|
|
| خط ۷۷: |
خط ۷۷: |
| ===آثار و تقریرات=== | | ===آثار و تقریرات=== |
| [[پرونده:البیان.jpg|بندانگشتی|150px|[[البیان فی تفسیر القرآن]]]] | | [[پرونده:البیان.jpg|بندانگشتی|150px|[[البیان فی تفسیر القرآن]]]] |
| [[پرونده:تکمله منهاج الصالحین.gif|بندانگشتی|150px|[[تکملة منهاج الصالحین|تکملة مِنهاج الصالحِین]]]]
| |
| [[پرونده:معجم رجال الحدیث.jpg|بندانگشتی|150px|[[معجم رجال الحدیث|مُعجَم رِجال الحدیث]]]] | | [[پرونده:معجم رجال الحدیث.jpg|بندانگشتی|150px|[[معجم رجال الحدیث|مُعجَم رِجال الحدیث]]]] |
| [[پرونده:اجود-التقریرات.jpg|بندانگشتی|150px|[[اجود التقریرات|اَجوَد التقریرات]]]] | | [[پرونده:اجود-التقریرات.jpg|بندانگشتی|150px|[[اجود التقریرات|اَجوَد التقریرات]]]] |
| {{اصلی|فهرست آثار سید ابوالقاسم موسوی خویی}} | | {{اصلی|فهرست آثار سید ابوالقاسم موسوی خویی}} |
| تألیفات و رساله‌های علمی، [[رساله توضیح‌المسائل|رساله‌های عملیه]]، و تقریرات درس‌های اساتید، از جمله آثاری است که توسط آیت الله خویی نگاشته شده است. بسیاری از آثار وی، در کتابی پنجاه جلدی با عنوان «[[موسوعة الامام الخوئی (کتاب)|موسوعة الامام الخوئی]]» گردآوری شده است که ۴۲ جلد از این مجموعه، شامل یک دوره کامل [[فقه استدلالی]]، و جلد ۴۳ تا ۴۸، یک دوره کامل [[اصول فقه]] است. جلد ۴۹ از این مجموعه، شامل چند رساله [[رجال]]ی و سه رساله از تقریرات درس‌های خویی و مواردی دیگر است و جلد پنجاه، حاوی کتاب [[البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|البیان فی تفسیر القرآن]] است.<ref>رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۲۲.</ref>
| |
|
| |
|
| *'''تالیفات و رساله‌های علمی'''
| | سید ابوالقاسم خویی، آثاری در موضوعات فقه، اصول فقه، رجال، کلام و علوم قرآنی نگاشته است. آثار او در مجموعه‌ای پنجاه جلدی با عنوان «[[موسوعة الامام الخوئی (کتاب)|موسوعة الامام الخوئی]]» گردآوری شده<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۲۲.</ref> و نسخه دیجیتال این مجموعه نیز، توسط [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی|مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور]] در دسترس است.<ref>[https://www.noorshop.ir/fa/product/6325 «موسوعه الامام الخوئی»]، فروشگاه اینترنتی نورشاپ.</ref> |
| سید ابوالقاسم خویی، آثاری در موضوعات مختلف از جمله علوم قرآنی، فقه، اصول فقه و رجال داشته است؛ از جمله: | |
| #[[رسالة فی نفحات الاعجاز]]، اثری [[کلام امامیه|کلامی]] در اثبات [[اعجاز قرآن|اعجاز]]<ref>پیرچراغ، «آیت الله خوئی و البیان»، ص۷۶.</ref> و جاودانه بودن قرآن کریم است که در پاسخ به کتاب «[[حسن الایجاز فی ابطال الاعجاز (کتاب)|حسن الایجاز فی ابطال الاعجاز]]»، اثر فردی با نام مستعار نصیرالدین ظافر نوشته شده است.<ref> انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۹.</ref> خویی این کتاب را در ۲۵ سالگی نوشته و اولین اثر اوست.<ref> انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۷۰.</ref>
| |
| #[[البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|البیان فی تفسیر القرآن]]، شامل مقدمه‌ای مبسوط درباره برخی مباحث [[علوم قرآنی]] و نیز [[تفسیر قرآن|تفسیر]] شش آیه از [[سوره فاتحه|سوره حمد]] است.<ref> انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۷۰.</ref> مقدمه این کتاب، حاوی موضوعات مختلفی از جمله فضیلت، [[اعجاز قرآن|اعجاز]]، و جاودانگی قرآن کریم است. در این مقدمه، بر نادرستی [[عدم تحریف قرآن|تحریف قرآن کریم]] تاکید شده. همچنین بررسی ۳۶ آیه از قرآن کریم که ادعای منسوخ شدن آنها مطرح شده، در این مقدمه آمده و خویی معتقد است آیات مذکور [[منسوخ]] نشده‌اند.<ref> انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۷۰.</ref> به گفته برخی محققان، البیان از آغاز انتشار، مورد توجه مجامع علمی و مبنای درس‌های این رشته در حوزه و دانشگاه قرار گرفت.<ref>ایازی، «چه کسانی مروج مکتب تفسیری آیت الله خویی شدند؟»، ص۲۳۱.</ref>
| |
| #[[معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال]]، در ۲۳ جلد، کتابی [[علم رجال|رجالی]] است که اولین بار در ۱۳۹۸ق در [[نجف]] چاپ شد<ref>پیرچراغ، «آیت الله خوئی و البیان»، ص۷۶.</ref> و شرح حال بیش از ۱۵ هزار تن از راویان احادیث را بیان کرده و در توضیح هر راوی، تمام راویان از آن شخص را ذکر کرده است. این اثر، مفصل‌ترین مجموعه‌های رجالی شیعه دانسته شده است.<ref>پیرچراغ، «آیت الله خوئی و البیان»، ص۷۶.</ref>
| |
| | |
| *'''رساله‌های عملیه و آثار فتوایی'''
| |
| نزدیک به ۳۰ اثر فتوایی از خویی منتشر شده است؛ از رساله‌ای درباره لباس مشکوک که در ۱۳۶۱ق در نجف چاپ شده، تا کتاب المسائل المنتخبه که به زبان‌های عربی، فارسی، انگلیسی، اردو، فرانسوی، اندونزیایی و ترکی منتشر شده و خلاصه‌ای است از کتاب منهاج الصالحین. آثاری مانند [[رساله توضیح‌المسائل|توضیح المسائل]]، منتخب الرسائل، مناسک حج به زبان‌های عربی و فارسی، و همچنین رساله‌ای با عنوان «ازالة المحادة عن ملک المنافع المتضادة» که در سال ۱۳۵۱ق نوشته شده، برخی دیگر از این آثار فقهی و فتوایی است.<ref>نگاه کنید به انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۷۲-۷۴.</ref>
| |
| #[[منهاج الصالحین]]، ابتدا آن را به صورت تعلیقه بر [[منهاج الصالحین (کتاب)|منهاج الصالحین]]، نوشته [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] نگاشته و سپس تعلیقه‌های خود را به جای آرای حکیم در متن گنجانده و در نهایت کتاب حکیم را بر مبنای فتاوای خود بازنویسی کرده است. این اثر اولین بار در سال ۱۳۹۰ق در [[نجف]] چاپ، و پس از آن بارها منتشر شد.<ref>رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۲۱، به نقل از صغیر، اساطین المرجعیة العلیا فی النجف الأشرف، ۱۴۲۴ق، ص۲۹۷.</ref> شرح منهاج الصالحین خویی، در ده جلد به قلم [[سید تقی طباطبایی قمی]] چاپ شده است. برخی از فقیهان پس از خویی، مخصوصاً شاگردانش، با الهام از او در تالیف این اثر فتوایی، رساله‌های عملی خود را با عنوان منهاج الصالحین تالیف کرده‌اند.
| |
| #حاشیه بر عروة الوثقی: خویی نخست حاشیه‌ای بر این کتاب فتوایی نوشت که در جلسه [[استفتاء]] با حضور شاگردان زبده‌اش تنظیم شده بود ولی پس از تدریس دوره کامل [[العروة الوثقی (کتاب)|عروة]] بار دیگر بر آن حاشیه زد که گفته شده حدود یک سوم آن با حاشیه قبلی متفاوت است.<ref>«می‌گویند ۳۰۰ فتوای آیت الله خویی خلاف مشهور است».</ref> {{مدرک}}
| |
| | |
| *'''تقریرات درس‌های استادانش'''
| |
| در منابع از تقریرات او از درس‌های فقه و اصول دو استادش، [[محمدحسین غروی نائینی|میرزا محمدحسین نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی|محمدحسین اصفهانی]] یاد شده است.<ref>انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۴۵۴-۴۵۵.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]] از تقریرات درس [[آقا ضیاء عراقی]] هم نام برده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، قسم ۱، ۱۴۰۴ق، ص۷۱-۷۲.</ref> در این میان مشهورترین تقریراتی که از خویی بر جای مانده، تقریرات او از درس اصول نائینی است که نخستین بار با نام [[اجود التقریرات]] در زمان حیات محمدحسین نائینی چاپ شد<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۷۸.</ref> و سال‌ها بعد پس از بازنگری و اضافه کردن مواردی، در سال ۱۳۶۸ق در تهران منتشر شد. این اثر از منابع مشهور درباره نظریات اصولی [[محمدحسین نائینی|نائینی]] دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به رییس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۲۰.</ref> | |
| | |
| *'''تقریرات درس‌های خویی به قلم شاگردانش'''
| |
| بسیاری از شاگردان خویی، در سال‌های تدریس او، تقریرات درس‌های او را تدوین می‌کرده و این تقریرات پس از بازبینی سید ابوالقاسم خویی چاپ می‌شده است. برخی از این تقریرات عبارتند از:
| |
| #[[مصباح الاصول]]، اثر [[سید محمدسرور واعظ بهسودی]]، یک دوره کامل اصول فقه خویی.<ref>نگاه کنید به: واعظ بهسودی، مصباح الاصول، ۱۴۲۲ق، ج۱؛ واعظ بهسودی، مصباح الاصول، ۱۴۳۰ق، ج۲.</ref>
| |
| #[[دراسات فی الاصول]] اثر [[سید علی هاشمی شاهرودی]] که تقریر کامل دوره سوم درس اصول خویی است.
| |
| #[[محاضرات فی اصول فقه]] به قلم [[محمداسحاق فیاض]] که خویی آن را بسیار پسندیده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت: حضرت آیت الله العظمی خویی»، ص۶۸.</ref>
| |
| #[[مبانی الاستنباط]] نوشته [[سید ابوالقاسم کوکبی تبریزی]].
| |
| #[[مصابیح الاصول]] به قلم [[سید علاءالدین بحرالعلوم]].
| |
| #[[رسالة فی الامر بین الامرین]] نوشته [[محمدتقی جعفری]].<ref>مشار، موافین کتب چاپی فارسی و عربی، ۱۳۴۰-۱۳۴۴ش، ج۱، ستون ۲۴۱.</ref> خویی این موضوع کلامی-فلسفی را به تبع [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] در [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه الاصول]]، در مبحث اصولی «طلب و اراده» مطرح کرده است.
| |
| #[[مصباح الفقاهه فی المعاملات]]، اثر [[محمدعلی توحیدی]] در علم فقه. خویی در تقریظ خود، تتبع، تدقیق و وسعت آگاهی نویسنده را ستوده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۰، ص۲۴۰.</ref>
| |
|
| |
|
| ===شاگردان=== | | ===شاگردان=== |
