کاربر ناشناس
ستون حنانه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mohamadhaghani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mohamadhaghani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
ستون حَنّانه (به معنای ستون گریه‌کننده)، به عربی «استوانة الحَنّانة»، نام یکی از ستون‌های [[مسجد النبى]]. این ستون در محل نخلى قرار دارد که بنا بر گزارش‌هاى تاریخى از هجر [[پیامبر (ص)]] نالید. | |||
== شرح ماجرا== | == شرح ماجرا == | ||
[[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[منتهی الآمال]] به هنگام ذکر معجزات پیامبر اکرم | [[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[منتهی الآمال]] به هنگام ذکر معجزات پیامبر اکرم (ص) جریان این واقعه را این چنین نقل می‌کند: | ||
::خاصّه و عامّه به سندهاى | ::خاصّه و عامّه به سندهاى بسیار روایت کرده‌اند که چون حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله و سلم به مدینه هجرت نمود و مسجد را بنا کرد در جانب مسجد درخت خرمائى خشک کهنه بود و هرگاه که حضرت خطبه مى‌خواند بر آن درخت تکیه مى‌فرمود پس مردى آمد و گفت: یا رسول اللّه، رخصت ده که براى تو منبرى بسازم که در وقت خطبه بر آن قرار گیرى و چون مرخص شد براى حضرت منبرى ساخت که سه پایه داشت و حضرت بر پایه سوم مى‌نشست، اول مرتبه که آن حضرت بر منبر برآمد آن درخت به ناله آمد، مانند ناله‌اى که ناقه در مفارقت فرزند خود کند؛ پس حضرت از منبر به زیر آمد و درخت را دربرگرفت تا ساکن شد. حضرت فرمود: اگر من آن را دربرنمى‌گرفتم تا قیامت ناله مى‌کرد.<ref>منتهی الامال، جلد اول، ذیل عنوان "معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله" </ref> | ||
این ستون به جهت ناله‌ای كه سر داد و نيز آمدن تعبیر «حنّ الىّ» در حدیث نبوى،<ref>رجوع کنید به صنعانى، ج 3، ص 185ـ186</ref> به «حنّانه» شهرت یافته است.<ref>قطب راوندى، ج 1، ص 165</ref> | |||
این داستان در منابع دیگری نیز با اندکی تفاوت در جزئیات نقل شده است.<ref>رجوع کنید به صنعانى، ج 3، ص 185ـ186؛ دارمى، ج 1، ص 16؛ بخارى، ج 4، ص 173ـ174؛ ابونعیم اصفهانى، ص 340ـ345</ref> برخى از مفسران در ذیل آیه 74 [[سوره بقره]] درباره اعطاى فهم به جمادات، به این قضیه اشاره کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به طبرى؛ میبدى؛ قرطبى، ذیل آیه</ref> | |||
== معجزه‌بودن | برخى گفته‌اند این ستون را [[بنی‌امیه]] پس از تجدید بناى مسجد قطع کردند و از بین بردند<ref>رجوع کنید به قطب راوندى، ج 1، ص 166؛ ابن‌حجر عسقلانى، ج 6، ص 444</ref> و آنچه بعد از بازسازى مسجد با نام ستون حنانه در منابع یاد شده و نماز خواندن کنار آن مستحب است،<ref>رجوع کنید به نورى، ج 3، ص 426، ج 10، ص 195</ref> ظاهراً جاى آن است نه خود ستون. بنا بر روایتى، پس از تخریب مسجد، اُبَىّ بن‌کعب این ستون را به خانه خود برد و از آن نگهدارى کرد.<ref>رجوع کنید به ابن‌ماجه، ج 1، ص 454</ref> در روایتی نیز آمده است که پیامبر (ص) فرمود که آن درخت را کندند و در زیر منبر دفن کردند.<ref>منتهی الامال، جلد اول، ذیل عنوان "معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله" </ref> | ||
== در شعر | == معجزه‌بودن این ماجرا == | ||
در شعر عربى و فارسى | برخی نالیدن این ستون را از [[معجزات پیامبر (ص)]] دانسته‌اند. شافعى این معجزه را برتر از زنده کردن مردگان توسط [[حضرت عیسى]] (ع) دانسته است.<ref>رجوع کنید به بیهقى، ص 271ـ272</ref> قاضى عبدالجبار<ref>ج15، ص 204</ref>، در جایی می‌گوید که برخى ناله این ستون و تسبیح سنگ‌ریزه در دست پیامبر و این قبیل امور را از معجزات پیامبر نمی‌دانسته‌اند، زیرا انجام چنین کارهایی توسط انسان‌هاى دیگر محال نیست؛ اما در جاى دیگر<ref>ج 16، ص 416ـ417</ref> به‌تفصیل این قضیه را نقل کرده و آن را از معجزات پیامبر و اصل خبر را [[متواتر]] دانسته است.<ref>نیز رجوع کنید به قاضی عیاض، ج 1، ص 303</ref> | ||
== در شعر عربی و فارسی== | |||
== | در شعر عربى و فارسى نیز نالیدن این ستون از معجزات پیامبر و از موارد شعور نباتات دانسته شده است و شاعران متعددی در قصاید خود در مدح پیامبر به این قضیه اشاره کرده‌اند.<ref>براى دیگر اشعار رجوع کنید به شرف‌الدین بوصیرى، ص 176؛ صفی‌الدین حلّى، ج 1، ص 148؛ مقدسى، ج 5، ص 37؛ ابن‌شهرآشوب، ج 1، ص 80؛ مَقَّرى، ج 3، ص 251</ref> [[جلال‌الدین مولوى بلخى]] نیز این داستان را در ''مثنوى'' <ref>ج 1، دفتر1، بیت 2113ـ2122</ref> آورده و چندین بار نیز در ''غزلیات'' خود <ref>براى نمونه رجوع کنید به ج 1، ص 161، 163، 248، ج 2، ص 3، 152، ج 5، ص 11، 120</ref> به آن اشاره کرده است. | ||
{{ | ==پانویس== | ||
{{پانویس|2}} | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
*ابن‌بطوطه، ''رحلة ابن‌بطوطة''، چاپ على منتصر | *ابن‌بطوطه، ''رحلة ابن‌بطوطة''، چاپ على منتصر کتانى، بیروت، 1395/1975. | ||
* | *ابن‌جبیر، ''رحلة ابن‌جبیر''، بیروت، 1986. | ||
*ابن‌حجر عسقلانى، ''فتح‌البارى: شرح | *ابن‌حجر عسقلانى، ''فتح‌البارى: شرح صحیح البخارى''، بولاق 1300ـ1301، چاپ افست بیروت، [بی‌تا]. | ||
*ابن‌شهرآشوب، ''مناقب آل | *ابن‌شهرآشوب، ''مناقب آل ابی‌طالب''، نجف، 1956. | ||
*ابن‌ماجه، ''سنن ابن‌ماجة''، چاپ محمدفؤاد عبدالباقى، [قاهره 1373/ 1954]، چاپ افست | *ابن‌ماجه، ''سنن ابن‌ماجة''، چاپ محمدفؤاد عبدالباقى، [قاهره 1373/ 1954]، چاپ افست بیروت، [بی‌تا]. | ||
* | *ابونعیم اصفهانى، ''دلائل النبوة''، حیدرآباد، دکن، 1369/ 1950. | ||
*باقلانى، محمد | *باقلانى، محمد بن‌طیب، ''کتاب تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل''، چاپ عمادالدین احمد حیدر، بیروت، 1414/1993. | ||
*بخارى، محمد | *بخارى، محمد بن‌اسماعیل ''صحیح البخارى''، [چاپ محمد ذهنى افندى]، استانبول، 1401/1981، چاپ افست بیروت، [بی‌تا]. | ||
* | *بوصیرى، محمد بن‌سعید، ''دیوان''، چاپ محمد سیدکیلانى، مصر، 1374/1955. | ||
*اربلى، | *اربلى، علی بن‌عیسى بهاءالدین، ''کشف الغمة فى معرفة الائمة''، بیروت، 1405/1985. | ||
* | *بیهقى، احمد بن‌حسین، ''الاعتقاد و الهدایة الى سبیل الرشاد على مذهب السلف و اصحاب الحدیث''، چاپ احمد عصام کاتب، بیروت، 1401/ 1981. | ||
*دارمى، عبداللّه بن‌عبدالرحمان، ''سنن الدارمى''، چاپ محمد احمد دهمان، دمشق، | *دارمى، عبداللّه بن‌عبدالرحمان، ''سنن الدارمى''، چاپ محمد احمد دهمان، دمشق، مکتبةالاعتدال، [بی‌تا]. | ||
* | *صفی‌الدین حلّى، عبدالعزیز بن‌سرایا، ''دیوان''، چاپ محمد حور، عَمّان، 2000. | ||
*صنعانى، عبدالرزاق بن‌همام، ''المصنَّف''، چاپ | *صنعانى، عبدالرزاق بن‌همام، ''المصنَّف''، چاپ حبیبالرحمان اعظمى، بیروت، 1403/1983. | ||
*طبرسى، فضل بن‌حسن ، ''اعلام الورى باعلام الهدى''، قم، 1417. | *طبرسى، فضل بن‌حسن ، ''اعلام الورى باعلام الهدى''، قم، 1417. | ||
*طبرى، ''جامع''. | *طبرى، ''جامع''. | ||
*طوسى، محمد بن‌حسن، ''الامالى''، قم، 1414. | *طوسى، محمد بن‌حسن، ''الامالى''، قم، 1414. | ||
*غزالى، محمد بن‌محمد ، '' | *غزالى، محمد بن‌محمد ، ''احیاء علوم الدین''، بیروت، 1406/ 1986. | ||
*قاضى عبدالجبار بن‌احمد، ''المغنى فى ابواب | *قاضى عبدالجبار بن‌احمد، ''المغنى فى ابواب التوحید و العدل''، ج 15، چاپ محمود خضیرى و محمود | ||
*قاسم، محمد، قاهره 1385/1965، ج 16، چاپ | *قاسم، محمد، قاهره 1385/1965، ج 16، چاپ امین خولى، قاهره، 1380/1960. | ||
*قاضى | *قاضى عیاض، عیاض بن‌موسى، ''الشفا بتعریف حقوق المصطفى''، بیروت، 1409. | ||
*قرطبى، ''الجامع | *قرطبى، ''الجامع لاحکام القرآن''، بیروت، 1405/1985. | ||
* | *قمی، شیخ عباس، ''منتهی الامال''، | ||
* | *سعید بن‌هبةاللّه قطب راوندى، ''الخرائج و الجرائح''، قم، 1409. | ||
*مجلسى، ''بحارالانوار''. | *مجلسى، ''بحارالانوار''. | ||
*مطهر بن‌طاهر مقدسى، '' | *مطهر بن‌طاهر مقدسى، ''کتاب البدء و التاریخ''، چاپ کلمان هوار، پاریس 1899ـ1919، چاپ افست تهران، 1962. | ||
*مَقَّرى، احمد بن‌محمد، ''ازهار | *مَقَّرى، احمد بن‌محمد، ''ازهار الریاض فى اخبار عیاض''، چاپ مصطفى سقا، ابراهیم ابیارى، و عبدالحفیظ شلبى، ج 3، قاهره، 1361/1942. | ||
*مولوى، | *مولوى، جلال‌الدین محمد بن‌محمد، ''کلیات شمس، یا، دیوان کبیر''، چاپ بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران، 1355ش. | ||
*مولوى، | *مولوى، جلال‌الدین محمد بن‌محمد، ''مثنوى معنوى''، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، چاپ نصراللّه پورجوادى، تهران، 1363ش. | ||
* | *میبدى، احمد بن‌محمد، ''کشف الاسرار و عدة الابرار''، چاپ علی اصغر حکمت، تهران، 1361ش. | ||
*نورى، | *نورى، حسین بن‌محمدتقى، ''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل''، قم، 1407ـ 1408. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
مقالة حاضر از مقاله «حَنّانه» در دانشنامه جهان اسلام[http://www.encyclopaediaislamica.com/] اقتباس شده است. | مقالة حاضر از مقاله «حَنّانه» در دانشنامه جهان اسلام[http://www.encyclopaediaislamica.com/] اقتباس شده است. | ||