کاربر ناشناس
ابوعبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Ahmadian (صفحه‌ای جدید حاوی «اَبو عُبِیدِ ثَقَفی، ابن مسعود بن عمرو بن عُمَیر بن عوف (د 13ق/634 م)، سردار مشهو...» ایجاد کرد) |
imported>Ahmadian جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اَبو عُبِیدِ ثَقَفی، ابن مسعود بن عمرو بن عُمَیر بن عوف (د 13ق/634 م)، سردار مشهور عرب در جنگ با ایرانیان در صدر اسلام و پدر مختار ثقفی. | اَبو عُبِیدِ ثَقَفی، ابن مسعود بن عمرو بن عُمَیر بن عوف (د 13ق/634 م)، سردار مشهور عرب در جنگ با ایرانیان در صدر [[اسلام]] و پدر [[مختار ثقفی]]. | ||
==انتخاب ابو عبید به عنوان فرمانده== | ==انتخاب ابو عبید به عنوان فرمانده== | ||
زمانی که عمر بن خطاب به خلافت نشست و از گزارش مثنی بن حارثه مبنی بر پیشروی ایرانیان آگاه شد، مسلمانان را به جنگ با ایرانیان برانگیخت؛ اما به سبب شهرت ایرانیان به پایداری و جنگجوی و دشمن شكنی، كسی داوطلب جنگ نمی شد | زمانی که عمر بن خطاب به خلافت نشست و از گزارش مثنی بن حارثه مبنی بر پیشروی ایرانیان آگاه شد، مسلمانان را به جنگ با ایرانیان برانگیخت؛ اما به سبب شهرت ایرانیان به پایداری و جنگجوی و دشمن شكنی، كسی داوطلب جنگ نمی شد <ref>طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164</ref>، تا آنكه ابوعبید به پاخاست و سعد بن عبید انصاری و سسلیط بن قیس انصاری نیز با او همراه شدند و مردم نیز به پا خاستند. عمر نیز ابوعبید را به فرماندهی برگزید و روانه جنگ كرد <ref>طبری، ج3،ص444؛ ابن اعثم، ج1،ص163، 164؛ بلاذری، 350</ref>. همچنین به مثنی بن حارثه نیز دستور داد كه به ابوعبید بپیوندد و در اطاعت او باشد. <ref>بلاذری، 350؛ دینوری، 113</ref> | ||
==نبرد دو لشکر== | ==نبرد دو لشکر== | ||
از این سو، رستم فرخزاد، سردار ایرانی، از خراسان راه عراق پیش گرفت و نرسی (از خویشاوندان خسرو پرویز) را به كَسْكَر و جابان را به بِهقُباد پایین فرستاد | از این سو، رستم فرخزاد، سردار ایرانی، از خراسان راه عراق پیش گرفت و نرسی (از خویشاوندان خسرو پرویز) را به كَسْكَر و جابان را به بِهقُباد پایین فرستاد <ref>طبری، ج3،ص448</ref>. ابوعبید سه بار در نقاط مختلف با سپاهیان ایران جنگ كرد: نخست در محلی به نام نَمارق، بین حیره و قادسیه، ایرانیان را درهم شكست. در این نبرد جابان اسیر شد و خود را به فدیه آزاد ساخت <ref>طبری، ج3،ص448 ـ 449؛ خلیفه، ج1،ص108؛ ذهبی، ج2،ص5</ref>. | ||
رستم فرخزاد سپاهی دیگر به سوی كسكر جالینوس روانه جنگ كرد. ابن بار ابوعبید از نمارق به سوی كسكر راند و نرسی را درهم شكست و غنایم بسیار به چنگ آورد <ref>طبری، ج3،ص451</ref>. سپس به جالینوس در باروسما تاخت، ولی كار به صلح انجامید و قرار شد ایرانیان هر نفر 4 درهم فدیه دهند. <ref>خلیفه،ج1،ص108؛ ؛ بلاذری، 350، 351</ref> | |||
==کشته شدن ابو عبید== | ==کشته شدن ابو عبید== | ||
به روایت دیگر، رستم فرخزاد، پس از این واقعه، مردانشاه، مشهور به بهمن جادویه، ملقب به ذوالحاجب را كه مردی جنگ آزموده بود، به یاری جالینوس فرستاد | به روایت دیگر، رستم فرخزاد، پس از این واقعه، مردانشاه، مشهور به بهمن جادویه، ملقب به ذوالحاجب را كه مردی جنگ آزموده بود، به یاری جالینوس فرستاد <ref>بلاذری ، 351؛ طبری، ج3،ص454؛ ابن اثیر، ج2،ص438</ref>. در سپاه بهمن، یك، یا به قولی چند فیل بود. درفش كاویانی نیز كه ایرانیان به آن تیمن می جستند، با این سپاه بود <ref>خلیفه، ج1،ص109؛ بلاذری، 351</ref>. بهمن در محلی به نام قُسّ الناظف بر كرانه فرات و ابوعبید در محلی دیگر به نام مَروَحه در سوی دیگر فرات مستقر شدند. میان دو سپاه پلی بود؛ | ||
چون ابوعبید كشته شد، ابومحجن ثقفی شعری در رثای او سرود | |||
ابوعبید پس از آنكه فرمان هایی خطاب به سران سپاه صادر كرد و جانشینان بعدی را، در صورت كشته شدن خود یا یكی از سرداران، معین نمود <ref>خلیفه، ج1،ص109 ـ 110</ref>، از پل گذشت و دست به حمله زد و با شمشیر بر خرطوم فیلی كه به فیل سفید مشهور بود و مایه وحشت لشكریان عرب گزدیده بود، زخم زد و فیل نیز ابوعبید را لگدكوب كرد و كشت <ref>خلیفه، ج1،ص109 ـ 110؛ ابن قتیبه، 401؛ بلاذری، 352</ref>. این جنگ به نام های متعددی چون: یوم الجسر، یوم قسّ الناظف، یوم المَروَحه و یوم الفیل معروف است. <ref>بلاذری ، 351؛ ابن قتیبه،401؛ ابن اثیر، ج2،ص438</ref> | |||
چون ابوعبید كشته شد، ابومحجن ثقفی شعری در رثای او سرود. <ref>ابن عبدالبر، ج4،ص1710؛ قس: بلاذری، 352</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
==مآخذ== | <references /> | ||
*ابن اثیر، الكامل؛ ابن اعثم، احمد، كتاب الفتوح، حیدرآباد دكن، 1388ق/1968 م؛ | ==مآخذ== | ||
*ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، به كوشش علی محمد بجاوی، قاهره، 1380 ق؛ | *ابن اثیر، الكامل؛ ابن اعثم، احمد، كتاب الفتوح، حیدرآباد دكن، 1388ق/1968 م؛ | ||
*ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، 1960 م؛ | *ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، به كوشش علی محمد بجاوی، قاهره، 1380 ق؛ | ||
*بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، به كوشش عبدالله و عمر انیس الطباع، بیروت، مؤسس‍ـه المعارف، | *ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، 1960 م؛ | ||
*خلیف‍ـه بن خیاط، تاریخ، به كوشش سهیل زكار، دمشق، 1968 م؛ | *بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، به كوشش عبدالله و عمر انیس الطباع، بیروت، مؤسس‍ـه المعارف، | ||
*خلیف‍ـه بن خیاط، تاریخ، به كوشش سهیل زكار، دمشق، 1968 م؛ | |||
*دینوری احمد بن داوود، الاخبار الطوال، به كوشش عبدالمنعم عامر و جمال الدین شیال، بغداد، 1379ق/1959 م؛ | *دینوری احمد بن داوود، الاخبار الطوال، به كوشش عبدالمنعم عامر و جمال الدین شیال، بغداد، 1379ق/1959 م؛ | ||
*ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، قاهره، 1368 ق؛ طبری، تاریخ | *ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، قاهره، 1368 ق؛ طبری، تاریخ | ||