مشغول بوده و به گزارش منابع مختلف، هر کتابی را که می‌آموخته، آن را تدریس می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۹.</ref>


پس از درگذشت [[محمدحسین غروی نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، مجلس درس سید ابوالقاسم خویی و [[محمدعلی کاظمی خراسانی]]، از درس‌های مهم نجف گزارش شده و بر این اساس، پس از درگذشت کاظمی خراسانی، مجلس درس خویی، از مجالس مشهور [[حوزه علمیه نجف|حوزه درسی نجف]] معرفی شده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۱.</ref> چنانکه خویی در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، در خلال سال‌های طولانی تدریس، جز در روزهای بیماری و سفر، هیچ گاه دست از تعلیم شاگردان خویش نکشیده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۲.</ref> او در مجموع ۷۰ سال به تدریس دروس سطح و خارج در [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجف]] پرداخته و بر اساس منابع، نزدیک پنجاه سال، مجلس درسی نام‌آوری در حوزه علمیه نجف را عهده‌دار بوده و طلابی از [[ایران]]، [[هند]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]، [[عراق]]، [[لبنان]] و برخی کشورهای دیگر، در درس او حاضر می‌شده‌اند.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۵.</ref>
پس از درگذشت [[محمدحسین غروی نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، مجلس درس سید ابوالقاسم خویی و [[محمدعلی کاظمی خراسانی]]، از درس‌های مهم نجف گزارش شده و بر این اساس، پس از درگذشت کاظمی خراسانی، مجلس درس خویی، از مجالس مشهور [[حوزه علمیه نجف|حوزه درسی نجف]] معرفی شده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۱.</ref> چنان‌که خویی در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، در خلال سال‌های طولانی تدریس، جز در روزهای بیماری و سفر، هیچ‌گاه دست از تعلیم شاگردان خویش نکشیده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۲.</ref> او در مجموع ۷۰ سال به تدریس دروس سطح و خارج در [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجف]] پرداخته و بر اساس منابع، نزدیک پنجاه سال، مجلس درسی نام‌آوری در حوزه علمیه نجف را عهده‌دار بوده و طلابی از [[ایران]]، [[هند]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]، [[عراق]]، [[لبنان]] و برخی کشورهای دیگر، در درس او حاضر می‌شده‌اند.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۵.</ref>


خویی، یک دوره کامل [[درس خارج]] [[فقه]] و شش دوره [[درس خارج]] [[اصول فقه]] را به شاگردان خود تعلیم داد. او همچنین در یک دوره کوتاه به تدریس [[تفسیر قرآن]] پرداخت.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۲.</ref>
خویی، یک دوره کامل [[درس خارج]] [[فقه]] و شش دوره [[درس خارج]] [[اصول فقه]] را به شاگردان خود تعلیم داد. او همچنین در یک دوره کوتاه به تدریس [[تفسیر قرآن]] پرداخت.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۲.</ref>
خط ۷۶: خط ۷۷:
خویی، در تدریس مباحث علمی، چیره‌دست و مسلط خوانده شده که مطالب را شمرده، فصیح، منظم و بدون وارد شدن به زواید و حواشی بیان می‌کرده، به مباحث فلسفی نمی‌پرداخته، استفاده فراوانی از روایات می‌کرده و به سندهای روایات توجه ویژه می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۳.</ref> درس وی، خلاصه‌ای از آراء و مبانی علمی مجالس درس [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین غروی نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و نظرات خود وی توصیف شده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۴.</ref>
خویی، در تدریس مباحث علمی، چیره‌دست و مسلط خوانده شده که مطالب را شمرده، فصیح، منظم و بدون وارد شدن به زواید و حواشی بیان می‌کرده، به مباحث فلسفی نمی‌پرداخته، استفاده فراوانی از روایات می‌کرده و به سندهای روایات توجه ویژه می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۳.</ref> درس وی، خلاصه‌ای از آراء و مبانی علمی مجالس درس [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین غروی نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و نظرات خود وی توصیف شده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۴.</ref>


===آثار و تقریرات===
=== آثار و تقریرات ===
{{اصلی|فهرست آثار سید ابوالقاسم موسوی خویی}}
{{اصلی|فهرست آثار سید ابوالقاسم موسوی خویی}}


خط ۸۹: خط ۹۰:


[[پرونده:آیت الله العظمى خوئى و علماء و شاگردان.jpg|بندانگشتی|خویی و شاگردانش: به ترتیب از سمت راست: سیدجعفر خویی، [[سید موسی صدر]]، [[سید عبدالله شیرازی]]، ابوالقاسم خوئی، سید نصرالله مستنبط و سیدمرتضی حکمی.]]
[[پرونده:آیت الله العظمى خوئى و علماء و شاگردان.jpg|بندانگشتی|خویی و شاگردانش: به ترتیب از سمت راست: سیدجعفر خویی، [[سید موسی صدر]]، [[سید عبدالله شیرازی]]، ابوالقاسم خوئی، سید نصرالله مستنبط و سیدمرتضی حکمی.]]
===شاگردان===
 
ابوالقاسم خویی، شاگردان فراوانی داشته و برخی منابع بیش از ۶۰۰ شاگرد برای وی برشمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به شریف، «تلامذة الإمام الخوئی»، ص۲۳۵-۲۵۲؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵، به نقل از شریف، ۱۴۱۴ق، ص۶۷۷-۶۹۵.</ref>  
=== شاگردان ===
تعدادی از شاگردان در جلسات استفتاء حضور داشتند.  
ابوالقاسم خویی، شاگردان فراوانی داشته و برخی منابع بیش از ۶۰۰ شاگرد برای وی برشمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به شریف، «تلامذة الإمام الخوئی»، ص۲۳۵–۲۵۲؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵، به نقل از شریف، ۱۴۱۴ق، ص۶۷۷–۶۹۵.</ref>
* اعضای هیئت استفتاء اول:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۶</ref> [[شیخ صدرا بادکوبه‌ای]]، [[شیخ مجتبی لنکرانی]]، [[میرزا جواد تبریزی]]، [[میرزا کاظم تبریزی]]، [[شیخ حبیب‌الله اراکی]]، [[سید جعفر مرعشی]].  
تعدادی از شاگردان در جلسات استفتاء حضور داشتند.
* اعضای هیئت استفتاء اول:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۶</ref> [[شیخ صدرا بادکوبه‌ای]]، [[شیخ مجتبی لنکرانی]]، [[میرزا جواد تبریزی]]، [[میرزا کاظم تبریزی]]، [[شیخ حبیب‌الله اراکی]]، [[سید جعفر مرعشی]].
* اعضای هیئت استفتاء دوم:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۷</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، [[سید علی حسینی بهشتی]]، [[سید مرتضی خلخالی]]، [[محمداسحاق فیاض|شیخ محمداسحاق فیاض]]، [[شیخ علی‌اصغر احمدی شاهرودی]]، [[شیخ محمدجعفر نائینی]]
* اعضای هیئت استفتاء دوم:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۷</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، [[سید علی حسینی بهشتی]]، [[سید مرتضی خلخالی]]، [[محمداسحاق فیاض|شیخ محمداسحاق فیاض]]، [[شیخ علی‌اصغر احمدی شاهرودی]]، [[شیخ محمدجعفر نائینی]]
برخی دیگر از شاگردان او عبارتند از:
برخی دیگر از شاگردان او عبارتند از:
{{ستون|۳}}
{{ستون|۳}}
* [[حاج آقا تقی قمی]]
* [[حاج آقا تقی قمی]]
*[[سید محمدباقر صدر]]
* [[سید محمدباقر صدر]]
* [[علی فلسفی تنکابنی]]
* [[علی فلسفی تنکابنی]]
* [[سید موسی صدر]]  
* [[سید موسی صدر]]
* [[مرتضی بروجردی]]  
* [[مرتضی بروجردی]]
* [[ابوالقاسم گرجی]]<ref>چهره‌های ماندگار، ص ۹؛ مجله کیهان فرهنگی، شماره ۱۲، ص ۶؛ فصلنامه فرهنگستان علوم، ش۵، ص ۱۲۶.</ref>
* [[ابوالقاسم گرجی]]<ref>چهره‌های ماندگار، ص ۹؛ مجله کیهان فرهنگی، شماره ۱۲، ص ۶؛ فصلنامه فرهنگستان علوم، ش۵، ص ۱۲۶.</ref>
* [[حسین وحید خراسانی]]
* [[حسین وحید خراسانی]]
* [[محمدآصف محسنی قندهاری]]<ref>مهدیزاده کابلی، ««محسنی، محمدآصف»،دانش‌نامه آریانا.</ref>  
* [[محمدآصف محسنی قندهاری]]<ref>مهدیزاده کابلی، « «محسنی، محمدآصف» ،دانش‌نامه آریانا.</ref>
* [[سید علی هاشمی شاهرودی]]
* [[سید علی هاشمی شاهرودی]]
* [[سید جواد آل‌علی شاهرودی]]  
* [[سید جواد آل‌علی شاهرودی]]
* [[محمدتقی جعفری]]
* [[محمدتقی جعفری]]
* [[سید عبدالکریم رضوی کشمیری]]<ref>زندگی‌نامه، سایت عرفان کشمیری.</ref>  
* [[سید عبدالکریم رضوی کشمیری]]<ref>زندگی‌نامه، سایت عرفان کشمیری.</ref>
* [[سید محمدحسین فضل‌الله|سید محمدحسین فضل الله]]
* [[سید محمدحسین فضل‌الله|سید محمدحسین فضل الله]]
* [[باقر شریف قرشی]]
* [[باقر شریف قرشی]]
خط ۱۱۶: خط ۱۱۸:
{{پایان}}
{{پایان}}


===آرا و نظریات علمی===
=== آرا و نظریات علمی ===
سید ابوالقاسم خویی، در فقه و [[اصول فقه]]، نظرات و آرای قابل توجهی داشته که گاه با نظرات مشهور فقیهان [[شیعه]] متفاوت بوده و به گزارش برخی، ۳۰۰ [[فتوا]] بر خلاف فتواهای مشهور فقیهان شیعه، در میان فتاوای خویی دیده می‌شود.<ref>[http://faridmod.blogfa.com/post-421.aspx «دخالت آخوند خراسانی در مشروطه متعارف نبود»].</ref> برخی از این موارد عبارت است از:
سید ابوالقاسم خویی، در فقه و [[اصول فقه]]، نظرات و آرای قابل توجهی داشته که گاه با نظرات مشهور فقیهان [[شیعه]] متفاوت بوده و به گزارش برخی، ۳۰۰ [[فتوا]] بر خلاف فتواهای مشهور فقیهان شیعه، در میان فتاوای خویی دیده می‌شود.<ref>[http://faridmod.blogfa.com/post-421.aspx «دخالت آخوند خراسانی در مشروطه متعارف نبود»].</ref> برخی از این موارد عبارت است از:
* مخالفت با مکلف بودن کافران به فروع دین: خویی مانند [[یوسف بن احمد بحرانی|یوسف بحرانی]] و بر خلاف نظر همه علمای شیعه که معتقدند [[کفر|کافران]] علاوه بر [[اصول دین]]، [[تکلیف|مکلف]] به [[فروع دین]] هم شده‌اند،<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> بر این باور است که کافران تا زمانی که [[اسلام]] را نپذیرند، مکلف به [[فروع دین]] نمی‌شوند.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref>
* مخالفت با مکلف بودن کافران به فروع دین: خویی مانند [[یوسف بن احمد بحرانی|یوسف بحرانی]] و بر خلاف نظر همه علمای شیعه که معتقدند [[کفر|کافران]] علاوه بر [[اصول دین]]، [[تکلیف|مکلف]] به [[فروع دین]] هم شده‌اند،<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> بر این باور است که کافران تا زمانی که [[اسلام]] را نپذیرند، مکلف به [[فروع دین]] نمی‌شوند.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref>
* عدم پذیرش نسبی بودن آغاز ماه قمری: به باور خویی، بر خلاف نظر مشهور، آغاز ماه قمری برای همه یکسان است و نمی‌توان آن را چیزی نسبی دانست. چرا که معیار آغاز [[ماه قمری]]، بر اساس آرای خویی، بیرون رفتن ماه از محاق است که پدیده‌ای تکوینی است و به وضع قرارگیری خورشید، ماه و زمین مرتبط است و وابسته به اجزا و مناطق گوناگون زمین نیست.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref>
* عدم پذیرش نسبی بودن آغاز ماه قمری: به باور خویی، بر خلاف نظر مشهور، آغاز ماه قمری برای همه یکسان است و نمی‌توان آن را چیزی نسبی دانست. چرا که معیار آغاز [[ماه قمری]]، بر اساس آرای خویی، بیرون رفتن ماه از محاق است که پدیده‌ای تکوینی است و به وضع قرارگیری خورشید، ماه و زمین مرتبط است و وابسته به اجزا و مناطق گوناگون زمین نیست.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref>
* مخالفت با [[شهرت فتوایی]] و [[اجماع]]: سید ابوالقاسم، درباره شهرت فتوایی، نظراتی به کلی متفاوت با نظرات مشهور عالمان [[شیعه]] داشت. به باور بیشتر [[اصول فقه|اصولیان]] شیعه، اگر یک [[فتوا]] در میان فقیهان، مشهور باشد، روایت معتبری که با آن ناسازگار است، اعتباری ندارد. خویی اما با این اصل مخالف است و «شهرت فتوایی» را در ترجیحات باب تعارض در اصول فقه ذکر نکرده و معتقد است، شهرت عملی ضعف سند روایت را جبران نمی‌کند؛ همانطور که بی‌توجهی فقها به یک [[حدیث صحیح]]، آن را از حجیت ساقط نخواهد کرد.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۲۵ و ۳۲۶؛ رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> وی اعتبار و حجیت اجماع را هم زیر سوال برده است؛ چه [[اجماع منقول]] و چه [[اجماع محصل|اجماع محصَّل]]. با این حال خویی در فتاوای خود [[احتیاط]] کرده و به اجماع توجه کرده است.<ref>رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref>
* مخالفت با [[شهرت فتوایی]] و [[اجماع]]: سید ابوالقاسم، دربارهٔ شهرت فتوایی، نظراتی به کلی متفاوت با نظرات مشهور عالمان [[شیعه]] داشت. به باور بیشتر [[اصول فقه|اصولیان]] شیعه، اگر یک [[فتوا]] در میان فقیهان، مشهور باشد، روایت معتبری که با آن ناسازگار است، اعتباری ندارد. خویی اما با این اصل مخالف است و «شهرت فتوایی» را در ترجیحات باب تعارض در اصول فقه ذکر نکرده و معتقد است، شهرت عملی ضعف سند روایت را جبران نمی‌کند؛ همان‌طور که بی‌توجهی فقها به یک [[حدیث صحیح]]، آن را از حجیت ساقط نخواهد کرد.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت الله خویی»، ص۳۲۵ و ۳۲۶؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> وی اعتبار و حجیت اجماع را هم زیر سؤال برده است؛ چه [[اجماع منقول]] و چه [[اجماع محصل|اجماع محصَّل]]. با این حال خویی در فتاوای خود [[احتیاط]] کرده و به اجماع توجه کرده است.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref>
* فتاوای مخالف مشهور: جواز خارج شدن زن از خانه بدون اجازه همسر، جواز [[سقط جنین]] برای زن در صورت احتمال مرگ خود، جواز [[ازدواج|ازدواج دائم]] مرد مسلمان با زن [[اهل کتاب]]، مشروط نبودن [[جهاد ابتدایی]] به حضور [[امامان شیعه|امام معصوم]]، شرط نبودن [[اجتهاد]] برای قاضی، و همچنین طهارت چرم‌های وارد شده از کشورهای غیرمسلمان که [[ذبح شرعی]] آنها مشکوک است.<ref>رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref>
* فتاوای مخالف مشهور: جواز خارج شدن زن از خانه بدون اجازه همسر، جواز [[سقط جنین]] برای زن در صورت احتمال مرگ خود، جواز [[ازدواج|ازدواج دائم]] مرد مسلمان با زن [[اهل کتاب]]، مشروط نبودن [[جهاد ابتدایی]] به حضور [[امامان شیعه|امام معصوم]]، شرط نبودن [[اجتهاد]] برای قاضی، و همچنین طهارت چرم‌های وارد شده از کشورهای غیرمسلمان که [[ذبح شرعی]] آنها مشکوک است.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref>


==اقدامات سیاسی==
== اقدامات سیاسی ==
سید ابوالقاسم خویی، تا پیش از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی در محکومیت اقدامات [[حکومت پهلوی]] صادر کرده، در یک دوره بیش از ده ساله، تقریباً سیاست سکوت را در پیش گرفته و سپس در آستانه پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی در ایران]] در بهمن [[۱۳۵۷ش]]، به حمایت از [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و انقلاب اسلامی پرداخته است. سرانجام حمایت خویی از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] شیعیان [[عراق]]، به حصر خانگی او انجامید.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> برخی از اقدامات اجتماعی و سیاسی آیت الله خویی عبارتند از:
سید ابوالقاسم خویی، تا پیش از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی در محکومیت اقدامات [[حکومت پهلوی]] صادر کرده، در یک دوره بیش از ده ساله، تقریباً سیاست سکوت را در پیش گرفته و سپس در آستانه پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی در ایران]] در بهمن [[۱۳۵۷ش]]، به حمایت از [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و انقلاب اسلامی پرداخته است. سرانجام حمایت خویی از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] شیعیان [[عراق]]، به حصر خانگی او انجامید.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> برخی از اقدامات اجتماعی و سیاسی آیت الله خویی عبارتند از:


===مواضع علیه حکومت پهلوی===
=== مواضع علیه حکومت پهلوی ===
خویی در مهر [[۱۳۴۱ش]] در تلگرافی به محمدرضا پهلوی، شاه ایران، با [[قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی|لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] مخالفت کرد و آن را مغایر شرع خواند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> همچنین در پیامی به [[سید محمد بهبهانی]]، تاکید کرد که «خاموش کردن صدای ملت با قوه قهریه، دیری نخواهد پایید و تبلیغات عوام‌فریبانه، مشکلات را حل نمی‌کند و اقتصاد ورشکسته و ناخشنودی مردم را درمان نخواهد کرد.»<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> او همچنین در واکنش به [[واقعه فیضیه]] در ابتدای سال ۱۳۴۲ش، تلگرامی به محمدرضا فرستاد و از «انحطاط مملکت اسلامی و خط مشی زمامدارانش» اظهار تأسف کرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> یک ماه بعد در پاسخ به نامه جمعی از علمای ایران، عدم صلاحیت حاکمان فاسد را اعلام کرد؛ وظیفه روحانیت را سنگین دانست و سکوت را ناروا شمرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> ستمگر خواندن دستگاه حاکم ایران پس از کشتار مردم در [[۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ش، حکم به ممنوعیت شرکت در انتخابات دوره ۲۱ مجلس و از اعتبار ساقط دانستن آن، حمایت از [[امام خمینی]] در پی دستگیری و شایعه محاکمه امام، برخی دیگر از واکنش‌های سیاسی اوست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref>
خویی در مهر [[۱۳۴۱ش]] در تلگرافی به محمدرضا پهلوی، شاه ایران، با [[قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی|لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] مخالفت کرد و آن را مغایر شرع خواند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> همچنین در پیامی به [[سید محمد بهبهانی]]، تأکید کرد که «خاموش کردن صدای ملت با قوه قهریه، دیری نخواهد پایید و تبلیغات عوام‌فریبانه، مشکلات را حل نمی‌کند و اقتصاد ورشکسته و ناخشنودی مردم را درمان نخواهد کرد.»<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> او همچنین در واکنش به [[واقعه فیضیه]] در ابتدای سال ۱۳۴۲ش، تلگرامی به محمدرضا فرستاد و از «انحطاط مملکت اسلامی و خط مشی زمامدارانش» اظهار تأسف کرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> یک ماه بعد در پاسخ به نامه جمعی از علمای ایران، عدم صلاحیت حاکمان فاسد را اعلام کرد؛ وظیفه روحانیت را سنگین دانست و سکوت را ناروا شمرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> ستمگر خواندن دستگاه حاکم ایران پس از کشتار مردم در [[۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ش، حکم به ممنوعیت شرکت در انتخابات دوره ۲۱ مجلس و از اعتبار ساقط دانستن آن، حمایت از [[امام خمینی]] در پی دستگیری و شایعه محاکمه امام، برخی دیگر از واکنش‌های سیاسی اوست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref>


===اخراج ایرانیان از عراق===
=== اخراج ایرانیان از عراق ===
{{اصلی|معاودین}}
{{اصلی|معاودین}}
در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی، خویی از معدود عالمان [[شیعه]] بود که اخراج نشد. با این حال اخراج بسیاری از شاگردانش باعث کاهش رونق درس وی شد.<ref>رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹.</ref> بسیاری از شاگردان خویی با حضور در [[حوزه علمیه قم]]، اندیشه‌های فقهی و اصولی استاد خود را ترویج کردند و [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم در دوره معاصر]] را که تا پیش از آن تحت تاثیر روش علمی [[عبدالکریم حائری یزدی|حائری یزدی]] و [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] بود، با رویکردهای فقهی و اصولی خویی، [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی|محقق اصفهانی]] و [[آقا ضیاء عراقی|آقاضیاء عراقی]] آشنا کنند.<ref>رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹-۵۲۰.</ref>
در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی، خویی از معدود عالمان [[شیعه]] بود که اخراج نشد. با این حال اخراج بسیاری از شاگردانش باعث کاهش رونق درس وی شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹.</ref> بسیاری از شاگردان خویی با حضور در [[حوزه علمیه قم]]، اندیشه‌های فقهی و اصولی استاد خود را ترویج کردند و [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم در دوره معاصر]] را که تا پیش از آن تحت تأثیر روش علمی [[عبدالکریم حائری یزدی|حائری یزدی]] و [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] بود، با رویکردهای فقهی و اصولی خویی، [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی|محقق اصفهانی]] و [[آقا ضیاء عراقی|آقاضیاء عراقی]] آشنا کنند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹–۵۲۰.</ref>


===دوره سکوت بیش از ده ساله===
=== دوره سکوت بیش از ده ساله ===
خویی، پس از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، از سیاست کناره گرفت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> این دوره، با سال‌های حضور [[امام خمینی]] در [[نجف]] همزمان بود.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سکوت او در برابر رخدادهای دوران انقلاب ۱۳۵۷ش ایران، اعتراضاتی را در ایران برانگیخت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> حضور فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی در بیت (دفتر مرجعیت) او در [[۲۸ آبان]] ۱۳۵۷ش، به این اعتراضات دامن زد، خویی در یادداشتی خطاب به برخی علما، این ملاقات را ناگهانی و ناخواسته دانست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶-۵۱۷.</ref>
خویی، پس از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، از سیاست کناره گرفت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> این دوره، با سال‌های حضور [[امام خمینی]] در [[نجف]] همزمان بود.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سکوت او در برابر رخدادهای دوران انقلاب ۱۳۵۷ش ایران، اعتراضاتی را در ایران برانگیخت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> حضور فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی در بیت (دفتر مرجعیت) او در [[۲۸ آبان]] ۱۳۵۷ش، به این اعتراضات دامن زد، خویی در یادداشتی خطاب به برخی علما، این ملاقات را ناگهانی و ناخواسته دانست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶–۵۱۷.</ref>


===ملاقات فرح دیبا با خویی===
=== ملاقات فرح دیبا با خویی ===
فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی، شاه وقت [[ایران]]، در [[۲۸ آبان]] [[۱۳۵۷ش]]، همزمان با [[عید غدیر]]، به دیدار سید ابوالقاسم خویی رفت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶-۵۱۷.</ref> این دیدار در شرایطی صورت گرفت که انقلاب اسلامی مردم ایران اوج گرفته و [[سید روح‌الله موسوی خمینی]] از [[عراق]] اخراج شده بود.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> ملاقات فرح دیبا با خویی، موجب شد خویی در محافل انقلابی ایران مورد انتقاد قرار گیرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> از همین رو این مرجع تقلید در یادداشتی خطاب به [[سید محمدصادق روحانی|سید صادق روحانی]]، ضمن تاکید بر ناگهانی و ناخواسته بودن این ملاقات، یادآور شد که در این دیدار، «شدیداً نسبت به حوادث ناگوار و فجایعی که در کشور ایران رخ داده، اعتراض نمودیم.»<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶-۵۱۷؛ [http://mobahesat.ir/7723 طباطبایی، «دیدار پرماجرا و روایت‌های متفاوت».]</ref> حسین فردوست، از نزدیکان محمدرضا پهلوی، درباره این دیدار گفت: آیت الله سید ابوالقاسم خویی تقاضای ملاقات [[فرح پهلوی]] را بدون پاسخ گذاشته بود و فرح شخصاً با [[حجاب]] اسلامی به منزل آیت الله خویی می‌رود.<ref>هاشمیان‌فر، گونه‌شناسی رفتار سیاسی مراجع تقلید، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۴.</ref>
فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی، شاه وقت [[ایران]]، در [[۲۸ آبان]] [[۱۳۵۷ش]]، همزمان با [[عید غدیر]]، به دیدار سید ابوالقاسم خویی رفت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶–۵۱۷.</ref> این دیدار در شرایطی صورت گرفت که انقلاب اسلامی مردم ایران اوج گرفته و [[سید روح‌الله موسوی خمینی]] از [[عراق]] اخراج شده بود.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> ملاقات فرح دیبا با خویی، موجب شد خویی در محافل انقلابی ایران مورد انتقاد قرار گیرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> از همین رو این مرجع تقلید در یادداشتی خطاب به [[سید محمدصادق روحانی|سید صادق روحانی]]، ضمن تأکید بر ناگهانی و ناخواسته بودن این ملاقات، یادآور شد که در این دیدار، «شدیداً نسبت به حوادث ناگوار و فجایعی که در کشور ایران رخ داده، اعتراض نمودیم.»<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶–۵۱۷؛ [http://mobahesat.ir/7723 طباطبایی، «دیدار پرماجرا و روایت‌های متفاوت».]</ref> حسین فردوست، از نزدیکان محمدرضا پهلوی، دربارهٔ این دیدار گفت: آیت الله سید ابوالقاسم خویی تقاضای ملاقات [[فرح پهلوی]] را بدون پاسخ گذاشته بود و فرح شخصاً با [[حجاب]] اسلامی به منزل آیت الله خویی می‌رود.<ref>هاشمیان‌فر، گونه‌شناسی رفتار سیاسی مراجع تقلید، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۴.</ref>


===همراهی با انقلاب اسلامی ایران===
=== همراهی با انقلاب اسلامی ایران ===
خویی پس از ملاقات فرح دیبا، در شرایطی که مبارزات مردم ایران علیه حکومت پهلوی تشدید شده بود، به همراهی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخت و پس از آن هم در موارد مختلف، از [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] حمایت کرد. وی پیش از پیروزی انقلاب، در بیانیه‌ای خطاب به مراجع، علما و ملت ایران، از مردم خواست که با [[شجاعت]] و با حفظ موازین شرعی قدم بردارند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref> خویی پس از آن در جریان همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی، مردم را به رأی دادن به جمهوری اسلامی فراخواند، از شاگردان خود خواست تا در امور انقلاب مشارکت کنند و در [[جنگ عراق با ایران]]، به رغم فشار دولت [[صدام]] مبنی بر حمایت از عراق، حکم به جواز استفاده از [[وجوهات شرعی]] در تأمین ملزومات رزمندگان ایران داد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref>
خویی پس از ملاقات فرح دیبا، در شرایطی که مبارزات مردم ایران علیه حکومت پهلوی تشدید شده بود، به همراهی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخت و پس از آن هم در موارد مختلف، از [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] حمایت کرد. وی پیش از پیروزی انقلاب، در بیانیه‌ای خطاب به مراجع، علما و ملت ایران، از مردم خواست که با [[شجاعت]] و با حفظ موازین شرعی قدم بردارند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref> خویی پس از آن در جریان همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی، مردم را به رأی دادن به جمهوری اسلامی فراخواند، از شاگردان خود خواست تا در امور انقلاب مشارکت کنند و در [[جنگ عراق با ایران]]، به رغم فشار دولت [[صدام]] مبنی بر حمایت از عراق، حکم به جواز استفاده از [[وجوهات شرعی]] در تأمین ملزومات رزمندگان ایران داد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref>


===انتفاضه شعبانیه عراق===
=== انتفاضه شعبانیه عراق ===
{{اصلی|انتفاضه شعبانیه عراق}}
{{اصلی|انتفاضه شعبانیه عراق}}
[[پرونده:Khoei v saddam.jpg|بندانگشتی|180px|ملاقات خویی و [[صدام حسین]] پس از سرکوب [[انتفاضه شعبانیه]]]]
[[پرونده:Khoei v saddam.jpg|بندانگشتی|180px|ملاقات خویی و [[صدام حسین]] پس از سرکوب [[انتفاضه شعبانیه]]]]
ابوالقاسم خویی هیئتی ۹ نفره را برای اداره مناطق تحت نظر شیعیان تعیین کرد. شکست انتفاضه شعبانیه، به حصر خانگی خویی و فشار گسترده حکومت عراق در دوره [[صدام]] مواجه شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سیدابوالقاسم به دلیل حمایت مستقیم از انتفاضه شعبانیه مردم عراق در سال ۱۹۹۱م و تعیین شورای رهبری، توسط [[حزب بعث عراق|حزب بعث]] بازداشت و به [[بغداد]] فرستاده شد. بعد از دو روز بازداشت، به اجبار نزد [[صدام حسین]] برده شد و صدام سخنان توهین‌آمیزی خطاب به وی بیان کرد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/254759/weblog/jafarian جعفریان، «خاطره‌ای خواندنی درباره دستگیری آیت الله خویی در انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱».]</ref>
ابوالقاسم خویی هیئتی ۹ نفره را برای اداره مناطق تحت نظر شیعیان تعیین کرد. شکست انتفاضه شعبانیه، به حصر خانگی خویی و فشار گسترده حکومت عراق در دوره [[صدام]] مواجه شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سیدابوالقاسم به دلیل حمایت مستقیم از انتفاضه شعبانیه مردم عراق در سال ۱۹۹۱م و تعیین شورای رهبری، توسط [[حزب بعث عراق|حزب بعث]] بازداشت و به [[بغداد]] فرستاده شد. بعد از دو روز بازداشت، به اجبار نزد [[صدام حسین]] برده شد و صدام سخنان توهین‌آمیزی خطاب به وی بیان کرد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/254759/weblog/jafarian جعفریان، «خاطره‌ای خواندنی درباره دستگیری آیت الله خویی در انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱».]</ref>


==خدمات دینی و اجتماعی==
== خدمات دینی و اجتماعی ==
خویی در دوران مرجعیت خود با اموالی که در اختیار داشت، به ساختن کتابخانه، مدرسه، [[مسجد]]، [[حسینیه]]، خوابگاه، درمانگاه، بیمارستان، مؤسسه خیریه و دارالایتام، در کشورهای مختلفی از جمله [[ایران]]، [[عراق]]، [[مالزی]]، [[بریتانیا|انگلستان]]، [[ایالات متحده آمریکا|امریکا]] و [[هند]] دستور داد. ساختمان مرکزی [[مؤسسه خیریه امام خویی|موسسه خیریه خویی]]، در [[لندن]]، است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۹۵.</ref> برخی از مراکز اسلامی تحت نظر موسسه خیریه خویی عبارت است از:
خویی در دوران مرجعیت خود با اموالی که در اختیار داشت، به ساختن کتابخانه، مدرسه، [[مسجد]]، [[حسینیه]]، خوابگاه، درمانگاه، بیمارستان، مؤسسه خیریه و دارالایتام، در کشورهای مختلفی از جمله [[ایران]]، [[عراق]]، [[مالزی]]، [[بریتانیا|انگلستان]]، [[ایالات متحده آمریکا|امریکا]] و [[هند]] دستور داد. ساختمان مرکزی [[مؤسسه خیریه امام خویی|موسسه خیریه خویی]]، در [[لندن]]، است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۹۵.</ref> برخی از مراکز اسلامی تحت نظر مؤسسه خیریه خویی عبارت است از:
* [[مؤسسه خیریه امام خویی|مرکز الامام الخویی]] در لندن، شامل مرکز اسلامی، مدرسه امام صادق(ع) ویژه پسران، مدرسه الزهرا(س) ویژه دختران، سالن اجتماعات، کتابخانه عمومی، و کتابفروشی است. ۸۰۰ دانش‌آموز در دو مدرسه این بنیاد تحصیل می‌کنند. در این مرکز ماهانه مجله «النور» به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر می‌شود.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۱۳۷۲ش، ص۴۲.</ref>  
* [[مؤسسه خیریه امام خویی|مرکز الامام الخویی]] در لندن، شامل مرکز اسلامی، مدرسه امام صادق (ع) ویژه پسران، مدرسه الزهرا (س) ویژه دختران، سالن اجتماعات، کتابخانه عمومی، و کتابفروشی است. ۸۰۰ دانش‌آموز در دو مدرسه این بنیاد تحصیل می‌کنند. در این مرکز ماهانه مجله «النور» به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر می‌شود.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۱۳۷۲ش، ص۴۲.</ref>
*[[مرکز اسلامی امام خویی (نیویورک)|مرکز اسلامی امام خویی]] در نیویورک: شامل سالن اجتماعات با گنجایش سه هزار نفر، کتابخانه با بیش از ده هزار جلد کتاب، مهد کودک، مدرسه پسرانه و دخترانه، هر کدام با ظرفیت ۱۵۰ دانش‌آموز، مدرسه ایمان، ویژه آموزش زبان عربی، قرآن و تربیت اسلامی کودکان، غسالخانه و...<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۷-۱۱۸.</ref>
* [[مرکز اسلامی امام خویی (نیویورک)|مرکز اسلامی امام خویی]] در نیویورک: شامل سالن اجتماعات با گنجایش سه هزار نفر، کتابخانه با بیش از ده هزار جلد کتاب، مهد کودک، مدرسه پسرانه و دخترانه، هر کدام با ظرفیت ۱۵۰ دانش‌آموز، مدرسه ایمان، ویژه آموزش زبان عربی، قرآن و تربیت اسلامی کودکان، غسالخانه و…<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۷–۱۱۸.</ref>
*[[مؤسسه خیریه امام خویی (مونترآل)|مؤسسه خیریه امام خویی]] در مونترال: این مؤسسه در سال ۱۹۸۹م و با هدف ارائه خدمات دینی، فرهنگی و اجتماعی شیعی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی.
* [[مؤسسه خیریه امام خویی (مونترآل)|مؤسسه خیریه امام خویی]] در مونترال: این مؤسسه در سال ۱۹۸۹م و با هدف ارائه خدمات دینی، فرهنگی و اجتماعی شیعی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی.
*مجتمع فرهنگی امام خویی در بمبئی: به مساحت صد هزار متر مربع در بیست کیلومتری [[بمبئی]] و شامل سالن بزرگ اجتماعات، مسجدی با گنجایش سه هزار نمازگزار، کتابخانه‌ای با ۵۰ هزار کتاب و [[حسینیه|حسینیه‌ای]] با ظرفیت ۷۰۰ نفر، مدرسه علوم دینی با هزار دانش‌پژوه، مدرسه ابتدایی و راهنمایی با ۱۲۰۰ دانش‌آموز و همچنین داروخانه و درمانگاه.<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۹-۱۲۱.</ref>
* مجتمع فرهنگی امام خویی در بمبئی: به مساحت صد هزار متر مربع در بیست کیلومتری [[بمبئی]] و شامل سالن بزرگ اجتماعات، مسجدی با گنجایش سه هزار نمازگزار، کتابخانه‌ای با ۵۰ هزار کتاب و [[حسینیه|حسینیه‌ای]] با ظرفیت ۷۰۰ نفر، مدرسه علوم دینی با هزار دانش‌پژوه، مدرسه ابتدایی و راهنمایی با ۱۲۰۰ دانش‌آموز و همچنین داروخانه و درمانگاه.<ref>یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۹–۱۲۱.</ref>
==آثار منتشر شده درباره خوئی==
 
فیلم مستند «آیت الله» به کارگردانی سید مصطفی موسوی‌تبار و به حمایت [[سازمان هنری رسانه‌ای اوج]] ساخته شده است. این مستند به زندگی، تحصیلات و نوع رابطه آیت‌الله خوئی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخته است. <ref>[http://fa.abna.cc/6XXS مستند آیت الله روی پرده می‌رود. خبرگزاری ابنا. مرور شده در ۱۷ مرداد ۱۳۹۹]</ref>
== آثار منتشر شده دربارهٔ خوئی ==
فیلم مستند «آیت الله» به کارگردانی سید مصطفی موسوی‌تبار و به حمایت [[سازمان هنری رسانه‌ای اوج]] ساخته شده است. این مستند به زندگی، تحصیلات و نوع رابطه آیت‌الله خوئی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخته است.<ref>[http://fa.abna.cc/6XXS مستند آیت الله روی پرده می‌رود. خبرگزاری ابنا. مرور شده در ۱۷ مرداد ۱۳۹۹]</ref>


==نگارخانه ==
== نگارخانه ==
<gallery>
<gallery>
پرونده:Khoei-childs.jpg|خویی در نجف به همراه سه فرزندش.
پرونده:Khoei-childs.jpg|خویی در نجف به همراه سه فرزندش.
خط ۱۶۶: خط ۱۶۹:
</gallery>
</gallery>


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس۲}}


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق.
* آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق.
*آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، قسم ۱-۴، مشهد، دار المرتضی للنشر، ۱۴۰۴ق.
* آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، قسم ۱–۴، مشهد، دار المرتضی للنشر، ۱۴۰۴ق.
*«آيت‌الله سيستانی گفتند: با مرحوم آقای خمينی مراوده زيادی داشتم»، گفت و گو با محمد قائینی، در مجله مهرنامه، ش۱۲، خرداد ۱۳۹۰ش.
* «آیت‌الله سیستانی گفتند: با مرحوم آقای خمینی مراوده زیادی داشتم»، گفت و گو با محمد قائینی، در مجله مهرنامه، ش۱۲، خرداد ۱۳۹۰ش.
*اسلامی، غلامرضا، غروب خورشید فقاهت، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۲ش.
* اسلامی، غلامرضا، غروب خورشید فقاهت، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۲ش.
*امینی، محمدهادی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، نجف، ۱۳۸۴ق.
* امینی، محمدهادی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، نجف، ۱۳۸۴ق.
*انصاری، مرتضی، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، قم، کنگره بزرگداشت دویستمین سالگرد میلاد شیخ اعظم انصاری، ۱۳۷۳ش.
* انصاری، مرتضی، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، قم، کنگره بزرگداشت دویستمین سالگرد میلاد شیخ اعظم انصاری، ۱۳۷۳ش.
*انصاری قمی، ناصرالدین، «نجوم امت: حضرت آیت الله العظمی خویی»، در مجله نور علم، دوره۴، ش۱۱، مهر و آبان ۱۳۷۱ش.
* انصاری قمی، ناصرالدین، «نجوم امت: حضرت آیت الله العظمی خویی»، در مجله نور علم، دوره۴، ش۱۱، مهر و آبان ۱۳۷۱ش.
*«[http://www.shafaqna.com/persian/services/biography-elders/khoei/item/9039 پدر از لسان فرزند/ گفت و گوی خواندنی با فرزند حضرت آیت الله العظمی خویی]»، مصاحبه با سید صاحب خویی، سایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
* «[http://www.shafaqna.com/persian/services/biography-elders/khoei/item/9039 پدر از لسان فرزند/ گفت و گوی خواندنی با فرزند حضرت آیت الله العظمی خویی]»، مصاحبه با سید صاحب خویی، سایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
*پیرچراغ، محمدرضا، «آیت الله خوئی و البیان»، در فصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، ش۲۴، تابستان ۱۳۹۰ش.
* پیرچراغ، محمدرضا، «آیت الله خوئی و البیان»، در فصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، ش۲۴، تابستان ۱۳۹۰ش.
*پیری سبزواری، حسین، «آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، در ماهنامه گلستان قرآن، ش۱۲۶، آبان ۱۳۸۱ش.
* پیری سبزواری، حسین، «آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، در ماهنامه گلستان قرآن، ش۱۲۶، آبان ۱۳۸۱ش.
*جعفریان، رسول، تشیع در عراق: مرجعیت و ایران، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۶ش.
* جعفریان، رسول، تشیع در عراق: مرجعیت و ایران، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۶ش.
*جعفریان، رسول، «[http://www.khabaronline.ir/detail/254759/weblog/jafarian خاطره‌ای خواندنی درباره دستگیری آیت الله خویی در انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱]»، سایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۹ آبان ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
* جعفریان، رسول، «[http://www.khabaronline.ir/detail/254759/weblog/jafarian خاطره‌ای خواندنی درباره دستگیری آیت الله خویی در انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱]»، سایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۹ آبان ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
*خاطرات‌ آیت‌الله سید عباس‌ خاتم‌ یزدی‌، تهران، انتشارات‌ مرکز اسناد انقلاب‌ اسلامی‌، ۱۳۸۰ش.
* خاطرات آیت‌الله سید عباس خاتم یزدی، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۰ش.
*خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم، مرکز نشر الثقافة الاسلامیة، ۱۳۷۲ش.
* خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم، مرکز نشر الثقافة الاسلامیة، ۱۳۷۲ش.
*«چه کسانی مروج مکتب تفسیری آیت الله خویی شدند؟»، گفت و گو با محمدعلی ایازی، در مجله مهرنامه، ش۱۲، خرداد ۱۳۹۰.
* «چه کسانی مروج مکتب تفسیری آیت الله خویی شدند؟»، گفت و گو با محمدعلی ایازی، در مجله مهرنامه، ش۱۲، خرداد ۱۳۹۰.
*«[http://faridmod.blogfa.com/post-421.aspx دخالت آخوند خراسانی در مشروطه متعارف نبود]»، مصاحبه فرید مدرسی با آیت الله سید احمد مددی، در وبلاگ آذر، تاریخ درج مطلب: ۲۲ شهریور ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
* «[http://faridmod.blogfa.com/post-421.aspx دخالت آخوند خراسانی در مشروطه متعارف نبود]»، مصاحبه فرید مدرسی با آیت الله سید احمد مددی، در وبلاگ آذر، تاریخ درج مطلب: ۲۲ شهریور ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
*رئیس‌زاده، محمد، «خویی، ابوالقاسم»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
* رئیس‌زاده، محمد، «خویی، ابوالقاسم»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
*سبحانی تبریزی، جعفر، «مرجعیت در شیعه»، در ماهنامه مکتب اسلام، سال ۳۲، مهر ۱۳۷۱ش.
* سبحانی تبریزی، جعفر، «مرجعیت در شیعه»، در ماهنامه مکتب اسلام، سال ۳۲، مهر ۱۳۷۱ش.
*شاکری، حسین، «الامام السید الخویی: سیره و ذکریات»، در مجله الموسم، ش۱۷، ۱۴۱۴ق.
* شاکری، حسین، «الامام السید الخویی: سیره و ذکریات»، در مجله الموسم، ش۱۷، ۱۴۱۴ق.
* [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]]، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، قم، مؤسسه کتاب‌شناسی، ۱۳۸۹ش.
* [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]]، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، قم، مؤسسه کتاب‌شناسی، ۱۳۸۹ش.
*شریف، سید سعید، «تلامذة الإمام الخوئی»، در مجله الموسم، ش۱۷، ۱۴۱۴ق.
* شریف، سید سعید، «تلامذة الإمام الخوئی»، در مجله الموسم، ش۱۷، ۱۴۱۴ق.
*شریف رازی، محمد، آثار الحجة یا تاریخ و دایرة المعارف حوزه علمیه قم، قم، [[بی‌نا]]، ۱۳۳۲ش.
* شریف رازی، محمد، آثار الحجة یا تاریخ و دایرة المعارف حوزه علمیه قم، قم، [[بی‌نا]]، ۱۳۳۲ش.
*شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲-۱۳۵۴ش.
* شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲–۱۳۵۴ش.
*صدرایی خویی، علی، سیمای خوی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی: مرکز چاپ و نشر، ۱۳۷۴ش.
* صدرایی خویی، علی، سیمای خوی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی: مرکز چاپ و نشر، ۱۳۷۴ش.
*صغیر، محمد، اساطین المرجعیه العلیا فی النجف الاشرف، بیروت، [[بی‌نا]]، ۱۴۲۴ق.
* صغیر، محمد، اساطین المرجعیه العلیا فی النجف الاشرف، بیروت، [[بی‌نا]]، ۱۴۲۴ق.
*طباطبایی، سید هادی، «[http://mobahesat.ir/7723 دیدار پرماجرا و روایت‌های متفاوت]»، سایت مباحثات، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
* طباطبایی، سید هادی، «[http://mobahesat.ir/7723 دیدار پرماجرا و روایت‌های متفاوت]»، سایت مباحثات، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
*فیاض، محمد اسحاق، «نوآوریهای اصولی و فقهی آیت الله خویی»، در مجله کاوشی نو در فقه، ش۱۷و۱۸، پاییز و زمستان ۱۳۷۷ش.
* فیاض، محمد اسحاق، «نوآوریهای اصولی و فقهی آیت الله خویی»، در مجله کاوشی نو در فقه، ش۱۷و۱۸، پاییز و زمستان ۱۳۷۷ش.
*گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، قم، سمت، ۱۳۸۱ش.
* گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، قم، سمت، ۱۳۸۱ش.
*مشار، خان بابا، مولفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، [[بی‌نا]]، ۱۳۴۰-۱۳۴۴ش.
* مشار، خان بابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، [[بی‌نا]]، ۱۳۴۰–۱۳۴۴ش.
*«[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی]»، در وبلاگ کتابخانه عمومی آیت الله موسوی خویی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲۳ فروردین ۱۳۹۶ش.
* «[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 معرفی آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی]»، در وبلاگ کتابخانه عمومی آیت الله موسوی خویی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲۳ فروردین ۱۳۹۶ش.
*«می‌گویند ۳۰۰ فتوای آیت الله خویی خلاف مشهور است»، گفت و گو با آیت الله سید احمد مددی، در مجله مهرنامه، ش۱۲، ۱۳۹۰ش.
* «می‌گویند ۳۰۰ فتوای آیت الله خویی خلاف مشهور است»، گفت و گو با آیت الله سید احمد مددی، در مجله مهرنامه، ش۱۲، ۱۳۹۰ش.
*هاشمیان‌فر، سید حسن، گونه‌شناسی رفتار سیاسی مراجع تقلید شیعه، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۹۰ش.
* هاشمیان‌فر، سید حسن، گونه‌شناسی رفتار سیاسی مراجع تقلید شیعه، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۰ش.
*یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش ([http://www.alkhoei.net/ar/khlib/view/style2/132 بر اساس نسخه الکترونیک سایت موسسة الخوئی الاسلامیة]).
* یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش ([http://www.alkhoei.net/ar/khlib/view/style2/132 بر اساس نسخه الکترونیک سایت موسسة الخوئی الاسلامیة]).
*ضاهر، یعقوب، مسیرة االإمام السید موسی الصدر، بیروت، دار بالل، ۲۰۰۰م.
* ضاهر، یعقوب، مسیرة االإمام السید موسی الصدر، بیروت، دار بالل، ۲۰۰۰م.
{{پایان}}
{{پایان}}


==پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون ==
* [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8915 دانشنامه جهان اسلام]
* [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8915 دانشنامه جهان اسلام]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/245200/%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85 دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/245200/خویی،-سید-ابوالقاسم دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426120028-4044-138.pdf نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426120028-4044-138.pdf نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی]
* [http://www.alkhoei.net/ موسسه اسلامی آیت الله خویی]
* [http://www.alkhoei.net/ مؤسسه اسلامی آیت الله خویی]
* [http://ayatollahkhoei.net پایگاه اطلاع رسانی آیت الله خویی]
* [http://ayatollahkhoei.net/ پایگاه اطلاع‌رسانی آیت الله خویی]
* فیلم تشییع جنازه آیت الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=xTmLdXAP01I]
* فیلم تشییع جنازه آیت الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=xTmLdXAP01I]
* فیلم‌هایی از جلسه درس آیت الله خویی[http://www.aparat.com/v/0GQPo]،[http://www.sarbazaneislam.com/darse_ayatollah_khoee.html]
* فیلم‌هایی از جلسه درس آیت الله خویی[http://www.aparat.com/v/0GQPo],[http://www.sarbazaneislam.com/darse_ayatollah_khoee.html]
* فیلم وضو گرفتن آیت الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=0W306FF4wg0]،[http://www.aparat.com/v/1l2PA]
* فیلم وضو گرفتن آیت الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=0W306FF4wg0]،[http://www.aparat.com/v/1l2PA]
{{سید ابوالقاسم خویی}}
{{سید ابوالقاسم خویی}}
خط ۲۲۰: خط ۲۲۳:
{{رجالیان شیعه}}
{{رجالیان شیعه}}
{{فقیهان شیعه (قرن ۱۵ قمری)}}
{{فقیهان شیعه (قرن ۱۵ قمری)}}


<onlyinclude>{{درجه‌بندی
<onlyinclude>{{درجه‌بندی
خط ۲۳۸: خط ۲۴۰:
  | تاریخ خوبیدگی =۲۳ آبان ۱۳۹۶
  | تاریخ خوبیدگی =۲۳ آبان ۱۳۹۶
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | توضیحات =  
  | توضیحات =
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>


Khoshnoudi
Automoderated users، confirmed، templateeditor
۵۱۱

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/15087»