سرمه کشیدن: تفاوت میان نسخه‌ها

برای سرمه کشیدن در فقه احکامی ذکر شده است. عده‌ای از [[فقها]] آن را از زینت‌های ممنوعه زنان در برابر [[نامحرم]] ندانسته‌اند، سرمه کشیدن برای روزه‌دار در صورتی که بو یا مزه آن به حلق برسد [[مکروه]] است. همچنین عده‌ای آن را مانع رسیدن آب [[وضو]] به بدن می‌دانند. فقها اکتحال را از محرمات [[احرام]] دانسته‌اند.

[[پرونده:Sormedan.jpg|بندانگشتی|350x350px|سرمه‌دان از جنس سنگ متعلق به [[قرن ۴ هجری قمری|قرن ۴]] تا [[قرن ۶ هجری قمری|۶ قمری]] و مربوط به [[ایران]] و آسیای میانه.]]

سرمه کشیدن چشم که به آن در [[فقه]] اکتحال گفته می‌شود،<ref>وجدانی فخر، الجواهر الفخریة، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۲۵۵.</ref> از روش‌های زینت<ref>عاملی، معالم الدین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۰۶؛ جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۲۲، ص۶۹.</ref> و از اعمال [[مستحب|مستحبی]] است که مردان و زنان به انجام آن سفارش شده‌اند.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۹۶.</ref>  

اکتحال در لغت به معنای قرار دادن چیزی بر روی چشم است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۱، ص۵۸۴؛ محمود، معجم المصطلحات، ج۱، ص۲۷۰.</ref> و یا هر چیز مفیدی که برای درمان روی چشم گذاشته می‌شود.<ref>ازدی، کتاب الماء، ۱۳۸۷ش، ج‏۳، ص۱۱۰۲؛ زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج‏۱۵، ص۶۴۹.</ref>  

از سرمه کشیدن در ابواب مختلف فقهی سخن به میان آمده است:

عده‌ای از [[مجتهد|فقها]] سرمه کشیدن را جزو زینت‌های ممنوعه برای زنان در برابر [[نامحرم]] نمی‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۹۲۸-۹۲۹.</ref> همچنین برخی از محققان سرمه کشیدن را از مصادیق «إِلّا ما ظَهَرَ مِنْها» (زینت‌هایی که پوشاندنشان بر زنان در برابر نامحرم واجب نیست) در آیه «وَ لا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلّا ما ظَهَرَ مِنْها»<ref>سوره نور، آیه۳۱.</ref> دانسته‌اند<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل‌بیت(ع)، قم، ج۵۴، ص۱۵۵.</ref> در [[تفسیر]] آیه مذکور روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۲۱؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۴۳۰؛ قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۹۷.</ref> و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۰۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۳۳.</ref> که سرمه چشم از زینت‌های ظاهری [[مباح]] برای زنان، معرفی شده است.

در [[حرام]] یا مکروه بودن استفاده از سرمه سیاه در حال [[احرام]] اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>جمعی از پژوهشگران، موسوعه الفقه الاسلامی، ۱۴۲۳، ج۶، ص۶۱۳.</ref> عده‌ای از فقها کشیدن سرمه سیاه در حال احرام را  برای مردان و زنان<ref>جمعی از پژوهشگران، موسوعة الفقه الإسلامی، ۱۴۲۳ق، ج۶، ص۶۱۳؛ امام خمینی، مناسک حج، بی‌تا، ص۱۰۱؛ خامنه‌ای، مناسک حج، بی‌تا، ص۲۶.</ref> حرام دانسته‌اند،<ref>وجدانی‌فخر، الجواهر الفخریة، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۲۵۵؛ شیخ انصاری، مناسک حج محشی، ۱۴۲۵ق، ص۳۶؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۱، ص۴۲۲؛ خامنه‌ای، مناسک حج، بی‌تا، ص۲۶؛ وحید خراسانی، مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۲۴؛ محمودی، مناسک عمره مفرده محشی، ۱۴۲۹ق، ص۶۵-۶۶.</ref> حتی اگر به قصد زینت نباشد.<ref>جمعی از پژوهشگران، موسوعة الفقه الإسلامی، ۱۴۲۳ق، ج۶، ص۶۱۳؛ امام خمینی، مناسک حج، بی‌تا، ص۱۰۱؛ خامنه‌ای، مناسک حج، بی‌تا، ص۲۶.</ref> با این حال اگر کسی مجبور به استفاده از سرمه در احرام باشد، حرام نخواهد بود.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۱، ص۴۲۲؛ محمودی، مناسک عمره مفرده محشی، ۱۴۲۹ق، ص۶۵-۶۶.</ref>

بعضی از فقها معتقدند که سرمه کشیدن در حال احرام [[کفاره]] ندارد، اما اگر بوی خوشی داشته باشد بنا بر اقوی کفاره خواهد داشت.<ref>وجدانی‌فخر، الجواهر الفخریة، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۲۵۵؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۱، ص۴۲۲؛ محمودی، مناسک عمره مفرده محشی، ۱۴۲۹ق، ص۶۵-۶۶.</ref>

در [[حدیث|روایات]] اسلامی به فوائد سرمه برای چشم اشاره<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۴۹۲؛ شیخ صدوق، ثواب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۲۲.</ref> و در پاره‌ای از روایات برای پیشگیری<ref>شیخ صدوق، ثواب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۲۲.</ref> و درمان برخی از بیماری‌های چشم سفارش شده است.<ref>ابنا بسطام، طب الأئمة، ۱۴۱۱ق، ص۸۳؛ طبرسی، مکارم الأخلاق، ۱۴۱۲ق، ص۴۶.</ref> بر پایه روایتی که از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده، سرمه کشیدن در شب برای بدن مفید و در روز زینت است.<ref> عاملی، معالم الدین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۰۶؛ مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۶۱.</ref> رشد مژه‌ها، تیزبینی چشم،<ref>طبرسی، مکارم الأخلاق، ۱۴۱۲ق، ص۴۵.</ref> خارج شدن گرد و خاک از چشم،<ref> ابن حیون، دعائم الإسلام، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۱۴۶.</ref> کمک به [[احیا|شب‌زنده‌داری]]،<ref>طبرسی، مکارم الأخلاق، ۱۴۱۲ق، ص۴۵.</ref> سجده‌های طولانی<ref>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۶۱.</ref> و نورانیت سیمای انسان با سرمه کشیدن هنگام خواب<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۳۷.</ref> از دیگر فوائد سرمه کشیدن است.

*[[آرایش زنان]]

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}