پرش به محتوا

آقا حسین خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۷۵۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ سپتامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۴: خط ۳۴:
او در آغاز به [[علم کلام|کلام]] و [[فلسفه]] گرایش داشت، ولی بعدها به [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] علاقمند و در این رشته معروف شد و ریاست علمی و مذهبی زمان بر او مسلّم گردید.
او در آغاز به [[علم کلام|کلام]] و [[فلسفه]] گرایش داشت، ولی بعدها به [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] علاقمند و در این رشته معروف شد و ریاست علمی و مذهبی زمان بر او مسلّم گردید.


خوانساری در ۱۰۹۸ق در ۸۲ سالگی در اصفهان درگذشت و در قبرستان [[تخت فولاد]] اصفهان، نزدیک قبر [[بابا رکن الدین]] مدفون گردید، که این بخش از [[قبرستان تخت فولاد]]، به [[تکیه آقا حسین خوانساری]] معروف شده‌است.
خوانساری در ۱۰۹۸ق یا ۱۱۰۰ق در ۸۲ سالگی در اصفهان درگذشت و در قبرستان [[تخت فولاد]] اصفهان، نزدیک قبر [[بابا رکن الدین]] مدفون گردید، که این بخش از [[قبرستان تخت فولاد]]، به [[تکیه آقا حسین خوانساری]] معروف شده‌است.


== زندگینامه ==
== زندگینامه ==
آقاحسین پیش از رسیدن به سن [[بلوغ]]، به قصد کسب معارف و علوم اسلامی به اصفهان رفت و در [[مدرسه خواجه‌ملک]]، به تحصیل پرداخت. در اصفهان از محضر استادان بسیاری استفاده کرد و به همین جهت خود را «تلمیذ البشر» نامید که اشاره به کثرت استادهایش داشته باشد.
آقاحسین خوانساری در خوانسار به دنیا آمد.<ref>خوانساری٬ روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، ۱۳۹۰ق، ج‏۲، ص۳۵۰</ref>  پیش از رسیدن به سن [[بلوغ]]، به قصد کسب معارف و علوم اسلامی به اصفهان رفت و در [[مدرسه خواجه‌ملک]]، به تحصیل پرداخت. در اصفهان از محضر استادان بسیاری استفاده کرد و به همین جهت خود را «تلمیذ البشر» نامید که اشاره به کثرت استادهایش داشته باشد.


آقاحسین [[علوم عقلی]] را نزد [[میرابوالقاسم فندرسکی]]، و [[علوم نقلی]] را در محضر [[محمدتقی مجلسی]] تکمیل کرد و از وی [[اجازه روایت]] گرفت. از استادان دیگر وی، [[محقق سبزواری]] مؤلف کتاب [[الذّخیره]] و [[حیدر بن محمد خوانساری]] نویسنده [[زبدة التصانیف]] را نام برده‌اند. گرچه در دوران تحصیل گرفتار فقر و تنگدستی بود، ولی سرانجام به جایی رسید که [[شاه سلیمان صفوی]] جبّه گران بهای خود را برای او فرستاد و در یکی از سفرها نیابت سلطنت و رسیدگی به کارهای کشوری را به وی واگذار کرد. آقاحسین با وجود جاه و مقام و رفاهی که داشت، همواره پناه بینوایان و تهیدستان بود. او در دانشهای معقول و منقول تبحّر داشت و به گفته افندی اصفهانی «پشتوانه اهل علم» بود.<ref>افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء، ص ۵۷.</ref>
گرچه در دوران تحصیل گرفتار فقر و تنگدستی بود، ولی به «استاد الکل فی الکل» مشهور گردید.<ref>خوانساری٬ روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، ۱۳۹۰ق، ج‏۲، ص۳۵۰</ref> [[شاه سلیمان صفوی]] جبّه گران بهای خود را برای او فرستاد و در یکی از سفرها نیابت سلطنت و رسیدگی به کارهای کشوری را به وی واگذار کرد. آقاحسین با وجود مقام و رفاهی که داشت، همواره پناه بینوایان و تهیدستان بود. او در دانش های معقول و منقول تبحّر داشت و به گفته افندی اصفهانی «پشتوانه اهل علم» بود.<ref>افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء، ص ۵۷.</ref> وی تولیت مدرسه «جده صاحبقرانی» اصفهان را بر عهده داشت.<ref>آزاد کشمیری، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ ۱۳۸۷، ج۱، ص۱۱۳</ref>


==اساتید==
==اساتید==
او تحصیلات خود را در حوزه اصفهان به انجام رسانید و در [[مدرسه خواجه ملک]]، جنب [[مسجد شیخ لطف الله]] مشغول تحصیل گردید. معقول را نزد [[میرفندرسکی]] و منقول را نزد ملا [[محمدتقی مجلسی]]، [[سلطان العلماء|خلیفة السلطان]]، [[محقق سبزواری]] و... تکمیل نمود.
*[[میرفندرسکی]]؛ خوانساری معقول را نزد وی فرا گرفت.
*[[محمدتقی مجلسی]]؛ او استاد علوم نقلی آقا حسین خوانساری بود و به وی [[اجازه روایت]] داد.<ref>خوانساری٬ روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، ۱۳۹۰ق، ج‏۲، ص۳۵۳</ref>
*سید حسین اصفهانی [[سلطان العلماء|خلیفة السلطان]]،  
*[[محقق سبزواری]] مؤلف کتاب [[الذّخیره]]؛ از او دوازه سال کسب علم کرد و اجازه روایت دریافت نمود.<ref>آزاد کشمیری، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ ۱۳۸۷، ج۱، ص۱۱۳</ref>
*[[حیدر بن محمد خوانساری]] نویسنده [[زبدة التصانیف]]


==شاگردان==
==شاگردان==
وی در هر دو رشته معقول و منقول تدریس می‌کرد و به همین جهت به «استاد الکل فی الکل» معروف گشت. برخی از شاگردان او عبارتند از:
وی در هر دو رشته معقول و منقول تدریس می‌کرد به همین جهت به «استاد الکل فی الکل» معروف گشت. وی شاگردان بسیاری داست چنان که گفته شد  اكثر علماى ايران تلميذ ايشان‏ است.<ref>آزاد کشمیری، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ ۱۳۸۷، ج۱، ص۱۱۳</ref> برخی از شاگردان او عبارتند از:
{{ستون-شروع|۳}}
{{ستون-شروع|۳}}
*[[آقا جمال خوانساری|آقاجمال‌الدین محمد]] (فرزند وی).<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref>
*[[آقا جمال خوانساری|آقاجمال‌الدین محمد]] (فرزند وی).<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref>
*[[آقارضی‌الدین محمد]] (فرزند دیگر وی).<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref>
*[[آقارضی‌الدین محمد]] (فرزند دیگر وی).<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref>
*[[محمد صالح خاتون آبادی]] که مدت ۲۰ سال نزد او شاگردی کرد.
*[[محمد صالح خاتون آبادی]] که مدت ۲۰ سال نزد او شاگردی کرد.<ref>جناب٬‌ رجال و مشاهیر اصفهان، ۱۳۸۵ ٬ ص۲۳۵</ref>
*[[ملامیرزای شیروانی]] شارح و محشّی [[معالم‌الاصول]]
*[[ملا میرزای شیروانی]] شارح و محشّی [[معالم‌الاصول]]؛
*[[شیخ‌جعفر قاضی]]؛
*[[شیخ‌ جعفر قاضی]]؛
*[[سیدنعمت‌الله جزایری]]؛
*[[سید نعمت‌الله جزایری]]؛
*[[محمد بن عبدالفتاح تنکابنی]] معروف به «سراب».
*[[محمد بن عبدالفتاح تنکابنی]] معروف به «سراب».
*علیرضا شیرازی که شاعری فاضل بود و «تجلّی» تخلص می‌کرد.
* ملا علیرضا شیرازی که شاعری فاضل بود و «تجلّی» تخلص می‌کرد.
* میرزا فخرالدین خراسانی حکیم؛<ref>جناب٬‌ رجال و مشاهیر اصفهان، ۱۳۸۵ ٬ ص۲۳۵</ref>
*[[میرزا عبدالله افندی]]، مؤلف [[ریاض‌العلماء]] که به گفته خود، [[شرح اشارات]] را نزد او خوانده است.
*[[میرزا عبدالله افندی]]، مؤلف [[ریاض‌العلماء]] که به گفته خود، [[شرح اشارات]] را نزد او خوانده است.
*[[میرزا محمدبن حسن شیروانی]]<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref>
*[[میرزا محمد بن حسن شیروانی]]<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref>
* [[حر عاملی|محمدحسن حر عاملی]]؛ صاحب امل الآمل. او از آقا حسین اجازه رویات دارد.<ref>آزاد کشمیری، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ ۱۳۸۷، ج۱، ص۱۱۳</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۶۳: خط ۶۹:


الف آثار چاپی:
الف آثار چاپی:
*[[مشارق الشموس فی شرح الدروس]]. کتاب معروف او در فقه، که شرحی است بر کتاب‌الدروس نوشته [[شهید اول]] ابوعبدالله [[محمدبن مکی عاملی]] (۷۳۴-۷۸۴ق/۱۳۳۴-۱۳۸۲م). این کتاب ناتمام است و آقاحسین موفق نشده است، شرح مبحث اخبار ائمه و گفتارهای [[فقیهان]] امامی در هر مبحث را به اتمام برساند.<ref>غروی حایری، جامع‌الرواه، ج۱، ص۲۳۵.</ref> این کتاب به گفته صاحب [[روضات‌الجنات]] از لحاظ کثرتِ تحقیقات، کم‌نظیر است.<ref>محمدباقر خوانساری، روضات‌الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref> این کتاب ۲ بار در ۱۳۰۵ و ۱۳۱۱ق/۱۸۸۸ و ۱۸۹۳م در تهران چاپ شده است.
*[[مشارق الشموس فی شرح الدروس]]. کتاب معروف او در فقه، که شرحی است بر کتاب‌ ''الدروس الشرعیه'' نوشته [[شهید اول]] ابوعبدالله [[محمدبن مکی عاملی]] (۷۳۴-۷۸۴ق/۱۳۳۴-۱۳۸۲م). این کتاب ناتمام است و آقاحسین موفق نشده است، شرح مبحث اخبار ائمه و گفتارهای [[فقیهان]] امامی در هر مبحث را به اتمام برساند.<ref>غروی حایری، جامع‌الرواه، ج۱، ص۲۳۵.</ref> این کتاب به گفته صاحب [[روضات‌الجنات]] از لحاظ کثرتِ تحقیقات، کم‌نظیر است.<ref>محمدباقر خوانساری، روضات‌الجنات، ج۲، ص۳۵۲.</ref> این کتاب ۲ بار در ۱۳۰۵ و ۱۳۱۱ق/۱۸۸۸ و ۱۸۹۳م در تهران چاپ شده است.
*تعلیقه بر حاشیه [[محقق سبزواری]]. تهران، ۱۳۱۷ق/۱۸۹۹م.
*تعلیقه بر حاشیه [[محقق سبزواری]]. تهران، ۱۳۱۷ق/۱۸۹۹م.
*الرسالة فی مقدمةالواجب، ایران، ۱۳۱۷ق/۱۸۹۹م.
*الرسالة فی مقدمةالواجب، ایران، ۱۳۱۷ق/۱۸۹۹م.
خط ۸۲: خط ۸۸:
*حاشیه بر [[مختصر الاصول (کتاب)|مختصر الاصول]]
*حاشیه بر [[مختصر الاصول (کتاب)|مختصر الاصول]]
*فایده درباره علم باری تعالی
*فایده درباره علم باری تعالی
*تعلیقه بر حاشیه قدیم علامه دوانی.<ref>آزاد کشمیری، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ ۱۳۸۷، ج۱، ص۱۱۴</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
[[پرونده:تکیه خوانساری‌ها در مزار تخت پولاد. در این بقعه حدود هفتاد نفر از صالحان و عالمان مدفونند..jpg|بندانگشتی|تکیه خوانساری‌ها در مزار [[تخت پولاد]]. در این بقعه حدود هفتاد نفر از صالحان و عالمان مدفونند.]]
[[پرونده:تکیه خوانساری‌ها در مزار تخت پولاد. در این بقعه حدود هفتاد نفر از صالحان و عالمان مدفونند..jpg|بندانگشتی|تکیه خوانساری‌ها در مزار [[تخت پولاد]]. در این بقعه حدود هفتاد نفر از صالحان و عالمان مدفونند.]]
خط ۱۲۱: خط ۱۲۸:
{{پایان}}
{{پایان}}


==ازدواج و فرزندان==
چون خوانساری به مجلس درس محقق سبزواری وارد شد بسیار مورد توجه او قرار گرفت و در قسمتی از خانه او سکونت گزید. محقق خواهرش را نیز بدو تزویج نمود.<ref>جناب٬‌ رجال و مشاهیر اصفهان، ۱۳۸۵ ٬ ص۲۳۴</ref> او در فرزند در زمره عالمان دارد:
* [[رضی الدین خوانساری|آقا رضی]]
* [[جمال الدین خوانساری|آقا جمال]]
==درگذشت==
==درگذشت==
وفاتش در [[۱ رجب]] سال [[سال ۱۰۹۸ هجری قمری|۱۰۹۸ق]]<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۷۴۸.</ref> در اصفهان بوده‌است و در قبرستان [[تخت فولاد]] اصفهان، نزدیک قبر [[بابا رکن الدین]] مدفون گردید. [[آقا جمال‌الدین خوانساری]] و[[آقا رضی‌الدین خوانساری]]، پسران وی نیز در همانجا مدفون هستند، که به [[تکیه آقا حسین خوانساری]] (تکیه خوانساری‌ها) معروف شده‌است.
وفاتش در [[۱ رجب]] سال [[سال ۱۰۹۸ هجری قمری|۱۰۹۸ق]]<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۷۴۸.</ref> یا ۱۱۰۰ق<ref>آزاد کشمیری، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ ۱۳۸۷، ج۱، ص۱۱۴</ref> در اصفهان بوده‌است و در قبرستان [[تخت فولاد]] اصفهان، نزدیک قبر [[بابا رکن الدین]] مدفون گردید. شاه سليمان براى او بقعه عالى بنا كرد.<ref>جناب٬‌ رجال و مشاهیر اصفهان، ۱۳۸۵ ٬ ص۲۳۷</ref> [[آقا جمال‌الدین خوانساری]] و[[آقا رضی‌الدین خوانساری]]، پسران وی نیز در همانجا مدفون هستند، که به [[تکیه آقا حسین خوانساری]] (تکیه خوانساری‌ها) معروف شده‌است.


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۳۱: خط ۱۴۲:
* افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض‌العلماء، قم، مکتبة آیه‌الله‌المرعشی، ۱۴۰۱ق،
* افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض‌العلماء، قم، مکتبة آیه‌الله‌المرعشی، ۱۴۰۱ق،
* آقابزرگ تهرانی، الذریعة.
* آقابزرگ تهرانی، الذریعة.
* آزاد کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء فى تراجم العلماء٬ تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۸۷ش.
* امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
* امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
* بغدادی، اسماعیل پاشا، هدیه‌العارفین، استانبول، ۱۹۵۱م.
* بغدادی، اسماعیل پاشا، هدیه‌العارفین، استانبول، ۱۹۵۱م.
* بغدادی، اسماعیل پاشا، ایضاح‌المکنون، استانبول، ۱۳۶۴ق.
* بغدادی، اسماعیل پاشا، ایضاح‌المکنون، استانبول، ۱۳۶۴ق.
* تنکابنی، احمد، قصص‌العلماء، تهران، ۱۳۶۴ق.
* تنکابنی، احمد، قصص‌العلماء، تهران، ۱۳۶۴ق.
* جناب٬‌ علی٬ رجال و مشاهیر اصفهان، تصحیح رضوان پورعصار٬ اصفهان٬ سازمان فرهنگى تفريحى شهردارى اصفهان‏۱۳۸۵٬ش.
* حر عاملی، محمدبن حسن، امل‌الآمل، بغداد، مکتبة‌الاندلس، ۱۳۸۵ق.
* حر عاملی، محمدبن حسن، امل‌الآمل، بغداد، مکتبة‌الاندلس، ۱۳۸۵ق.
* حلبی، علی‌اصغر، تاریخ فلاسفه ایرانی، تهران، زوار، ۱۳۶۱ش.
* حلبی، علی‌اصغر، تاریخ فلاسفه ایرانی، تهران، زوار، ۱۳۶۱ش.
خط ۱۵۵: خط ۱۶۸:
[[ar:آغا حسين الخوانساري]]
[[ar:آغا حسين الخوانساري]]
[[en:Aqa Husayn Khwansari]]
[[en:Aqa Husayn Khwansari]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در تخت‌ فولاد اصفهان]]
[[Category:مترجمان صحیفه سجادیه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:عالمان شیعه دوره صفویه]]
[[Category:روحانیان شیعه اهل اصفهان]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در تخت‌ فولاد اصفهان]]
[[Category:مترجمان صحیفه سجادیه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:عالمان شیعه دوره صفویه]]
[[Category:روحانیان شیعه اهل اصفهان]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در تخت‌ فولاد اصفهان]]
[[Category:مترجمان صحیفه سجادیه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:عالمان شیعه دوره صفویه]]
[[Category:روحانیان شیعه اهل اصفهان]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در تخت‌ فولاد اصفهان]]
[[Category:مترجمان صحیفه سجادیه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:عالمان شیعه دوره صفویه]]
[[Category:روحانیان شیعه اهل اصفهان]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در تخت‌ فولاد اصفهان]]
[[Category:مترجمان صحیفه سجادیه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:عالمان شیعه دوره صفویه]]
[[Category:روحانیان شیعه اهل اصفهان]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در تخت‌ فولاد اصفهان]]
[[Category:مترجمان صحیفه سجادیه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:عالمان شیعه دوره صفویه]]
[[Category:روحانیان شیعه اهل اصفهان]]


[[رده:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[رده:فقیهان شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
کاربر ناشناس