ستون توبه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ستون توبه''' (به عربی: اُسطُوانَةُ التَّوْبَة) از ستون‌های [[مسجدالنبی]] که به سبب توبه [[ابولبابه انصاری|ابولبابه]] و بخشش او از سوی خداوند، فضیلت و جایگاه خاصی دارد. ابولبابه از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] بود که گفته شده خبر محرمانه‌ای را در اختیار [[بنی‌قریظه|یهودیان بنی‌قریظه]] قرار داد. او پس از این [[گناه]] پشیمان شد و خود را به یکی از ستون‌های مسجدالنبی بست و پس از مدتی توبه او پذیرفته شد. برخی معتقدند [[گناه]] و [[توبه]] ابولبابه در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] رخ داده که او از رفتن به [[جهاد]] خودداری کرد. ستون توبه به ستون ابولبابه هم مشهور است. این ستون جایگاه ویژه‌ای دارد و اعمالی برای آن برشمرده‌اند که از آن جمله، [[نماز]] و [[استغفار]] زائران در کنار آن است.

گناه و خطای ابولبابه در خبررسانی به [[بنی‌قریظه|یهودیان بنی‌قریظه]]، پس از [[غزوه خندق|جنگ خندق]] در [[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم هجرت]] بوده است. پس از خاتمه جنگ، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]  بنی‌قریظه را محاصره کرد. ابولبابه از طرف پیامبر(ص) نزد بنی‌قریظه رفت. وی از روی بی‌توجهی به آنان گفت چون نقض عهد کرده‌اند، [[مرگ]] در انتظار آنهاست.<ref>الخیاری، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ۱۴۱۹ق، ص۹۴.</ref> این سخن می‌توانست بنی‌قریظه را به دفاع وادار کند. ابولبابه، متوجه خطای خویش شد، از قلعه بنی‌قریظه خارج شد، به‌سوی [[مسجدالنبی]] رفت، خود را به یکی از ستون‌ها بست و شروع به گریه کرد و نماز خواند.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> پس از آن [[خدا|خداوند]] توبه ابولبابه را پذیرفت و این ستون به نام ستون توبه معروف شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> [[ابن‌هشام]] و [[ابن‌اسحاق]] این روایت را تأیید کردند<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> و [[واقدی]] در المغازی این ماجرا را به تفصیل بیان کرده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۰۸.</ref>

برخی ماجرای ابولبابه را در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] دانسته‌اند که از فرمان پیامبر(ص) تخلف کرد. این روایت می‌گوید ابولبابه پس از آن پشیمان شد، و خود را با ریسمانی به ستون مسجد بست و [[سوگند|قسم]] یاد کرد که چیزی نخورد و نیاشامد، مگر آن که خداوند توبه او را بپذیرد، یا بمیرد. پس از هفت روز سپس خداوند از او گذشت. و پیامبر(ص) او را از آن ستون باز کردند، و بشارت دادند که خداوند او را بخشوده است.<ref>گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.</ref> گفته‌اند شأن نزول [[آیه ۱۰۲ سوره توبه]] درباره کسانی است که از حضور در جنگ تبوک خودداری کردند و ابولبابه یکی از آنها بود.<ref>میبدی، کشف الاسرار و عدة الابرار، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰۷.

عده‌ای از [[تفسیر قرآن|مفسران]]، شأن نزول [[آیه ۱۰۲ سوره توبه]] را دربارهٔ داستان [[ابولبابه انصاری]] می‌دانند. [[ابوحمزه ثمالی]] می‌گوید سه نفر از [[انصار]] به نام‌های ابولبابه بن عبدالمنذر، [[ثعلبة ودیعة]]، و اوس بن حذام از همراهی پیامبر(ص) به تبوک خودداری و تخلف کردند، و چون آیاتی را که درباره متخلفین از آن حضرت نازل شد شنیدند، پشیمان شده و خود را به ستون‌های مسجد مدینه بستند. از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] روایت شده که گفته است این [[آیه]] درباره ابولبابه نازل شد. و [[زهری|زُهری]] از فقیهان و محدثان [[قرن دوم هجری]] نیز گفته است که آیه درباره خصوص ابولبابه [[نزول قرآن|نازل]] شد که در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] از رفتن با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] خودداری کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۰۱.