برهان معجزه: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح متن
بدون خلاصۀ ویرایش |
M.hasanzadeh (بحث | مشارکتها) (اصلاح متن) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''برهان معجزه''' از [[برهان‌های اثبات خدا|برهان‌های خداشناسی]] که با استناد به آوردن [[معجزه|معجزات]] توسط [[پیامبران]]، [[خدا|وجود خدا]] را اثبات می‌کند. این [[برهان]] ابتدا توسط اندیشمندان غربی مطرح شد. از نظر بیشتر دانشمندان [[اسلام|اسلامی]]، برهان معجزه برای [[اثبات خدا|اثبات وجود خدا]] کافی نیست و تنها [[نبوت|نبوت پیامبران(ع)]] را اثبات می‌کند؛ ولی [[محمدمهدی نراقی|ملامهدی نراقی]] آن را به عنوان برهانی برای اثبات وجود خدا پذیرفته است. | '''برهان معجزه''' از [[برهان‌های اثبات خدا|برهان‌های خداشناسی]] که با استناد به آوردن [[معجزه|معجزات]] توسط [[پیامبران]]، [[خدا|وجود خدا]] را اثبات می‌کند. این [[برهان]] ابتدا توسط اندیشمندان غربی مطرح شد. از نظر بیشتر دانشمندان [[اسلام|اسلامی]]، برهان معجزه برای [[اثبات خدا|اثبات وجود خدا]] کافی نیست و تنها [[نبوت|نبوت پیامبران(ع)]] را اثبات می‌کند؛ ولی [[محمدمهدی نراقی|ملامهدی نراقی]] آن را به عنوان برهانی برای اثبات وجود خدا پذیرفته است. | ||
این برهان چندگونه مختلف تقریر شده که همگی آنها معجزه را نشانه‌ای بر وجود خداوند دانسته‌اند. | این برهان چندگونه مختلف تقریر شده که همگی آنها معجزه را نشانه‌ای بر وجود خداوند دانسته‌اند. | ||
انتقاداتی به برهان معجزه وارد شده که | انتقاداتی به برهان معجزه وارد شده که مهمترین آنها کافی نبودن تعداد گزارش‌های معجزه و احتمال جعلی بودن آنها و همچنین گزارش معجزه‌ها در میان اقوام جاهلی است. | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
معجزه، عمل خارق‌العاده‌ای است که پشتوانه ادعای [[پیامبران]] بوده و دیگران از انجام یا هم‌آوردی با آن ناتوانند.<ref>سعیدی روشن، معجزه شناسی، ۱۳۹۲ش، ص۱۱؛ «معجزه»، تارنمای دانشنامه اسلامی، ذیل عنوان معجزه.</ref> [[معجزه]] به دو نوع عقلی و حسی تقسیم شده است. اگر با چشم دیده شود معجزه حسی و اگر با قدرت عقل درک شود، معجزه عقلی دانسته شده است.<ref>سعیدی روشن، «معجزه شناسی»، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۴.</ref> | معجزه، عمل خارق‌العاده‌ای است که پشتوانه ادعای [[پیامبران]] بوده و دیگران از انجام یا هم‌آوردی با آن ناتوانند.<ref>سعیدی روشن، معجزه شناسی، ۱۳۹۲ش، ص۱۱؛ «معجزه»، تارنمای دانشنامه اسلامی، ذیل عنوان معجزه.</ref> [[معجزه]] به دو نوع عقلی و حسی تقسیم شده است. اگر با چشم دیده شود معجزه حسی و اگر با قدرت عقل درک شود، معجزه عقلی دانسته شده است.<ref>سعیدی روشن، «معجزه شناسی»، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۴.</ref> | ||
برای معجزه شرط‌هایی نظیر خارق‌العاده بودن، همراهی با ادعای پیامبری و مطابقت با ادعا در نظر گرفته شده<ref>مصباح یزدی، آموزش | برای معجزه شرط‌هایی نظیر خارق‌العاده بودن، همراهی با ادعای پیامبری و مطابقت با ادعا در نظر گرفته شده<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۹۴ش، ج۱، ص۱۸۵.</ref> و از جهت انگیزه،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۵۸.</ref> خصوصیات<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ص۶۴ و۶۵.</ref> و منشاء صدور<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ص۲۴۳.</ref> با [[سحر|جادو و سحر]] متفاوت است. اندیشمندان غربی نظیر آکوئیناس (به ایتالیایی: Tommaso d'Aquino فیلسوف مسیحی الاهی دان ۱۲۲۵-۱۲۷۴م) و جان لاک تعریفی همانند اندیشمندان مسلمان ارائه داده‌اند؛ اما برخی دیگر نظیر کلارک، هیوم و سوئین برن (به انگلیسی: Richard Swinburne متولد ۱۹۳۴م.) معجزه را به عاملی غیرخدایی نیز نسبت می‌دهند و آن را منحصر در ادعای [[نبوت]] نمی‌دانند.<ref>میرباقری و یزدانی، «نقد و بررسی برهان معجزه بر اثبات وجود خدا از دیدگاه فیلسوفان دین مغرب زمین»، ص۱۱-۱۵.</ref> | ||
== تقریر برهان == | == تقریر برهان == | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
=== تقریر سوم === | === تقریر سوم === | ||
هرچند در تعداد [[معجزه|معجزه‌ها]] و مصداق‌های معجزه میان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد، ولی همگان اتفاق نظر دارند که در طول تاریخ معجزات زیادی اتفاق افتاده است. بر همین اساس نمی‌توان علت معجزه را به غیر از مداخله [[خدا|خداوند]] در امور طبیعی توضیح داد.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۴.</ref> این تقریر به هاسپرز( ۱۹۱۸-۲۰۱۱م.John Hospers) تعلق دارد پیش از آن آگوستین (م.۳۵۴-Saint Augustinus۴۳۰ | هرچند در تعداد [[معجزه|معجزه‌ها]] و مصداق‌های معجزه میان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد، ولی همگان اتفاق نظر دارند که در طول تاریخ معجزات زیادی اتفاق افتاده است. بر همین اساس نمی‌توان علت معجزه را به غیر از مداخله [[خدا|خداوند]] در امور طبیعی توضیح داد.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۴.</ref> این تقریر به هاسپرز(۱۹۱۸-۲۰۱۱م.John Hospers) تعلق دارد پیش از آن آگوستین (م.۳۵۴-Saint Augustinus۴۳۰) نیز همین تقریر را آورده با این تفاوت که [[حدوث و قدم|حدوث عالم]] را نیز به آن اضافه کرده است.<ref>شمس‌آبادی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»، ص۱۱۸.</ref> این تقریر، این‌گونه خلاصه شده که وقوع معجزه نیازمند خداست، اما راهی برای اثبات وقوع آن وجود ندارد.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۵.</ref> | ||
== انتقادات == | == انتقادات == | ||
بیشتر اندیشمندان [[اسلام|مسلمان]] نظیر [[ابن‌سینا|ابن سینا]]، [[ملاصدرا]]<ref>شمس‌آبادی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»، ص۱۱۷.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] نیز در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] براین باور است که پیامبران هیچگاه معجزه را برای اثبات معارف خود نیاوردند و نمیخواستند با آوردن معجزه،[[توحید]] و [[معاد]] را اثبات | بیشتر اندیشمندان [[اسلام|مسلمان]] نظیر [[ابن‌سینا|ابن سینا]]، [[ملاصدرا]]<ref>شمس‌آبادی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»، ص۱۱۷.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] نیز در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] براین باور است که پیامبران هیچگاه معجزه را برای اثبات معارف خود نیاوردند و نمیخواستند با آوردن معجزه، [[توحید]] و [[معاد]] را اثبات کنند، بلکه برای اثبات این حقایق به حجت [[عقل]] اکتفا میکردند و آوردن معجزه برای اثبات معارف نبوده است، بلکه برای این بوده که مردم به حقانیت ادعای ارتباط آنها با خدا پی ببرند. <ref>طباطبائی، تفسیر المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۸۳.</ref> و [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی]]<ref name=":02">شمس‌آبادی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»، ص۱۱۳.</ref> برهان معجزه را برای [[اثبات خدا|اثبات وجود خداوند]] کافی نمی‌دانند. ابن سینا معتقد است [[معجزه|معجزات]] پس از کشف علت، امری عادی تلقی می‌شوند.<ref>شمس‌آبادی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»، ص۱۱۶.</ref> [[جعفر سبحانی|آیت‌الله سبحانی]] نیز معتقد است که معجزه تنها بر ادعای [[نبوت]] دلالت می‌کند و آن هم متوقف بر [[حسن و قبح|حسن و قبح عقلی]] است.<ref>سبحانی، الاهیات علی هدی الکتاب و السنت و العقل، ۱۴۲۳ق، ص</ref> هاسپرز گفته است راهی وجود ندارد تا نشان دهیم معجزه‌ای رخ داده است.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۵.</ref> [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]] برهان معجزه را برای اثبات خداوند کافی نمی‌داند مگر اینکه به [[برهان امکان و وجوب|برهان وجوب و امکان]] بازگردد.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۹۰.</ref> | ||
هیوم | هیوم (به انگلیسی: David Hume) نیز گفته است معجزه یا اتفاق نیفتاده و یا قابل اثبات نیست؛ زیرا اولاً معجزه‌ای نیست که به تعداد کافی آن را تایید کرده باشند تا اعتراف به آن اجتناب‌ناپذیر باشد؛<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۸.</ref> ثانیاً نمونه‌های بسیاری از معجزه‌های جعلی گزارش شده که به دلیل کشش بشر به امور خارق‌العاده است و اگر روح دین با این امور درآمیزد، عقل سلیم پایان می‌یابد و دست‌آخر اینکه این اخبار بیشتر میان اقوام جاهل و وحشی گزارش شده که احتمال نادرست بودن آن را افزایش می‌دهد.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۸-۸۹.</ref> عبدالحسین خسروپناه در پاسخ به اشکال هیوم گفته است اشکالات هیوم با مبانی فلسفی خودش که انکار [[اصل علیت]] است، کنار می‌رود، زیرا از نگاه هیوم قانون طبیعت تنها یک احتمال تأیید شده است و نمی‌توان آینده را پیش‌بینی یا گذشته را به قضاوت نشست و شواهد تاریخی را مقابل تجربه قرار داد.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۸۹.</ref>همچنین [[خسروپناه]] [[تواتر]] گزارش‌های معجزات را بسیار زیاد می‌داند.<ref>خسروپناه، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»، ص۹۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
* [http://ensani.ir/fa/article/7416 خسروپناه، عبدالحسین، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»]، قبسات، شماره۱۱، پائیز۱۳۸۵. | * [http://ensani.ir/fa/article/7416 خسروپناه، عبدالحسین، «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا»]، قبسات، شماره۱۱، پائیز۱۳۸۵. | ||
* [http://shiastudy.ir/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%88-%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%D9%8A-%D9%88-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84-%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%88%D9%84%D9%8A%E2%80%8C%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%B9%D8%AC%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D9%81%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D9%81 ربانی گلپایگانی، علی، «بررسی و تحلیل برهان معجزه بر امامت امام عصر(عج)»]، مجله انتظار موعود، شماره ۳۴، بهار ۱۳۹۰. | * [http://shiastudy.ir/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%88-%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%D9%8A-%D9%88-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84-%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%88%D9%84%D9%8A%E2%80%8C%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%B9%D8%AC%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D9%81%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D9%81 ربانی گلپایگانی، علی، «بررسی و تحلیل برهان معجزه بر امامت امام عصر(عج)»]، مجله انتظار موعود، شماره ۳۴، بهار ۱۳۹۰. | ||
* رضایی، | * رضایی، محمدعلی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، رشت، کتاب مبین، ۱۳۸۱ش. | ||
* سبحانی، جعفر، الاهیات علی هدی الکتاب و السنت و العقل، قم، امام صادق(ع)، چاپ | * سبحانی، جعفر، الاهیات علی هدی الکتاب و السنت و العقل، قم، امام صادق(ع)، چاپ پنجم، ۱۴۲۳ق. | ||
* سعیدی روشن، محمدباقر، معجزه شناسی، قم، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، | * سعیدی روشن، محمدباقر، معجزه شناسی، قم، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۹۲ش. | ||
* [http://ensani.ir/fa/article/333814 شمس‌آبادی، محمدعلی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»]، فرهنگ پژوهش، شماره ۱۴ و ۱۵، پائیز و تابستان۱۳۹۲. | * [http://ensani.ir/fa/article/333814 شمس‌آبادی، محمدعلی، «برهان معجزه در مسیر اثبات وجود خدا»]، فرهنگ پژوهش، شماره ۱۴ و ۱۵، پائیز و تابستان۱۳۹۲. | ||
* طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسة الاعلمی | * طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم، ۱۳۹۳ق. | ||
* مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، تهران، موسسه انتشارات امیر کبیر شرکت چاپ و نشر بین الملل، چاپ اول، ۱۳۹۴ش. | * مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، تهران، موسسه انتشارات امیر کبیر شرکت چاپ و نشر بین الملل، چاپ اول، ۱۳۹۴ش. | ||
* «[http://wiki.ahlolbait.com/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87 معجزه]»، تارنمای دانشنامه | * «[http://wiki.ahlolbait.com/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87 معجزه]»، تارنمای دانشنامه اسلامی، تاریخ درج: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۹ تیر۱۳۹۸. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش. | ||
* [http://ensani.ir/fa/article/350024 میرباقری، | * [http://ensani.ir/fa/article/350024 میرباقری، محمدعلی و عباس یزدانی، «نقد و بررسی برهان معجزه بر اثبات وجود خدا از دیدگاه فیلسوفان دین مغرب زمین»]، دو فصلنامه تأملات فلسفی، شماره۱۴، بهار و تابستان۱۳۹۴. | ||
* نراقی، محمدمهدی، انیس الموحدین، تصحیح قاضی طباطبایی، تهران، الزهرا(س)، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | * نراقی، محمدمهدی، انیس الموحدین، تصحیح قاضی طباطبایی، تهران، الزهرا(س)، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | ||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | ||
| توضیحات = | | توضیحات = | ||
}}</onlyinclude> | }}</onlyinclude> | ||