پرش به محتوا

ملا احمد نراقی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (تمیزکاری)
خط ۳۱: خط ۳۱:
'''احمد نراقی''' معروف به‌ '''فاضل نراقی''' (۱۱۸۵–۱۲۴۵ق) فرزند [[محمدمهدی نراقی|ملا مهدی نراقی]] از عالمان [[شیعه]] در قرن سیزدهم هجری بود. او پس از وفات پدرش، [[مرجع تقلید|مرجعیت]] را در کاشان عهده‌دار شد. فاضل نراقی، تألیفات متعددی در علوم مختلف اسلامی دارد که [[مستند الشیعة]]، [[عوائد الایام]] و کتاب [[اخلاق|اخلاقی]] [[معراج السعادة (کتاب)|معراج السعادة]] معروف‌ترین آنها هستند. او در حمله روس‌ها به [[ایران]] و اشغال مناطقی از آن، سرپرستی مردم در تظاهرات را برعهده داشت.
'''احمد نراقی''' معروف به‌ '''فاضل نراقی''' (۱۱۸۵–۱۲۴۵ق) فرزند [[محمدمهدی نراقی|ملا مهدی نراقی]] از عالمان [[شیعه]] در قرن سیزدهم هجری بود. او پس از وفات پدرش، [[مرجع تقلید|مرجعیت]] را در کاشان عهده‌دار شد. فاضل نراقی، تألیفات متعددی در علوم مختلف اسلامی دارد که [[مستند الشیعة]]، [[عوائد الایام]] و کتاب [[اخلاق|اخلاقی]] [[معراج السعادة (کتاب)|معراج السعادة]] معروف‌ترین آنها هستند. او در حمله روس‌ها به [[ایران]] و اشغال مناطقی از آن، سرپرستی مردم در تظاهرات را برعهده داشت.


== معرفی ==
==معرفی==
ملا احمد در سال ۱۱۸۵ق مطابق با ۱۱۵۰ش در نراق به دنیا آمد.<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۱۶.</ref> وی دوران نوجوانی را در کاشان در محضر پدرش به تحصیل مقدمات و سطح گذراند و شروع به تدریس [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم]] و مطول نمود.<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۵.</ref> او در سال ۱۲۰۵ق همراه پدر به [[عتبات عالیات]] رفت و از اساتید آنجا استفاده کرد و پس از کسب درجه [[اجتهاد]] به تدریس، بحث، تألیف و تصنیف پرداخت.<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۵.</ref>
ملا احمد در سال ۱۱۸۵ق مطابق با ۱۱۵۰ش در نراق به دنیا آمد.<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۱۶.</ref> وی دوران نوجوانی را در کاشان در محضر پدرش به تحصیل مقدمات و سطح گذراند و شروع به تدریس [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم]] و مطول نمود.<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۵.</ref> او در سال ۱۲۰۵ق همراه پدر به [[عتبات عالیات]] رفت و از اساتید آنجا استفاده کرد و پس از کسب درجه [[اجتهاد]] به تدریس، بحث، تألیف و تصنیف پرداخت.<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۵.</ref>


ملا احمد پس از وفات پدرش در سال ۱۲۰۹ق به کاشان برگشت و به جای پدرش [[مرجع تقلید|مرجعیت]] عامه به او منتقل شد. او را رئیس علی الاطلاق می‌گفتند.<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۲۱.</ref>
ملا احمد پس از وفات پدرش در سال ۱۲۰۹ق به کاشان برگشت و به جای پدرش [[مرجع تقلید|مرجعیت]] عامه به او منتقل شد. او را رئیس علی الاطلاق می‌گفتند.<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۲۱.</ref>


=== فرزندان ===
===فرزندان===
از ملا احمد نراقی دو فرزند به‌جای ماند:
از ملا احمد نراقی دو فرزند به‌جای ماند:
# «ملا محمد» ملقّب به «عبدالصاحب» و معروف به «حجةالاسلام» درگذشته ۱۲۹۷ق وی صاحب تألیفاتی بوده است.
#«ملا محمد» ملقّب به «عبدالصاحب» و معروف به «حجةالاسلام» درگذشته ۱۲۹۷ق وی صاحب تألیفاتی بوده است.
# «نصیرالدین»؛ وی شرحی بر [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]] نوشته است.<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۲۶.</ref>
#«نصیرالدین»؛ وی شرحی بر [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]] نوشته است.<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۲۶.</ref>


== فعالیت‌های علمی ==
==فعالیت‌های علمی==
=== طرح نظریه ولایت فقیه ===
===طرح نظریه ولایت فقیه===
ملا احمد نراقی را نخستین فقیهی دانسته‌اند که [[ولایت فقیه]] (حکومت در زمان [[غیبت امام مهدی(عج)|غیبت امام زمان (عج)]]، برعهده فقیه جامع‌الشرایط است) را به‌صورت یک مسئله فقهی تبیین و برای اثبات آن از ادله نقلی و عقلی استفاده کرد.<ref>کدیور، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۷.</ref> او برای نخستین بار تمام وظایف و اختیارات حاکم اسلامی و ولایت فقیه را یکجا در کتاب [[کتاب عوائد الایام|عوائد الایام]] جمع‌آوری کرد.<ref>نگاه کنید به نراقی، عوائدالایام، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۹.</ref> البته پیش از او برخی از علمای شیعه از عهده‌داری بعضی اختیارات [[امامان شیعه|امامان]] توسط فقیهان سخن گفته بودند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۸۱۰.</ref>
ملا احمد نراقی را نخستین فقیهی دانسته‌اند که مسئله [[ولایت فقیه]] را به‌صورت یک مسئله فقهی تبیین و برای اثبات آن از ادله نقلی و عقلی استفاده کرد.<ref>کدیور، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۷.</ref> او برای نخستین بار تمام وظایف و اختیارات حاکم اسلامی و ولایت فقیه را یکجا در کتاب [[کتاب عوائد الایام|عوائد الایام]] جمع‌آوری کرد.<ref>نگاه کنید به نراقی، عوائدالایام، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۹.</ref> البته پیش از او برخی از علمای شیعه از عهده‌داری بعضی اختیارات [[امامان شیعه|امامان]] توسط فقیهان سخن گفته بودند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۸۱۰.</ref>


بنابر نظریه ملا احمد نراقی اصلاح جامعه مشروط به اجرای عدالت است و قواعد عدالت همان قواعد شرع است. بنابر این حاکم برای برپایی عدالت باید از شریعت اطلاع داشته باشد؛ پس حاکم یا باید خود فقیه باشد یا باید از فقیه تقلید کند. بنابر این مقلد هم می‌تواند با جلب نظر مجتهد و پیروی از او عادلانه حکومت کند.<ref>فیرحی، «اندیشه سیاسی ملا احمد نراقی»، ص ۱۸–۱۹</ref>
بنابر نظریه ملا احمد نراقی اصلاح جامعه مشروط به اجرای عدالت است و قواعد عدالت همان قواعد شرع است. بنابر این حاکم برای برپایی عدالت باید از شریعت اطلاع داشته باشد؛ پس حاکم یا باید خود فقیه باشد یا باید از فقیه تقلید کند. بنابر این مقلد هم می‌تواند با جلب نظر مجتهد و پیروی از او عادلانه حکومت کند.<ref>فیرحی، «اندیشه سیاسی ملا احمد نراقی»، ص ۱۸–۱۹</ref>


=== استادان ===
===استادان===
# پدرش [[محمدمهدی نراقی|ملاّ مهدی نراقی]]
#پدرش [[محمدمهدی نراقی|ملاّ مهدی نراقی]]
# [[سید محمدمهدی بحرالعلوم|سید مهدی بحرالعلوم]]
#[[سید محمدمهدی بحرالعلوم|سید مهدی بحرالعلوم]]
# [[میرزا محمدمهدی موسوی شهرستانی]]
#[[میرزا محمدمهدی موسوی شهرستانی]]
# [[جعفر کاشف‌الغطاء|شیخ جعفر کاشف الغطا]]
#[[جعفر کاشف‌الغطاء|شیخ جعفر کاشف الغطا]]
# [[سید علی طباطبایی]] (صاحب ریاض)
#[[سید علی طباطبایی]] (صاحب ریاض)


او به‌واسطه پدرش از شیخ [[یوسف بن احمد بحرانی|یوسف بحرانی]]، [[ملا رفیع گیلانی]] و [[محمدباقر مجلسی]] روایت نقل کرده است.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۷ش، ص۲۱ و ۲۲.</ref>
او به‌واسطه پدرش از شیخ [[یوسف بن احمد بحرانی|یوسف بحرانی]]، [[ملا رفیع گیلانی]] و [[محمدباقر مجلسی]] روایت نقل کرده است.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۷ش، ص۲۱ و ۲۲.</ref>


=== شاگردان ===
===شاگردان===
افراد زیادی نزد او شاگردی کردند که بارزترین آنها [[شیخ مرتضی انصاری]] بود که مدت چهار سال از محضر او استفاده کرد.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۲، ص۱۲۱۶.</ref>
افراد زیادی نزد او شاگردی کردند که بارزترین آنها [[شیخ مرتضی انصاری]] بود که مدت چهار سال از محضر او استفاده کرد.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۲، ص۱۲۱۶.</ref>
برخی دیگر از شاگردان او عبارتند از:<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۲، ص۱۲۱۷.</ref>
برخی دیگر از شاگردان او عبارتند از:<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۲، ص۱۲۱۷.</ref>
خط ۷۹: خط ۷۹:
{{پایان}}
{{پایان}}


=== تألیفات ===
===تألیفات===
{{اصلی|فهرست آثار ملا احمد نراقی}}
{{اصلی|فهرست آثار ملا احمد نراقی}}
[[پرونده:معراج السعاده.jpg|بندانگشتی|200px|[[معراج السعادة]]]]
[[پرونده:معراج السعاده.jpg|بندانگشتی|200px|[[معراج السعادة]]]]
خط ۸۶: خط ۸۶:
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به سفارش کنگره بزرگداشت فاضلین نراقی نسخه دیجیتالی آثار ملا محمدمهدی و ملا احمد نراقی را تحت عنوان «کتابخانه فاضلین نراقی» تولید کرده است.<ref>[http://www.noorsoft.org/fa/product/کتابخانه-فاضلین-نراقی-رحمهما-الله نرم‌افزار کتابخانه فاضلین نراقی]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به سفارش کنگره بزرگداشت فاضلین نراقی نسخه دیجیتالی آثار ملا محمدمهدی و ملا احمد نراقی را تحت عنوان «کتابخانه فاضلین نراقی» تولید کرده است.<ref>[http://www.noorsoft.org/fa/product/کتابخانه-فاضلین-نراقی-رحمهما-الله نرم‌افزار کتابخانه فاضلین نراقی]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>


=== اشعار ===
===اشعار===
ملا احمد در فنون شعری نیز مهارت داشت و به صفایی تخلص می‌کرد و بیشتر اشعار او اخلاقی، عاشقانه، ذوقی و عارفانه بوده است.<ref>مدرس، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۱۶۴؛ نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۱۸.</ref>
ملا احمد در فنون شعری نیز مهارت داشت و به صفایی تخلص می‌کرد و بیشتر اشعار او اخلاقی، عاشقانه، ذوقی و عارفانه بوده است.<ref>مدرس، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۱۶۴؛ نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۷ش، ص۱۸.</ref>
{{شعر
{{شعر
خط ۹۷: خط ۹۷:
زاهد برو چه طعنه مستی زنی که هست\\مست از خیال دوست صفایی نه مست می}}
زاهد برو چه طعنه مستی زنی که هست\\مست از خیال دوست صفایی نه مست می}}


== فعالیت‌های سیاسی ==
==فعالیت‌های سیاسی==
ملا احمد نراقی در عهد [[قاجاریه]] و در دوران پادشاهی [[فتحعلی شاه قاجار]]، که روس‌ها قسمتی از نواحی شمالی ایران را اشغال کرده بودند، می‌زیست. او از مجتهدانی بود که فتوا به لزوم جهاد در برابر روس داد و همراه با تعدادی از مجتهدان برای تشویق سپاهیان، به اردوی سپاه ایران سفر کردند.<ref>خاوری، تاریخ ذوالقرنین، ج۱، ص ۶۱۶</ref>
ملا احمد نراقی در عهد [[قاجاریه]] و در دوران پادشاهی [[فتحعلی شاه قاجار]]، که روس‌ها قسمتی از نواحی شمالی ایران را اشغال کرده بودند، می‌زیست. او از مجتهدانی بود که فتوا به لزوم جهاد در برابر روس داد و همراه با تعدادی از مجتهدان برای تشویق سپاهیان، به اردوی سپاه ایران سفر کردند.<ref>خاوری، تاریخ ذوالقرنین، ج۱، ص ۶۱۶</ref>


== وفات و انتقال جنازه به نجف ==
==وفات و انتقال جنازه به نجف==
او در [[۲۳ ربیع‌الثانی]] سال ۱۲۴۵ق در اثر وبایی که نراق، کاشان و اطراف آن را فرا گرفته بود، از دنیا رفت.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ص۱۶.</ref> پیکرش را به [[نجف]] منتقل نموده در کنار قبر پدرش در [[حرم امام علی(ع)]] به خاک سپردند.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ص۱۸.</ref> سید محمدباقر خوانساری از قول بعضی از شاگردان ملا احمد نراقی داستانی نقل کرده که در هنگام انتقال جنازه نراقی به نجف به‌خاطر گرمی شدید هوا می‌ترسیدیم جنازه متعفن شود. در یکی از منازل بین راه جنازه را بر زمین گذاشتیم من برای اطلاع از این موضوع به نزدیک جنازه رفتم اما جز رائحه‌ای طیب که گویا بوی مشک ناب بود چیزی استشمام نکردم و این وضع ادامه داشت و تا هنگام دفن تغییری در بدنش حاصل نشد.<ref>نراقی، معراج السعاده ص۲۶ به نقل از مجلسی، روضات الجنات، ج۱، ص۹۸.</ref> همچنین [[محمدعلی مدرس تبریزی|مدرس تبریزی]] صاحب [[ریحانة الادب (کتاب)|ریحانة الادب]] پس از نقل این داستان از استادش [[سید احمد خسروشاهی]] نقل کرده وقتی که می‌خواستند جنازه سید محمد خسروشاهی را در قبر بگذارند جنازه ملا مهدی و ملا احمد نراقی سالم دیده شده است.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۷ش، ص۲۷ به نقل از ریحانة الادب، ج۱، ص۱۶۳.</ref>
او در [[۲۳ ربیع‌الثانی]] سال ۱۲۴۵ق در اثر وبایی که نراق، کاشان و اطراف آن را فرا گرفته بود، از دنیا رفت.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ص۱۶.</ref> پیکرش را به [[نجف]] منتقل نموده در کنار قبر پدرش در [[حرم امام علی(ع)]] به خاک سپردند.<ref>نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ص۱۸.</ref> سید محمدباقر خوانساری از قول بعضی از شاگردان ملا احمد نراقی داستانی نقل کرده که در هنگام انتقال جنازه نراقی به نجف به‌خاطر گرمی شدید هوا می‌ترسیدیم جنازه متعفن شود. در یکی از منازل بین راه جنازه را بر زمین گذاشتیم من برای اطلاع از این موضوع به نزدیک جنازه رفتم اما جز رائحه‌ای طیب که گویا بوی مشک ناب بود چیزی استشمام نکردم و این وضع ادامه داشت و تا هنگام دفن تغییری در بدنش حاصل نشد.<ref>نراقی، معراج السعاده ص۲۶ به نقل از مجلسی، روضات الجنات، ج۱، ص۹۸.</ref> همچنین [[محمدعلی مدرس تبریزی|مدرس تبریزی]] صاحب [[ریحانة الادب (کتاب)|ریحانة الادب]] پس از نقل این داستان از استادش [[سید احمد خسروشاهی]] نقل کرده وقتی که می‌خواستند جنازه سید محمد خسروشاهی را در قبر بگذارند جنازه ملا مهدی و ملا احمد نراقی سالم دیده شده است.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۷ش، ص۲۷ به نقل از ریحانة الادب، ج۱، ص۱۶۳.</ref>


== کنگره بزرگداشت ==
==کنگره بزرگداشت==
در ۱–۳ خرداد ۱۳۸۱ش کنگره بزرگداشت فاضلین نراقی در [[قم]]، کاشان و نراق برگزار شد. در این کنگره جمعی از شخصیت‌های حوزه و دانشگاه به سخنرانی پرداختند و گروهی از محققان نیز مقاله‌های خود را ارائه نمودند.<ref>محمدی، «برپایی کنگره فاضلین نراقی»، ص۲۰۲–۲۰۳.</ref> همچنین در سال ۱۳۸۵ش کنگره تخصصی فاضلین نراقی برگزار شد. مقالات این کنگره با عنوان «مجموعه مقالات کنگره تخصصی فاضلین نراقی: حقوق، سیاست، اجتماع» منتشر شده است.<ref>[http://www.lib.ir/book/73109476 ««مجموعه مقالات کنگره تخصصی فاضلین نراقی: حقوق، سیاست، اجتماع»»]</ref>
در ۱–۳ خرداد ۱۳۸۱ش کنگره بزرگداشت فاضلین نراقی در [[قم]]، کاشان و نراق برگزار شد. در این کنگره جمعی از شخصیت‌های حوزه و دانشگاه به سخنرانی پرداختند و گروهی از محققان نیز مقاله‌های خود را ارائه نمودند.<ref>محمدی، «برپایی کنگره فاضلین نراقی»، ص۲۰۲–۲۰۳.</ref> همچنین در سال ۱۳۸۵ش کنگره تخصصی فاضلین نراقی برگزار شد. مقالات این کنگره با عنوان «مجموعه مقالات کنگره تخصصی فاضلین نراقی: حقوق، سیاست، اجتماع» منتشر شده است.<ref>[http://www.lib.ir/book/73109476 ««مجموعه مقالات کنگره تخصصی فاضلین نراقی: حقوق، سیاست، اجتماع»»]</ref>


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* انصاری قمی، ناصرالدین، اختران فقاهت، قم، دلیل‌ما، ۱۳۸۵ش.
* انصاری قمی، ناصرالدین، اختران فقاهت، قم، دلیل‌ما، ۱۳۸۵ش.
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۹۳۵

ویرایش