کاربر ناشناس
مباح: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mohamadhaghani جز (←اصالت اباحه) |
imported>Mohamadhaghani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
'''مُباح''' اصطلاحی فقهی است و به عملی اشاره دارد که فرد درباره آن تکلیف خاصی ندارد و در نتیجه، انجام و ترک آن مساوی است و پاداش یا کیفری در پی ندارد. بر این اساس،هر عملی که یکی از چهار حکمِ [[واجب]]، [[حرام]]، [[مستحب]] یا [[مکروه]] نباشد، جزو امور مباح به حساب می‌آید. | '''مُباح''' اصطلاحی فقهی است و به عملی اشاره دارد که فرد درباره آن تکلیف خاصی ندارد و در نتیجه، انجام و ترک آن مساوی است و پاداش یا کیفری در پی ندارد. بر این اساس،هر عملی که یکی از چهار حکمِ [[واجب]]، [[حرام]]، [[مستحب]] یا [[مکروه]] نباشد، جزو امور مباح به حساب می‌آید. | ||
اباحه معنای دیگری نیز دارد و در معنایی خاص‌تر در فقه و حقوق، برای اشاره به اذن تملکِ چیزی یا اذن انتفاع از چیزی به کار می‌رود. | در روایات و منابع، مباح به معنای عام نیز به کار رفته است و مراد از آن، «جائز» و «حلال» است. اباحه معنای دیگری نیز دارد و در معنایی خاص‌تر در فقه و حقوق، برای اشاره به اذن تملکِ چیزی یا اذن انتفاع از چیزی به کار می‌رود. | ||
مباح عام‌ترین حکم در میان [[احکام پنجگانه]] است و بیشتر رفتارهای انسان، ذیل این حکم قرار می‌گیرند. مشهور [[فقه|فقهای]] [[شیعه]] به اصالت اباحه قائل‌ند و معنای آن این است که اصل در هر چیزی مباح بودن آن است مگر دلیلی بر خلاف آن وجود داشته باشد. | مباح عام‌ترین حکم در میان [[احکام پنجگانه]] است و بیشتر رفتارهای انسان، ذیل این حکم قرار می‌گیرند. مشهور [[فقه|فقهای]] [[شیعه]] به اصالت اباحه قائل‌ند و معنای آن این است که اصل در هر چیزی مباح بودن آن است مگر دلیلی بر خلاف آن وجود داشته باشد. | ||
== معنای اباحه == | == معنای اباحه == | ||
اباحه از ریشه بَوح و بُوْوح به معنی اجازه دادن<ref>فراهیدی، ازهری </ref> | اباحه از ریشه بَوح و بُوْوح به معنی اجازه دادن<ref>فراهیدی، ازهری </ref> است و مباح یعنی فعلی که انجام دادن آن «مُجاز» است. | ||
در اصطلاح فقهی، مباح یکی از [[احکام پنجگانه]] است و برای اشاره به فعلی به کار می‌رود که انجام و ترک آن پاداش یا کیفری در پی ندارد؛ مانند فعل خوردن یا خوابیدن که در شرایط عادی، حکمی ندارد و فرد می‌تواند به آنچه می‌خواهد عمل کند. | |||
از این رو، اباحه در [[عبادت|عبادات]] مصداق ندارد<ref>شهید اول، ۱/۳۱</ref> و تمام افعالِ عبادی ذیل یکی از چهار حکم [[واجب]] و [[مستحب]] و [[حرام]] و [[مکروه]] قرار می‌گیرند. | |||
=== تفاوت مباح و حلال === | === تفاوت مباح و حلال === | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
== اصالت اباحه == | == اصالت اباحه == | ||
بحثی در بین [[فقها]] و [[اصولیان]] وجود دارد درباره عمل و فعلی که در شرع حکمی درباره آن نیامده است؛ یعنی اگر شرع تکلیف انسان‌ها را درباره یک فعل خاص مشخص نکرده باشد و آیه یا حدیثی درباره آن نباشد، آیا فرد مجاز به انجام آن فعل هست یا خیر. | بحثی در بین [[فقها]] و [[اصولیان]] وجود دارد درباره عمل و فعلی که در شرع حکمی درباره آن نیامده است؛ یعنی اگر شرع تکلیف انسان‌ها را درباره یک فعل خاص مشخص نکرده باشد و آیه یا حدیثی درباره آن نباشد، آیا فرد مجاز به انجام آن فعل هست یا خیر. | ||
در پاسخ به این مسئله، دو رویکرد وجود دارد: اصالت اباحه و اصالت حظر. اصالت حظر بدین معنی است که تا دلیل شرعی بر جواز ارتکاب یک فعل وجود نداشته باشد، باید از آن اجتناب کرد. اصالت اباحه خلاف آن است و می‌گوید اگر شرع درباره یک فعل خاص ساکت بود، فرد مجاز به انجام آن کار است و آن فعل جزو امور '''مباح''' به حساب می‌آید. | در پاسخ به این مسئله، دو رویکرد وجود دارد: اصالت اباحه و اصالت حظر. اصالت حظر بدین معنی است که تا دلیل شرعی بر جواز ارتکاب یک فعل وجود نداشته باشد، باید از آن اجتناب کرد. اصالت اباحه خلاف آن است و می‌گوید اگر شرع درباره یک فعل خاص ساکت بود، فرد مجاز به انجام آن کار است و آن فعل جزو امور '''مباح''' به حساب می‌آید. | ||
: '''نظر مشهور در امامیه''' | : '''نظر مشهور در امامیه''' | ||
مشهور در میان فقهای [[امامیه]] این است که حکم عقل و شرع هر دو بر اصالت اباحه قائم است.<ref>انصاری، ۱۹۹</ref> مستند شرعی [[امامیه]] [[آیه|آیات]] و احادیث منقول از [[ائمه]](ع) است از جمله این آیات: | مشهور در میان فقهای [[امامیه]] این است که حکم عقل و شرع هر دو بر اصالت اباحه قائم است.<ref>انصاری، ۱۹۹</ref> مستند شرعی [[امامیه]] [[آیه|آیات]] و احادیث منقول از [[ائمه]](ع) است از جمله این آیات: | ||