ابوسعید خدری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سعد بن مالک بن سنان''' (۱۰ پیش از هجرت ـ ۷۴ق /۶۱۲ ـ ۶۹۳م)، معروف به '''ابوسعید خُدری'''، راوی و [[صحابی]] [[پیامبر اکرم(ص)]]، از یاران [[امام علی(ع)]] و بزرگان [[انصار]] . او از راویان [[حدیث غدیر]] است. پدر ابوسعید نیز از اصحاب [[پیامبر(ص)]] بود. وی در [[غزوه|غزوات]] مختلف [[پیامبر(ص)]] شرکت کرد و در جنگ‌های [[صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] نیز همراه امام علی(ع) بود. مورخان بر فقاهت ابوسعید تأکید کرده‌ و [[رجال]] شناسان [[شیعه]] وی را ستوده‌اند. بیشتر منابع تاریخی وفات وی را در ۷۴ق ضبط کرده‌اند؛ ولی برخی نیز آن را یک سال بعد از [[واقعه حره|واقعه حرّه]]، در ۶۴ ق گفته‌اند. محل دفن وی چنانکه در برخی منابع تصریح گردیده در مدینه و [[قبرستان بقیع]] بوده است.

منابع تاریخ اسلام از او چنین یاد کرده‌اند: سعد بن مالك بن سنان بن عبيد بن ثعلبة بن [عبيد بن‏] الأبجر. <ref> الاستيعاب،ج‏2،ص:602.</ref> او، با [[کنیه]]‌ ابوسعید، منسوب به نیای بزرگ خود خُدره است که به ابجر شهرت داشت<ref> طبری، المنتخب من کتاب ذیل المذیل، ج۱۱، ص۵۲۵. </ref> و بنی خدره تیره‌ای از بنی عوف انصار بودند. [[مالک بن سنان]] پدر ابوسعید از اصحاب پیامبر(ص) بود که گفته‌اند در [[جنگ احد]] به شهادت رسید<ref>الاستیعاب، ج2، ص1352.</ref> و مادرش انیسه بنت ابی حارثه، از [[قبیله]] بنی نجار است. <ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۲۱۶. </ref>

منابع تاریخی و سیره‌نگاری، ابوسعید را یکی از بزرگان [[انصار]] دانسته <ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۲؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۸۰؛ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۲، ص۲۸۹. </ref> و بر فقاهت او تأکید کرده‌اند. <ref> ابن سعد، طبقات، ج۲، ص۳۷۲؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۸۰؛ ابوالسحاق شیرازی، طبقات الفقهاء، ص۵۱؛ نووی، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۳۷؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۱۷۰؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابة، ج۲، ص۳۵. </ref> ابوسعید در میان [[صحابه]] به زهد و پارسایی شهرت داشته است و در این باره، ابونعیم در حلیة الاولیاء<ref>ابونعیم اصفهانی، حلیة الاولیاء، ج۱، صص۳۷۱ـ ۳۶۹. </ref> و ابن جوزی در صفة الصفوة <ref> ابن جوزی، صفة الصفوة، ج۱، صص۷۱۵ـ۷۱۴. </ref> به شخصیت او پرداخته‌اند. [[رجال]] شناسان [[شیعه]] نیز وی را بزرگ داشته و از وی سخت ستایش کرده‌اند، <ref> برقی، الرجال، ص۲. </ref> و وی را در بین اصحاب پیامبر(ص) در ردیف [[سلمان]] و [[ابوذر]] قرار داده و در بین اصحاب [[امام علی]](ع) در زمره «‌اصفیاء‌» اصحاب (یاران برگزیده) شمرده‌اند. <ref> برقی، احمد بن محمد، الرجال، ص۳. </ref> در [[رجال کشی]] از [[امام صادق]](ع) نقل شده که ابوسعید در دین، استوار و آشنا به حق بوده است و از [[فضل بن شاذان]] نیز حکایت شده که ابوسعید از سابقین اصحاب آن زمان بوده است.<ref> طوسی، اختیار معرفة الرجال، صص۳۸-۳۰.</ref>

ابوسعید از روایان برجسته پیامبر(ص) است که هم انصار و هم مهاجران از او روایت کرده‌اند.<ref>الاستيعاب،ج‏2،ص:602.</ref>احادیث او از پیامبر(ص) را ۱۱۷۰ حدیث شمرده‌اند که برخی از آنها را صاحبان [[صحاح ششگانه]] چون [[مسلم]] و [[بخاری]] آورده‌اند<ref> نووی، تهذیب الاسماء و اللغات، ۲/۲۳۷. </ref> و بقی بن خلد نیز بسیاری از آنها را در [[مسند کبیر]] خود گردآورده بوده است. <ref> ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۱۷۱.</ref> در میان روایات و احادیثی که ابوسعید نقل کرده، [[حدیث غدیر]] برای شیعیان اهمیت مضاعف دارد. وی از گروهی از مشاهیر اصحاب نیز [[حدیث]] روایت کرده است. در میان کسانی که از وی روایت کرده‌اند، گروهی از اصحاب مشهور پیامبر(ص) از جمله [[عبدالله بن عباس]]، [[عبدالله بن عمر]]، [[جابربن عبدالله]]، [[زید بن ثابت]] و [[انس بن مالک]] و جمع بسیاری از [[تابعین]] همچون [[سعید بن مسیب]]، [[عطاء بن یسار]] و [[نافع]] دیده می‌شوند.<ref> نووی، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۳۷؛ ابن اثیر، اسد الغابة، ج۲، ص۲۸۹. </ref>

ابوسعید در دوره پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ص) به لحاظ سیاسی و نظامی فعال بود. ۱۳ ساله بود که پدرش او را برای شرکت در [[جنگ احد]] نزد پیامبر(ص) برد ولی پیامبر(ص) به سبب خردسالی، شرکت او را در جنگ نپذیرفت. پس از جنگ احد، وی در [[غزوه|غزوات]] مختلف پیامبر(ص) شرکت کرد. <ref> طبری، المنتخب من کتاب ذیل المذیل، ج۱۱، صص۵۲۶ ـ۵ ۵۲؛ حاکم نیشابوری، مستدرک الصحیحین ۳/۵۶۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۲</ref> از واقدی سیره‌نگار سدهٔ دوم و سوم قمری نقل شده است که نخستین جنگی که ابوسعید در آن شرکت جست، [[جنگ خندق]] بود.<ref>نک:     الاستيعاب،ج‏1،ص:156.</ref>ابن کثیر (م. 774ق.)گفته است که او در دوازده جنگ در رکاب پیامبر(ص) بوده است.<ref>البدايةوالنهاية،ج‏9،ص:4. </ref>

ابوسعید با [[بنی امیه]] رابطه دوستانه نداشت و در فرصت‌های مختلف، از آنان انتقاد می‌کرد. از جمله هنگامی که [[مروان بن حکم]] ''[[خطبه عید]]'' را بر نماز مقدم داشت، با اعتراض ابوسعید رو به رو شد.<ref> صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱۵، ص۱۴۸. </ref> همچنین در روزگار خلافت [[معاویه]]، برای اعتراض به کار او به [[شام]] رفت.<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق،ج۷، صص۱۸۳ـ ۱۸۲؛ برای حکایتی دربارة اوج مخالفت او با معاویه، نک: نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفین، ص۲۱۶. </ref> این خبر که ابوسعید در ۷۳ ق ضمن مکتوبی با [[عبدالملک بن مروان]] بیعت کرده و نیز عبدالملک قبل از [[خلافت]] از او حدیث شنیده بوده است<ref> ابن سعد، طبقات، ج۵، صص۲۳۴-۲۲۹</ref>، هم از نظر زمانی و هم از حیث نوع رابطه‌ای که ابوسعید با [[بنی امیه]] داشته، شایان تردید است.

به گفته [[ابن قتیبه]]<ref> ابن قتیبه، الامامة و السیاسة، ج۱، ص۲۱۳. </ref>ابوسعید در [[واقعه حره|واقعه حرّه]]، در حمله سپاهیان [[شام]] به [[مدینه]]، در خانه‌اش نشست، اما لشکریان شام به خانه‌اش ریختند و از وی پول و مال طلب کردند و چون به چنگ نیاوردند او را شکنجه کردند. به روایتی دیگر در روز واقعه حرّه، ابوسعید به غاری پناه برد و یکی از لشکریان شام که قصد کشتن او آمده بود، پس از آنکه او را شناخت رهایش کرد و از وی خواست تا برایش طلب مغفرت کند. <ref > ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، صص۲۲۱ ـ ۲۲۰</ref>

بیشتر مورخان وفات ابوسعید را در ۷۴ق ضبط کرده‌اند.<ref> خلیفة بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۲۱۶؛ ابن قتیبه، المعارف، ج۱۱، صص۲۶۷ و ۵۲۶؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۶، ص۴۰؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۲؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد،ج۱، ص۱۱۸.</ref> ولی برخی نیز آن را یک سال بعد از واقعة حره، در ۶۴ ق گفته‌اند. <ref> ابن حیان، مشاهیر علماء الامصار، ص۱۱.</ref>می گویند [[احتضار]] ابو سعید سه روز طول کشید، محل دفن وی چنانکه در برخی منابع تصریح گردیده در [[مدینه]] و [[بقیع]] بوده است.<ref> حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، مستدرک الصحیحین، ج۲، ص۲۳۷.</ref> ولی گفتنی است که مزاری هم به نام او در [[استانبول]] فعلی وجود دارد. <ref> ایشلی، ۷۰-۷۳ isli, Necdet, Istanbul‘da sahabe kabir ue makamlan, Ankara, Renk ofset matbaacilik. </ref>

 

{{پانویس|اندازه=ریز|۳}}