پرش به محتوا

آیت‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۵ مهٔ ۲۰۱۸
جز
خط ۵: خط ۵:
عنوان آیت الله به معنای نشانه خدا و آیت الله العظمی به معنی نشانه بزرگ خدا، در فرهنگ امروز شیعیان به ویژه ایران برای فقیهان مشهور به خصوص کسانی که به [[مرجع تقلید|مرجعیت]] رسیده‌اند به کار می‌رود. <ref>انوري، فرهنگ سخن، ج۱،ص۱۹۵. متینی، بحثی درباره سابقه تاریخی القاب، ص۵۶۱</ref>
عنوان آیت الله به معنای نشانه خدا و آیت الله العظمی به معنی نشانه بزرگ خدا، در فرهنگ امروز شیعیان به ویژه ایران برای فقیهان مشهور به خصوص کسانی که به [[مرجع تقلید|مرجعیت]] رسیده‌اند به کار می‌رود. <ref>انوري، فرهنگ سخن، ج۱،ص۱۹۵. متینی، بحثی درباره سابقه تاریخی القاب، ص۵۶۱</ref>
== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
لقب آیت الله نخستین بار توسط شهید ثانی در قرن ۱۰ و برای توصیف [[شهید اول]] (م ۷۸۶ق) به کار رفته است. <ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۵، ص۱۳۵</ref> پس از او این عنوان در [[اجازه روایت|اجازه نامه‌های روایی]] دوران صفویه به کار رفته است. بر اساس اجازاتی که [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] جمع‌آوری کرده است [[شرف الدین شولستانی]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۳۶</ref>، [[شیخ بهایی]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۶، ص۱۴۶</ref> و [[محمدتقی مجلسی|مجلسی‌ اول]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۷۹</ref>، در [[اجازه روایت|اجازه نامه‌]]هایی که برای شاگردان خود نوشته‌اند، از [[علامه حلی]] به عنوان «''آیت الله فی العالمین''» یاد کرده‌اند.  در همین دوران [[ابوالقاسم جرفادقانی]] (قرن ۱۱ق) همین تعبیر را برای [[شیخ صدوق]](م ۳۸۱ق) به کار برده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۱۰۰</ref>
لقب آیت الله را نخستین بار شهید ثانی در قرن ۱۰ و برای توصیف [[شهید اول]] (م ۷۸۶ق) به کار گرفته است. <ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۵، ص۱۳۵</ref> پس از او این عنوان در [[اجازه روایت|اجازه نامه‌های روایی]] دوران صفویه به کار رفته است. بر اساس اجازاتی که [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] جمع‌آوری کرده است [[شرف الدین شولستانی]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۳۶</ref>، [[شیخ بهایی]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۶، ص۱۴۶</ref> و [[محمدتقی مجلسی|مجلسی‌ اول]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۷۹</ref>، در [[اجازه روایت|اجازه نامه‌]]هایی که برای شاگردان خود نوشته‌اند، از [[علامه حلی]] به عنوان «''آیت الله فی العالمین''» یاد کرده‌اند.  در همین دوران [[ابوالقاسم جرفادقانی]] (قرن ۱۱ق) همین تعبیر را برای [[شیخ صدوق]](م ۳۸۱ق) به کار برده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۱۰۰</ref>


در گذشته القابی مانند [[ثقة الاسلام|ثِقَةُ الاسلام]]، [[حجت الاسلام|حُجَّةُ الاسلام]] و نیز آیت‌الله برای بزرگداشت چند فرد خاص به کار می‌رفت. و تا قرن‌ها نیز مختص به این بزرگان باقی ماند. در [[قرن چهارم]] قمری عنوان ثقة الاسلام برای [[کلینی|محمدبن یعقوب کلینی‌]]، در [[قرن پنجم]] عنوان حجة الاسلام برای [[غزالی|امام محمد غزالی‌]]، در [[قرن هفتم]] عنوان محقق برای [[محقق حلی|جعفر بن حسن حلی]] به کار رفت.
پیش از دوران صفویه القابی مانند [[ثقة الاسلام|ثِقَةُ الاسلام]]، [[حجت الاسلام|حُجَّةُ الاسلام]] و نیز آیت‌الله برای بزرگداشت چند فرد خاص به کار می‌رفت. و تا قرن‌ها نیز مختص به همان افراد باقی ماند. در [[قرن چهارم]] قمری عنوان ثقة الاسلام برای [[کلینی|محمدبن یعقوب کلینی‌]]و در [[قرن هفتم]] عنوان محقق برای [[محقق حلی|جعفر بن حسن حلی]] به کار رفت.


تا قرن چهاردهم قمری عنوان آیت الله برای هیچیک از [[:رده:فقیهان شیعه|فقها]] به کار نرفته است. در اوایل این قرن، نخست [[میرزا حسین نوری|حاج میرزا حسین نوری‌]] (۱۲۵۴-۱۳۲۰ق‌) این عنوان را برای [[محمدمهدی بحرالعلوم|سید محمد مهدی بحرالعلوم‌]]، و چند دهه بعد [[شیخ عباس قمی]] همان را برای [[مرتضی انصاری|شیخ مرتضی انصاری‌]]، [[حسین نجف|شیخ حسین نجف‌]] و [[سید محمد حسن شیرازی]] و رفته رفته مورخان عصر [[مشروطه‌]] برای آخوند [[آخوند خراسانی]]، [[حسین خلیلی تهرانی]]، [[عبدالله مازندرانی|شیخ عبدالله مازندرانی]] و دیگران به کار بردند.<ref>نراقی‌، ص۴۶-۴۷؛ ناظم الاسلام‌، ص۸۸؛ کسروی‌، ج۲، ص۳۷۱</ref> پیش از آن‌، همه آن [[مرجع|مراجع‌]] را در کلام و نوشتار‌، [[حجت الاسلام]] می‌خواندند.
تا قرن چهاردهم قمری کاربرد عنوان آیت الله برای [[:رده:فقیهان شیعه|فقها]] مرسوم نبوده است. در اوایل این قرن، [[میرزا حسین نوری|حاج میرزا حسین نوری‌]] (۱۲۵۴-۱۳۲۰ق‌) این عنوان را برای [[محمدمهدی بحرالعلوم|سید محمد مهدی بحرالعلوم‌]] به کار برد <ref>نوری، خاتمة مستدرک الوسائل،  ج۲، ص۴۴</ref>. مورخان عصر [[مشروطه‌]] نیز این عنوان را برای [[آخوند خراسانی]]، [[حسین خلیلی تهرانی]]، [[عبدالله مازندرانی|شیخ عبدالله مازندرانی]] و دیگران به کار برده‌اند.<ref>نراقی‌، ص۴۶-۴۷؛ ناظم الاسلام‌، ص۸۸؛ کسروی‌، ج۲، ص۳۷۱</ref> چند دهه بعد [[شیخ عباس قمی]] از عبارت آیت الله برای [[مرتضی انصاری|شیخ مرتضی انصاری‌]]، [[حسین نجف|شیخ حسین نجف‌]] و [[سید محمدحسن شیرازی]] استفاده کرد.


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۶۷

ویرایش