ابوخالد کابلی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوخالد كابلی،وردان ملقب به كنكر، از رجال شیعی سده اول ق و از اصحاب امام سجاد(ع) و امام باقر (ع) که در کابل از شهرهای افغانستان به دنیا آمد و پس از مهاجرت به مدینه در جرگه یاران حضرت سجاد درآمد. ابوخالد علاوه بر این دو امام ، از كسانی چون اصبغ بن نباته و یحیی بن ام طویل نیز روایت كرده است.

كنكر عنوانی بود كه مادرش وی را بدین نام می‌خواند و در روزگار خود میان عامه مردم بدان شهرت نداشت<ref>نك:طبرسی،254; راوندی،1/262; قس:رازی،2/677</ref>،اما به واسطه خطابی كه از سوی امام سجاد(ع) به او با عنوان كنكر در روایات بر جای مانده<ref>كشی،121،نیز نك:دلائل الامامه،90-91</ref> به این لقب شهرت یافته بود.ابن طاووس به او كنیه ابو یحیی داده <ref>نك:صاحب معالم،294</ref> كه مآخذ دیگر آن را تایید نمی‌كند.

از مجموع روایات چنین برمی‌آید كه موطن نخستین ابو خالد،كابل بوده است.با اینكه تصریحی به سال ورود او به حجاز نشده است،ظاهر روایات،حكایت از آن دارد كه وی در طول حضور خود در حجاز،آنگاه كه در صحبت امام سجاد(ع) (امامت:61-95ق)بوده،دست كم یك بار با مساعدت امام،به كابل سفر كرده است. <ref>نك:كشی،121-123; راوندی،1/262-264; ابن شهر آشوب،مناقب،4/145</ref>

در آغاز اقامت در مدینه، محمد بن حنیفه را امام می‌دانست <ref>طبرسی،254; ابن حجر،1/436</ref> و زمانی دراز او را مانند امامی واجب الطاعه خدمت می‌كرد. <ref>نك: ابن حجر،1/436; راوندی،1/261</ref>

آنگاه به ملازمت ایشان درآمد و چنان پایگاهی یافت كه وی را ((باب))<ref>تاریخ اهل بیت،148</ref>و یكی از ثقات<ref>كلینی،1/472</ref> وحواریون<ref>كشی،9-10</ref>امام دانسته‌اند.برقی<ref>ص 8</ref>مفید<ref>الاختصاص،8</ref>و طوسی <ref>ص 100</ref>او را در زمره اصحاب آن حضرت آورده‌اند.فضل بن شاذان نیز،ابو خالد را یكی از پنج تنی می‌شمارد كه در اوایل امامت حضرت سجاد(ع) از شیعیان ایشان به شمار می‌آمدند.<ref>كشی،115</ref>

از جمله روایات معتبر به تغییر عقیده ابو خالد،درباره امامت، حكایت مربوط به شهادت و حكمیت حجر الاسود است كه در روایت های گوناگون به نحوی با ابو خالد ارتباط یافته و سرانجام منجر به تغییر رای وی در باب امام بر حق می‌گردد<ref>طبرسی،254; راوندی ،1/258; مجلسی،46/29-30</ref>سید حمیری (د 173 ق) كه گفته شده با شنیدن همین روایات از آیین كسانیه دست شسته ،این واقعه را به نظم آورده است. <ref>ص 442; نیز نك:طبرسی،254/ ابن حجر،1/436</ref>

درباره تلاش وی در جست و جوی امام بر حق ،روایت دیگری دلالت بر آن دارد كه او زمانی نیز به نزد حسن مثنی رفته و از وی میراث امامت را سراغ گرفته است و چون از او نا امید شده،به آستان امام سجاد(ع)شتافته است. <ref>ابن حمزه،363; رازی ،2/678-679</ref>

با بالا گرفتن سختگیری حكام اموی بر شیعیان كه در طی آن كسانی چون یحیی بن ام طویل كشته شدند،ابو خالد به مكه گریخت و مدتی در آنجا پنهان گشت<ref>نك:كشی،124</ref>اگر چه تاریخ در گذشت او مشخص نیست،اما می‌دانیم كه وی دوره امام باقر(ع) (امامت:95-114 ق)را نیز دریافته و به جرگه اصحاب آن حضرت درآمده است.<ref>نك:برقی،9;طوسی،139</ref>

ابوخالد علاوه بر این دو امام ، از كسانی چون اصبغ بن نباته و یحیی بن ام طویل روایت كرده است(<ref>نك:راوندی،1/245،2/840</ref>).

از جمله كسانی كه از وی روایت نموده‌اند،جمیل بن صالح،هشام بن سالم،سدیر صیرفی،ضریس بن عبدالملك و مثنی حناط را می‌توان نام برد.<ref>نك:كلینی،6/280،كشی،6،120;مفید،الامالی،3;راوندی،2/840</ref>

با همه آنچه درباره ابو خالد گفته شد،ناشی اكبر(د 293 ق)به جماعتی از ((فاطمیه))به عنوان ((اصحاب ابو خالد كابلی))اشاره دارد كه امام سجاد(ع) را در زمان شهادت پدرشان در سن بلوغ نمی‌دانستند.<ref>ص 25-26</ref>

در منابع به سبب اشتراك كنیه بین ابوخالد كابلی و ابو خالد قماط مسمی به یزید،از اصحاب امام صادق(ع)،گاه میان این دو خلط شده است،چنانكه شیخ طوسی یك بار در میان اصحاب حضرت سجاد( ع) از ابوخالد به صورت (( كنگر ابوخالد كابلی)) نام برده و افزوده كه نام او وردان بوده است <ref>ص 100</ref> ،همو بار دیگر در میان اصحاب امام باقر (ع) از شخصی با نام ((وردان ابوخالد كابلی اصغر ) یاد كرده و گفته است كه وی از امام صادق (ع) نیز روایت نموده و یادآور شده كه كنگر نام (( ابوخالی كابلی كبیر) بوده است. <ref>ص139</ref>

همو در شمار اصحاب امام صادق (ع) از كنكر نامی به صورت (( ابوخلد قماط كوفی))<ref>ص277</ref> و بار دیگر در میان اصحاب همان امام از ((وردان ابوخالد كنكر بود و هموست كه از امام صادق (ع) روایت میكند <ref>نك :خویی، 21/140</ref> واحتمالا شیخ طوسی كه در میان این ابوخالد و ابوخالد كابلی خلط كرده ،یكی را اصغر و دیگری را كبیر خوانده است.شایان ذكر است كه ابن شهر آشوب نیز از ((ابوخالد قماط كابلی )) یاد می كند و او را از غالیان می‌شمارد.<ref>معالم 139</ref>