کاربر ناشناس
ستون حنانه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{دیگر کاربردها|حنانه}} | {{دیگر کاربردها|حنانه}} | ||
'''ستون حَنّانه''' ، به عربی «اسطوانة الحَنّانة» (به معنای ستون گریه‌کننده)، نام یکی از ستون‌های [[مسجد النبی]] است. این ستون در محل درخت نخلی قرار دارد که بنا بر گزارش‌های تاریخی از | '''ستون حَنّانه''' ، به عربی «اسطوانة الحَنّانة» (به معنای ستون گریه‌کننده)، نام یکی از ستون‌های [[مسجد النبی]] است. این ستون در محل درخت نخلی قرار دارد که بنا بر گزارش‌های تاریخی از فراق [[پیامبر (ص)]] نالید. | ||
در حال حاضر این ستون در مسجد النبی وجود ندارد و عده ای می گویند ابن ابی کعب، ستون را به خانه خود برده و برخی روایات حاکی از دفن ستون زیر منبر پیامبر(ص) است. | |||
== شرح ماجرا == | == شرح ماجرا == | ||
[[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[منتهی الآمال]] هنگام ذکر [[معجزه|معجزات]] [[پیامبر اکرم (ص)]] جریان این واقعه را چنین نقل می‌کند: | [[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[منتهی الآمال]] هنگام ذکر [[معجزه|معجزات]] [[پیامبر اکرم (ص)]] جریان این واقعه را چنین نقل می‌کند: | ||
::خاصّه و عامّه به سندهای بسیار روایت کرده‌اند که چون حضرت رسول (ص) به [[مدینه]] هجرت نمود و مسجد را بنا کرد در جانب مسجد درخت خرمائی خشک کهنه بود و هرگاه که حضرت(ص) [[خطبه]] می‌خواند بر آن درخت تکیه می‌فرمود پس مردی آمد و گفت: یا رسول‌اللّه، رخصت ده که برای تو منبری بسازم که در وقت خطبه بر آن قرار گیری و چون مرخص شد برای حضرت(ص) منبری ساخت که سه پایه داشت و حضرت(ص) بر پایه سوم می‌نشست، اول مرتبه که آن حضرت(ص) بر [[منبر]] برآمد آن درخت به ناله آمد، مانند ناله‌ای که ناقه در مفارقت فرزند خود کند؛ پس حضرت(ص) از منبر به زیر آمد و درخت را دربرگرفت تا ساکن شد. حضرت(ص) فرمود: اگر من آن را دربرنمی‌گرفتم تا [[قیامت]] ناله می‌کرد.<ref>منتهی الامال، جلد اول، ذیل عنوان "معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله" </ref> | ::خاصّه و عامّه به سندهای بسیار روایت کرده‌اند که چون حضرت رسول (ص) به [[مدینه]] [[هجرت]] نمود و مسجد را بنا کرد در جانب مسجد درخت خرمائی خشک کهنه بود و هرگاه که حضرت(ص) [[خطبه]] می‌خواند بر آن درخت تکیه می‌فرمود پس مردی آمد و گفت: یا رسول‌اللّه، رخصت ده که برای تو منبری بسازم که در وقت خطبه بر آن قرار گیری و چون مرخص شد برای حضرت(ص) منبری ساخت که سه پایه داشت و حضرت(ص) بر پایه سوم می‌نشست، اول مرتبه که آن حضرت(ص) بر [[منبر]] برآمد آن درخت به ناله آمد، مانند ناله‌ای که ناقه در مفارقت فرزند خود کند؛ پس حضرت(ص) از منبر به زیر آمد و درخت را دربرگرفت تا ساکن شد. حضرت(ص) فرمود: اگر من آن را دربرنمی‌گرفتم تا [[قیامت]] ناله می‌کرد.<ref>منتهی الامال، جلد اول، ذیل عنوان "معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله" </ref> | ||
این ستون به جهت ناله‌ای كه سر داد و نیز آمدن تعبیر «حنّ الی» در [[حدیث نبوی]]،<ref>رجوع کنید به صنعانی، ج ۳، ص ۱۸۵ـ۱۸۶</ref> به «حنّانه» شهرت یافته است.<ref>قطب راوندی، ج ۱، ص ۱۶۵</ref> | این ستون به جهت ناله‌ای كه سر داد و نیز آمدن تعبیر «حنّ الی» در [[حدیث نبوی]]،<ref>رجوع کنید به صنعانی، ج ۳، ص ۱۸۵ـ۱۸۶</ref> به «حنّانه» شهرت یافته است.<ref>قطب راوندی، ج ۱، ص ۱۶۵</ref> | ||
این داستان در منابع دیگری نیز با اندکی تفاوت در جزئیات نقل شده است.<ref>رجوع کنید به صنعانی،المصنَّف، ج ۳، ص ۱۸۵ـ۱۸۶؛ دارمی،سنن الدارمی، ج ۱، ص ۱۶؛ بخاری، صحیح، ج ۴، ص ۱۷۳ـ۱۷۴؛ ابونعیم اصفهانی،دلائل النبوة، ص ۳۴۰ـ۳۴۵</ref> برخی از مفسران در ذیل [[آیه]] ۷۴ [[سوره بقره]] درباره اعطای فهم به جمادات، به این قضیه اشاره کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به طبری؛ میبدی؛ قرطبی، ذیل آیه</ref> | این داستان در منابع دیگری نیز با اندکی تفاوت در جزئیات نقل شده است.<ref>رجوع کنید به صنعانی،المصنَّف، ج ۳، ص ۱۸۵ـ۱۸۶؛ دارمی،سنن الدارمی، ج ۱، ص ۱۶؛ بخاری، صحیح، ج ۴، ص ۱۷۳ـ۱۷۴؛ ابونعیم اصفهانی،دلائل النبوة، ص ۳۴۰ـ۳۴۵</ref> برخی از مفسران در ذیل [[آیه]] ۷۴ [[سوره بقره]] درباره اعطای فهم به جمادات، به این قضیه اشاره کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به طبری؛ میبدی؛ قرطبی، ذیل آیه</ref> | ||
== ستون حنانه در گذر تاریخ == | == ستون حنانه در گذر تاریخ == | ||
امروزه ستونی به این نام در [[مسجد النبی]] وجود ندارد. درباره سرنوشت این ستون اقوال مختلفی مطرح شده است. | امروزه ستونی به این نام در [[مسجد النبی]] وجود ندارد. درباره سرنوشت این ستون اقوال مختلفی مطرح شده است. | ||
[[پرونده:روضه شریفه.jpg|بندانگشتی|چپ|روضه شریفه]] | [[پرونده:روضه شریفه.jpg|بندانگشتی|چپ|روضه شریفه]] | ||
برخی گفته‌اند این ستون را [[بنی امیه]] پس از تجدید بنای مسجد قطع کردند و از بین بردند<ref>رجوع کنید به قطب راوندی، ج ۱، ص ۱۶۶؛ ابن‌حجر عسقلانی،فتح‌الباری: شرح صحیح البخاری، ج ۶، ص ۴۴۴</ref> و آنچه بعد از بازسازی مسجد با نام ستون حنانه در منابع یاد شده و [[نماز]] خواندن کنار آن [[مستحب]] است،<ref>رجوع کنید به نوری،مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۳، ص ۴۲۶، ج ۱۰، ص ۱۹۵</ref> ظاهراً جای آن است نه خود ستون. بنا بر روایتی، پس از تخریب مسجد، [[ابی بن کعب|اُبَی بن کعب]] این ستون را به خانه خود برد و از آن نگهداری کرد.<ref>رجوع کنید به ابن‌ماجه،سنن ابن‌ماجة، ج ۱، ص ۴۵۴</ref> در روایتی نیز آمده است که پیامبر (ص) فرمود که آن درخت را کندند و در زیر منبر دفن کردند.<ref>منتهی الامال، جلد اول، ذیل عنوان "معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله" </ref> | برخی گفته‌اند این ستون را [[بنی امیه]] پس از تجدید بنای مسجد قطع کردند و از بین بردند<ref>رجوع کنید به قطب راوندی، ج ۱، ص ۱۶۶؛ ابن‌حجر عسقلانی،فتح‌الباری: شرح صحیح البخاری، ج ۶، ص ۴۴۴</ref> و آنچه بعد از بازسازی مسجد با نام ستون حنانه در منابع یاد شده و [[نماز]] خواندن کنار آن [[مستحب]] است،<ref>رجوع کنید به نوری،مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۳، ص ۴۲۶، ج ۱۰، ص ۱۹۵</ref> ظاهراً جای آن است نه خود ستون. بنا بر روایتی، پس از تخریب مسجد، [[ابی بن کعب|اُبَی بن کعب]] این ستون را به خانه خود برد و از آن نگهداری کرد.<ref>رجوع کنید به ابن‌ماجه،سنن ابن‌ماجة، ج ۱، ص ۴۵۴</ref> در روایتی نیز آمده است که پیامبر (ص) فرمود که آن درخت را کندند و در زیر منبر دفن کردند.<ref>منتهی الامال، جلد اول، ذیل عنوان "معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله" </ref> | ||
== معجزه بودن این ماجرا == | == معجزه بودن این ماجرا == | ||
برخی نالیدن این ستون را از [[معجزات پیامبر (ص)]] ذکر کرده‌اند. شافعی این معجزه را برتر از زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسی]] (ع) دانسته است.<ref>رجوع کنید به بیهقی،الاعتقاد و الهدایة الی سبیل الرشاد علی مذهب السلف و اصحاب الحدیث، ص ۲۷۱ـ۲۷۲</ref> [[قاضی عبدالجبار]]<ref>قاضی عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج۱۵، ص ۲۰۴</ref>، در این مورد دوگانه برخورد کرده است، در جایی می‌گوید که برخی، ناله این ستون و [[تسبیح]] سنگ‌ریزه در دست پیامبر و این قبیل امور را از معجزات پیامبر نمی‌دانسته‌اند، زیرا انجام چنین کارهایی توسط انسان‌های دیگر محال نیست؛ اما در جای دیگر<ref>قاضی عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج ۱۶، ص ۴۱۶ـ۴۱۷</ref> به‌تفصیل این قضیه را نقل کرده و آن را از معجزات پیامبر و اصل خبر را [[تواتر|متواتر]] دانسته است.<ref>نیز رجوع کنید به قاضی عیاض، الشفا بتعریف حقوق المصطفی، ج ۱، ص ۳۰۳</ref> | برخی نالیدن این ستون را از [[معجزات پیامبر (ص)]] ذکر کرده‌اند. شافعی این معجزه را برتر از زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسی]] (ع) دانسته است.<ref>رجوع کنید به بیهقی،الاعتقاد و الهدایة الی سبیل الرشاد علی مذهب السلف و اصحاب الحدیث، ص ۲۷۱ـ۲۷۲</ref> [[قاضی عبدالجبار]]<ref>قاضی عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج۱۵، ص ۲۰۴</ref>، در این مورد دوگانه برخورد کرده است، در جایی می‌گوید که برخی، ناله این ستون و [[تسبیح]] سنگ‌ریزه در دست پیامبر و این قبیل امور را از معجزات پیامبر نمی‌دانسته‌اند، زیرا انجام چنین کارهایی توسط انسان‌های دیگر محال نیست؛ اما در جای دیگر<ref>قاضی عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج ۱۶، ص ۴۱۶ـ۴۱۷</ref> به‌تفصیل این قضیه را نقل کرده و آن را از معجزات پیامبر و اصل خبر را [[تواتر|متواتر]] دانسته است.<ref>نیز رجوع کنید به قاضی عیاض، الشفا بتعریف حقوق المصطفی، ج ۱، ص ۳۰۳</ref> | ||
== ستون حنانه در شعر عربی و فارسی== | == ستون حنانه در شعر عربی و فارسی== | ||
در شعر عربی و فارسی نیز نالیدن این ستون از معجزات پیامبر و از موارد شعور نباتات دانسته شده است و شاعران متعددی در قصاید خود در مدح پیامبر به این قضیه اشاره کرده‌اند.<ref>برای دیگر اشعار رجوع کنید به شرف‌الدین بوصیری،دیوان، ص ۱۷۶؛ صفی‌الدین حلّی،دیوان، ج ۱، ص ۱۴۸؛ مقدسی، ج ۵، ص ۳۷؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج ۱، ص ۸۰؛ مَقَّری،ازهار الریاض فی اخبار عیاض، ج ۳، ص ۲۵۱</ref> [[جلال‌الدین مولوی بلخی]] نیز این داستان را در [[مثنوی معنوی]]<ref>مولوی، مثنوی معنوی، ج ۱، دفتر۱، بیت ۲۱۱۳ـ۲۱۲۲</ref> آورده و چندین بار نیز در ''غزلیات'' خود <ref>برای نمونه رجوع کنید به مولوی، ج ۱، ص ۱۶۱، ۱۶۳، ۲۴۸، ج ۲، ص ۳، ۱۵۲، ج ۵، ص ۱۱، ۱۲۰</ref> به آن اشاره کرده است.<ref>مولوی، مثنوی معنوی، دفتر اول، بخش ۱۰۵ - نالیدن ستون حنانه چون برای پیغامبر (ص) منبر ساختند کی جماعت انبوه شد گفتند ما روی مبارک ترا بهنگام وعظ نمی‌بینیم و شنیدن رسول و صحابه آن ناله را و سال و جواب مصطفی صلی الله علیه و سلم با ستون صریح.</ref> | در شعر عربی و فارسی نیز نالیدن این ستون از معجزات پیامبر و از موارد شعور نباتات دانسته شده است و شاعران متعددی در قصاید خود در مدح پیامبر به این قضیه اشاره کرده‌اند.<ref>برای دیگر اشعار رجوع کنید به شرف‌الدین بوصیری،دیوان، ص ۱۷۶؛ صفی‌الدین حلّی،دیوان، ج ۱، ص ۱۴۸؛ مقدسی، ج ۵، ص ۳۷؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج ۱، ص ۸۰؛ مَقَّری،ازهار الریاض فی اخبار عیاض، ج ۳، ص ۲۵۱</ref> [[جلال‌الدین مولوی بلخی]] نیز این داستان را در [[مثنوی معنوی]]<ref>مولوی، مثنوی معنوی، ج ۱، دفتر۱، بیت ۲۱۱۳ـ۲۱۲۲</ref> آورده و چندین بار نیز در ''غزلیات'' خود <ref>برای نمونه رجوع کنید به مولوی، ج ۱، ص ۱۶۱، ۱۶۳، ۲۴۸، ج ۲، ص ۳، ۱۵۲، ج ۵، ص ۱۱، ۱۲۰</ref> به آن اشاره کرده است.<ref>مولوی، مثنوی معنوی، دفتر اول، بخش ۱۰۵ - نالیدن ستون حنانه چون برای پیغامبر (ص) منبر ساختند کی جماعت انبوه شد گفتند ما روی مبارک ترا بهنگام وعظ نمی‌بینیم و شنیدن رسول و صحابه آن ناله را و سال و جواب مصطفی صلی الله علیه و سلم با ستون صریح.</ref> | ||
{{شعر}}{{ب|استن حنانه از هجر رسول|ناله می‌زد همچو ارباب عقول}}{{ب|گفت پیغامبر چه خواهی ای ستون|گفت جانم از فراقت گشت خون}}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب|استن حنانه از هجر رسول|ناله می‌زد همچو ارباب عقول}}{{ب|گفت پیغامبر چه خواهی ای ستون|گفت جانم از فراقت گشت خون}}{{پایان شعر}} | ||
| خط ۲۶: | خط ۳۶: | ||
{{شعر}}{{ب|بنواخت نور مصطفی آن استن حنانه را|کمتر ز چوبی نیستی حنانه شو حنانه شو}}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب|بنواخت نور مصطفی آن استن حنانه را|کمتر ز چوبی نیستی حنانه شو حنانه شو}}{{پایان شعر}} | ||
== پیوند به بیرون == | |||
* منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6597 دانشنامه جهان اسلام] | |||
*[http://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar1/sh105 مثنوی معنوی، داستان ساخت منبر و نالیدن ستون] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
*ابن‌بطوطه، ''رحلة ابن‌بطوطة''، چاپ علی منتصر کتانی، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م. | *ابن‌بطوطه، ''رحلة ابن‌بطوطة''، چاپ علی منتصر کتانی، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م. | ||
*ابن‌جبیر، ''رحلة ابن‌جبیر''، بیروت، ۱۹۸۶. | *ابن‌جبیر، ''رحلة ابن‌جبیر''، بیروت، ۱۹۸۶. | ||
| خط ۶۴: | خط ۸۳: | ||
*نوری، حسین بن‌محمدتقی، ''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل''، قم، ۱۴۰۷ـ ۱۴۰۸ق. | *نوری، حسین بن‌محمدتقی، ''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل''، قم، ۱۴۰۷ـ ۱۴۰۸ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:پیامبر اسلام(ص)]] | [[رده:پیامبر اسلام(ص)]] | ||
[[رده:مدینه]] | [[رده:مدینه]] | ||
[[رده:مسجد النبی]] | [[رده:مسجد النبی]] | ||