کاربر ناشناس
آخوند: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←کاربرد
جز (←پیوند به بیرون) |
imported>Sama جز (←کاربرد) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
هیچیک از این اشتقاقات خالی از اشکالات تاریخی و [[زبان‌شناسی]] نیست و هنوز توافق کلی بر سر اصل و ریشه این کلمه حاصل نشده است. | هیچیک از این اشتقاقات خالی از اشکالات تاریخی و [[زبان‌شناسی]] نیست و هنوز توافق کلی بر سر اصل و ریشه این کلمه حاصل نشده است. | ||
==کاربرد== | ==کاربرد در دورههای مختلف== | ||
این کلمه به معنی دانشمند و پیشوای دینی و معلم، در اغلب لهجه‌های ترکی وارد شده<ref>افندی، ص۶؛ ردهاوس، ص۴۷</ref> و در [[اویغور|اویغوری]] جدید به صورت «آخنیم» عنوانی است که در خطاب مؤدبانه به اشخاص داده می‌شود.<ref>اسلام آنسیکلوپدیسی</ref> در میان مسلمانان [[چین]] نیز به صورت آهونگ به معنی «امام [[مسجد]]» به کار می‌رود.<ref>دولون، ص۴۳۹</ref> | این کلمه به معنی دانشمند و پیشوای دینی و معلم، در اغلب لهجه‌های ترکی وارد شده<ref>افندی، ص۶؛ ردهاوس، ص۴۷</ref> و در [[اویغور|اویغوری]] جدید به صورت «آخنیم» عنوانی است که در خطاب مؤدبانه به اشخاص داده می‌شود.<ref>اسلام آنسیکلوپدیسی</ref> در میان مسلمانان [[چین]] نیز به صورت آهونگ به معنی «امام [[مسجد]]» به کار می‌رود.<ref>دولون، ص۴۳۹</ref> | ||
'''در عصر تیموریان'''{{سخ}} نخستین مورد کاربرد واژه آخوند در [[ایران]]، به مثابه عنوانی احترام آمیز برای روحانیون دانشمند، به دوره [[تیموریان]] مربوط می‌شود، چنانکه [[امیر علیشیر نوایی]] استاد خود مولانا [[فصیح الدین نظامی]] (درگذشت۹۱۹ق) را به سبب دانش گسترده‌اش در علوم معقول و منقول و ریاضیات، آخوند خطاب می‌کرده است.<ref>خواندمیر، ج۴، ص۳۵۲، ۳۵۳</ref> | |||
نخستین مورد کاربرد واژه آخوند در [[ایران]]، به مثابه عنوانی احترام آمیز برای روحانیون دانشمند، به دوره [[تیموریان]] مربوط می‌شود، چنانکه [[امیر علیشیر نوایی]] استاد خود مولانا [[فصیح الدین نظامی]] (درگذشت۹۱۹ق) را به سبب دانش گسترده‌اش در علوم معقول و منقول و ریاضیات، آخوند خطاب می‌کرده است.<ref>خواندمیر، ج۴، ص۳۵۲، ۳۵۳</ref> | |||
'''در عصر صفویه'''{{سخ}} چنین می‌نماید که در سراسر دوران [[صفویه]] حرمت این کلمه حفظ شده و جز بر مردمان بسیار دانشمند اطلاق نگردیده است. در این دوره تنی چند از بزرگان [[فلسفه]]، از جمله [[ملاصدرا]] (درگذشت۱۰۵۰ق) و [[ملا نصرالله همدانی]] (درگذشت۱۰۴۲ق)، آخوند نامیده شده‌اند. | |||
چنین می‌نماید که در سراسر دوران [[صفویه]] حرمت این کلمه حفظ شده و جز بر مردمان بسیار دانشمند اطلاق نگردیده است. در این دوره تنی چند از بزرگان [[فلسفه]]، از جمله [[ملاصدرا]] (درگذشت۱۰۵۰ق) و [[ملا نصرالله همدانی]] (درگذشت۱۰۴۲ق)، آخوند نامیده شده‌اند. | '''در عصر قاجار'''{{سخ}} در عصر [[قاجار]] کاربرد این کلمه گسترش بیش تری یافت و شامل مدرسان مکتب خانه‌ها نیز گردید. با این همه این کلمه در میان دانشمندان آن روزگار هنوز جایگاهی والا داشت و مثلاً [[آخوند ملامحمدکاظم خراسانی|ملامحمدکاظم خراسانی]] (درگذشت۱۳۲۹ق)، مشهورترین فقیه و مدرس پایان دوره قاجار، آخوند نامیده می‌شد، اما ظاهراً در این دوران‌ها عنوان آخوند برای ساداتِ علما به کار نمی‌رفته است. | ||
در عصر [[قاجار]] کاربرد این کلمه گسترش بیش تری یافت و شامل مدرسان مکتب خانه‌ها نیز گردید. با این همه این کلمه در میان دانشمندان آن روزگار هنوز جایگاهی والا داشت و مثلاً [[آخوند ملامحمدکاظم خراسانی|ملامحمدکاظم خراسانی]] (درگذشت۱۳۲۹ق)، مشهورترین فقیه و مدرس پایان دوره قاجار، آخوند نامیده می‌شد، اما ظاهراً در این دوران‌ها عنوان آخوند برای ساداتِ علما به کار نمی‌رفته است. | |||
'''در عصر پهلوی'''{{سخ}}در دوران [[حکومت پهلوی|حكومت پهلوی]]، كاربرد این واژه بسیار گسترده‌تر شد و سیاست دستگاه حاكم نیز به دنبال آن بود كه از جنبه ارزشی و احترام آمیز آن كاسته شود و حتی آنرا به عنوان واژه‌ای تمسخرآمیز در بیاورد. | |||
در دوران [[حکومت پهلوی|حكومت پهلوی]]، كاربرد این واژه بسیار گسترده‌تر شد و سیاست دستگاه حاكم نیز به دنبال آن بود كه از جنبه ارزشی و احترام آمیز آن كاسته شود و حتی آنرا به عنوان واژه‌ای تمسخرآمیز در بیاورد. | |||
'''در عصر حاضر'''{{سخ}}اكنون این كلمه به گونه عام برای [[روحانی|روحانیون]] به كار می‌رود. | |||
اكنون این كلمه به گونه عام برای [[روحانی|روحانیون]] به كار می‌رود. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||