رحلت پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

پیامبر اسلام در سال ۱۱ق<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۰.</ref> و در [[مدینه]]<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۹۵.</ref> درگذشت. رحلت پیامبر در روز دوشنبه مورد توافق همه تاریخ‌نگاران است.<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref> در بین شیعه شیخ مفید و شیخ طوسی تاریخ آن را روز ۲۸ صفر دانسته‌اند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۹؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲.</ref> و شیخ عباس قمی آن را نظر بیشتر عالمان شیعه می‌داند.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> به گفتهٔ رسول جعفریان، تاریخ‌پژوه شیعه، هیچ روایتی برای این تاریخ وجود ندارد<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref> و شیعیان به پیروی از مفید و طوسی این تاریخ را پذیرفته‌اند.<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۸۲.</ref>

[[پرونده:عزاداری رحلت پیامبر در حرم امام علی.jpg|بندانگشتی|مراسم عزاداری رحلت پیامبر در حرم امام علی (۲۸ صفر ۱۴۴۵ق)<ref>[https://india.shafaqna.com/EN/photos-mourning-of-imam-alis-as-shrine-servants-on-the-occasion-of-28th-of-safar <nowiki>«[Photos] Mourning of Imam Ali’s (AS) shrine servants on the occasion of 28th of Safar"</nowiki>]، خبرگزاری شفقنا.</ref>]]

اهل‌سنت واقعه درگذشت پیامبر را در ماه ربیع‌الاول و در روزهای اول،<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۵۴؛ سهیلی، الروض الانف، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۷۹.</ref>  دوم<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۰؛ سهیلی، الروض الانف، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۷۹.</ref> و گروهی نیز در روز دوازدهمِ<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۷۶؛ واقدی، المغازی للواقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۸۹؛ خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، ۱۴۱۵ق، ص۴۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۰.</ref> این ماه گزارش کرده‌اند و برخی همین را قول مشهور اهل‌سنت دانسته‌اند.<ref>تاری جلیل، «تاملی در تاریخ وفات پیامبر(ص)»، ص۱۲.</ref> اِربِلی، مناقب‌نگار شیعه، نیز در کَشْفُ الغُمّه‏ روایتی از امام باقر(ع) نقل کرده که روز وفات پیامبر(ص) دوم ربیع‌الاول است،<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> ولی شیخ عباس قمی آن را ناشی از تقیه اربلی دانسته است.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۴۹.</ref> با این حال، دو عالم دیگر شیعه، کُلینی و محمد بن جریر طبری نیز قائل به وقوع درگذشت پیامبر در ۱۲ ربیع‌الاول هستند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۴۳۹؛ طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص ۱۱۵.</ref>

منابعی همچون السیرة النبویة نوشته ابن‌هشام (درگذشتهٔ ۲۱۸ق)،<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفة، ج۲، ص۶۴۹-۶۶۶.</ref> الطبقات الکبری نوشته محمد بن سعد (درگذشتهٔ ۲۳۰ق)،<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۹-۲۵۳.</ref> تاریخ یعقوبی نوشته احمد بن ابی‌یعقوب (درگذشتهٔ ۲۸۴ق)،<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۱۳-۱۱۵.</ref> الاِرشاد نوشته شیخ مفید (درگذشتهٔ ۴۱۳ق)<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۹-۱۹۲.</ref> و الصحیح من سیرة النبیّ الاعظم نوشته جعفر مرتضی عاملی (درگذشتهٔ ۱۴۴۱ق) مشتمل بر مباحث مربوط به رحلت پیامبر(ص) هستند.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبیّ الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۳۳، ص۱۲۵-۳۵۵ و ص۵-۲۳۰.</ref>

بنابر نقل ابن‌سعد در طبقات الکبری، بعد از رحلت پیامبر، مردم بسیار اندوهگین بودند<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳۸.</ref> و دخترش فاطمه(س) پیوسته اشک می‌ریخت و «یا اَبَتاه!» (یعنی ای پدرم!) می‌گفت و پس از رحلت پیامبر کسی او را خندان ندید.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳۷-۲۳۸.</ref> در نهج‌البلاغه از امام علی(ع) نقل شده که  با رحلت رسول خدا(ص) در و دیوار شیون می‌کردند و من متصدّی غسل پیامبر بودم و فرشتگان مرا یاری می‌کردند و بر او نماز می‌گزاردند و گوش من از صدای آهسته آنان که بر او نماز می‌خواندند خالی نمی‌شد.<ref>سید رضی، نهج‌البلاغة (صبحی صالح)، ۱۴۱۴ق، ص۳۱۱، خطبهٔ ۱۹۷؛ مکارم شیرازی، نهج‌البلاغه با ترجمهٔ فارسی روان، ۱۳۸۴ش، ص۴۸۵.</ref>

به گزارش منابع تاریخی، پیامبر در آغوش علی از دنیا رفت<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> و علی پیامبر را با کمک فضل بن عباس، اسامة بن زید و افراد دیگر، از روی پیراهن غسل داده و کفن کردند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۱۲و۲۱۴؛ ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفة، ج۲، ص۶۶۲-۲۶۳.</ref> به پیشنهاد علی(ع)<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۸.</ref> مردم دسته‌دسته وارد خانه پیامبر شده و بدون آنکه به کسی اقتدا کنند بر پیامبر نماز گزاردند و این برنامه تا روز بعد ادامه داشت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۲۰؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۱۴.</ref> بنابر آنچه در برخی روایات نقل شده، برای مکان دفن پیامبر پیشنهادات متعددی وجود داشت ولی با تأکید علی بر این‌که خدا جان پیامبران را در پاک‌ترین مکان‌ها می‌گیرد، همه پذیرفتند و پیکر پیامبر در همان مکان رحلت (منزلش و محل زندگی عایشه) دفن شد.<ref>اِربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۱۹.</ref> قبر را ابوعُبیده جَرّاح و زید بن سهل آماده کردند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفة، ج۲، ص۲۶۳.</ref> و علی(ع) با کمک فضل بن عباس و اسامة بن زید بدن پیامبر را دفن کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۲۹.</ref>