آیه ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
آیه ولایت از دلایل [[شیعه]] بر اثبات [[ولایت امام علی(ع)]] و جانشینی او برای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] است.<ref>شیخ مفید، الافصاح فی الامامة، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، ص۱۳۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۹.</ref> برخی آن را قوی‌ترین دلیل بر [[امامت]] آن امام برشمرده‌اند.<ref>طوسی، تلخیص الشافی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۰.</ref> | آیه ولایت از دلایل [[شیعه]] بر اثبات [[ولایت امام علی(ع)]] و جانشینی او برای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] است.<ref>شیخ مفید، الافصاح فی الامامة، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، ص۱۳۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۹.</ref> برخی آن را قوی‌ترین دلیل بر [[امامت]] آن امام برشمرده‌اند.<ref>طوسی، تلخیص الشافی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۰.</ref> | ||
مفسران شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۲۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۸ـ۵۵۹؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸. | مفسران شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۲۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۸ـ۵۵۹؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> سبب نزول این آیه را اِنفاق [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] به [[فقیر]] در حال [[نماز]] می‌دانند. مفسران سنی نیز از امام باقر(ع)، مجاهد بن جبر، سدی و عتبة بن حکیم، همین دیدگاه را نقل کرده‌اند.<ref>جصاص، أحکام القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۰۲</ref> ازاین‌رو این آیه و همچنین [[خاتم‌بخشی|ماجرای خاتم‌بخشی]] از [[فضایل امام علی(ع)]] به شمار می‌آید که در قرآن به آن اشاره شده است. شیخ طوسی<ref>شیخ‌طوسي، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۴۹.</ref>، شیخ‌طبرسی<ref>طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج۱، ص۲۰۲.</ref>، محمد بن جریر طبری شیعی<ref> طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۳۵۳.</ref> و تعدادی دیگر از علمای شیعه نقل کرده‌اند که امام علی(ع) در [[شورای شش‌نفره]]، برای اثبات حقانیت خود، به شأن‌نزول این آیه درباره خود استناد کرده است. | ||
از این آیه در کتاب‌های کلامی،<ref>برای نمونه نگاه کنید به سید مرتضی، الذخیره، ۱۴۳۱ق، ص۴۳۹.</ref> تفسیری <ref>برای نمونه نگاه کنید به المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> و فقهی<ref> برای نمونه نگاه کنید به فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> بحث شده است. اختلاف‌نظر شیعه و سنی درباره معنای «ولیّ» منجر به بحث‌های زیادی در تفسیر این آیه شده است. | از این آیه در کتاب‌های کلامی،<ref>برای نمونه نگاه کنید به سید مرتضی، الذخیره، ۱۴۳۱ق، ص۴۳۹.</ref> تفسیری <ref>برای نمونه نگاه کنید به المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> و فقهی<ref> برای نمونه نگاه کنید به فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> بحث شده است. اختلاف‌نظر شیعه و سنی درباره معنای «ولیّ» منجر به بحث‌های زیادی در تفسیر این آیه شده است. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
[[شیخ مفید]] تاریخ این ماجرا و نزول آیه ولایت را [[۲۴ ذی‌الحجه]] دانسته است.<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref> | [[شیخ مفید]] تاریخ این ماجرا و نزول آیه ولایت را [[۲۴ ذی‌الحجه]] دانسته است.<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref> | ||
=== اعتبار روایات شأن نزول=== | === اعتبار روایات شأن نزول=== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =علامه طباطبایی:|«اگر این‌همه روایت درباره شأن نزول این آیه، نادیده گرفته شود، باید به طور کلی از [[تفسیر قرآن]] چشم پوشید؛ چراکه وقتی به این‌همه روایت اطمینان نکنیم، چگونه می‌توانیم به یک یا دو روایتی که در تفسیر دیگر آیات قرآن نقل شده، اطمینان نماییم؟»| منبع=طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =علامه طباطبایی:|«اگر این‌همه روایت درباره شأن نزول این آیه، نادیده گرفته شود، باید به طور کلی از [[تفسیر قرآن]] چشم پوشید؛ چراکه وقتی به این‌همه روایت اطمینان نکنیم، چگونه می‌توانیم به یک یا دو روایتی که در تفسیر دیگر آیات قرآن نقل شده، اطمینان نماییم؟»| منبع=طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} جلال الدین سیوطی پس از نقل چندین سند از روایاتی که ثابت می‌کند این آیه در شأن امام علی(ع) نازل شده، از قاعده رجالی «یقوی بعضها بعضا» استفاده می‌کند و می‌گوید که "این شواهد همدیگر را تقویت می‌کند» و می‌پذیرد که این آیه در باره علی بن أبی طالب نازل شده است.<ref>سیوطی، لباب النقول، دار إحیاء العلوم، ج۱، ص۹۳.</ref> | ||
روایت شأن نزولِ آیه ولایت را از [[صحابه|صحابه‌ای]] چون [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]]،<ref> | روایت شأن نزولِ آیه ولایت را از امام علی بن أبی‌طالب(ع)<ref>حاکم نیشابوری، معرفة علوم الحديث، ۱۳۹۷ق، ج۱، ص۱۰۲</ref> و نیز از [[صحابه|صحابه‌ای]] چون [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]]،<ref> بلاذري، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۵۰؛ فخر رازی، التفسير الكبير، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۳.</ref> [[عمار یاسر|عمار]]،<ref> طبرانی، المعجم الاوسط، دار الحرمین، ج۶، ص۲۱۸.</ref>[[ابوذر غفاری|ابوذر]]،<ref>فخر رازی، التفسير الكبير، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۳.</ref> عبدالله بن سلام،<ref>طبری، الرياض النضرة في مناقب العشرة، دار الكتب العلمية، ج۳، ص۲۰۸.</ref>جابر بن عبدالله انصاری، <ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> مقداد بن أسود، <ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۱۰.</ref> اَنَس بن مالک،<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۲۵.</ref> ابورافع مدنی<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، بی‌تا، ج۱، ص۳۲۰-۳۲۱، ح۹۵۵۹.</ref> و گروهی از تابعین از جمله: عتبه بن حکیم،<ref>طبری، جامع البيان في تأويل القرآن، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۴۲۶؛ ابن أبی‌حاتم، تفسير القرآن العظيم، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۱۶۲.</ref> مجاهد بن جبر،<ref>طبری، جامع البيان في تأويل القرآن، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۴۲۶.</ref> سلمه بن کهیل،<ref>ابن أبی‌حاتم، تفسير القرآن العظيم، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۱۶۲.</ref> محمد حنفیه، <ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۸.</ref> عطاء بن سائب، <ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۸.</ref> عبدالعزیز بن جریج، <ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۸.</ref> نقل کرده‌اند. به گفته شهاب الدین آلوسی از مفسران اهل‌سنت، از دیدگاه معظم محدثان سنی این آیه در شأن حضرت علی(ع) را نازل شده است.<ref>آلوسی، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم والسبع المثاني، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۵۲.</ref> با این حال [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]]،<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۹-۷.</ref> [[ابن‌کثیر]]<ref>ابن‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، دار الکتب العلمیة، ج۳، ص۱۲۵-۱۲۷.</ref> و [[فخر رازی]]<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۳-۳۸۵.</ref> حدیث مربوط به این آیه را ضعیف شمرده‌اند. همچنین در برخی تفاسیر اهل‌سنت، درباره اینکه آیه در شأن چه‌کسی نازل شده است، چهار نظر مطرح شده است: امام علی(ع)، [[عبادة بن صامت|عبادة بن صامِت]]، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه]] و تمام [[مسلمان|مسلمانان]].<ref>ابن‌جوزی، زاد المسیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۵۶۱.</ref> | ||
[[ابن شعبه حرانی|ابن‌شُعبه حَرّانی]] در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تُحَف‌ُالعقول]] احادیث شأن نزولِ آیهٔ ولایت را [[حدیث صحیح|احادیث صحیح]] و جزو روایاتی دانسته که علما بر آنها [[اجماع]] دارند.<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف‌العقول، ۱۴۰۴ق، ص۴۵۹.</ref> از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، روایات شأن نزولِ این آیه موافق [[قرآن]] است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۰.</ref> به گفته وی، بزرگان تفسیر و حدیث این احادیث را نقل کرده و با آنها مخالفت نکرده‌اند و برخی همچون [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] که مخالفت کرده‌اند، دشمنی را به نهایت رسانده‌اند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۵.</ref> | [[ابن شعبه حرانی|ابن‌شُعبه حَرّانی]] در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تُحَف‌ُالعقول]] احادیث شأن نزولِ آیهٔ ولایت را [[حدیث صحیح|احادیث صحیح]] و جزو روایاتی دانسته که علما بر آنها [[اجماع]] دارند.<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف‌العقول، ۱۴۰۴ق، ص۴۵۹.</ref> از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، روایات شأن نزولِ این آیه موافق [[قرآن]] است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۰.</ref> به گفته وی، بزرگان تفسیر و حدیث این احادیث را نقل کرده و با آنها مخالفت نکرده‌اند و برخی همچون [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] که مخالفت کرده‌اند، دشمنی را به نهایت رسانده‌اند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۵.</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
عالمان شیعه این آیه را دلیلی بر ولایت و خلافت امام علی(ع) می‌دانند. از نظر آنان، این آیه با واژه «اِنّما» (به معنای فقط) آغاز شده و در ادبیات عرب، وقتی جمله‌ای با «اِنّما» آغاز شود، مفهوم جمله را منحصر می‌کند؛<ref>ابن‌هشام، مغنی‌اللبیب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۳۹.</ref> یعنی در این آیه، [[ولایت]] منحصر شده است در خدا، پیامبر(ص) و کسانی که در [[رکوع]] انفاق می‌کنند.<ref>سید مرتضی، الذخیره، ۱۴۳۱ق، ص۴۳۹.</ref> بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آیه، مصداقِ کسی که در رکوع انفاق می‌کند امام علی(ع) است.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref> | عالمان شیعه این آیه را دلیلی بر ولایت و خلافت امام علی(ع) می‌دانند. از نظر آنان، این آیه با واژه «اِنّما» (به معنای فقط) آغاز شده و در ادبیات عرب، وقتی جمله‌ای با «اِنّما» آغاز شود، مفهوم جمله را منحصر می‌کند؛<ref>ابن‌هشام، مغنی‌اللبیب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۳۹.</ref> یعنی در این آیه، [[ولایت]] منحصر شده است در خدا، پیامبر(ص) و کسانی که در [[رکوع]] انفاق می‌کنند.<ref>سید مرتضی، الذخیره، ۱۴۳۱ق، ص۴۳۹.</ref> بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آیه، مصداقِ کسی که در رکوع انفاق می‌کند امام علی(ع) است.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref> | ||
== استدلال امامان شیعه برای اثبات امامت== | |||
امامان شیعه همواره به این روایت برای اثبات امامت و واجب بودن اطاعت از اوصیای الهی استدلال کرده‌اند. از جمله: امام علی(ع)، <ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، كمال الدين وتمام النعمة، ۱۴۰۵ق، ص۲۷۴- ۲۷۷.</ref> امام حسن مجتبی(ع)،<ref>ابن بطريق، خصائص الوحي المبين، ۱۴۱۷ق، ص۷۲-۸۳.</ref> امام سجاد(ع)،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref> امام باقر(ع)،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۹.</ref> امام صادق(ع)،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۱۳-۵۱۴.</ref> امام رضا(ع)،<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، عيون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۰۷-۲۱۵</ref> امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)<ref>مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۲۷۲.</ref> | |||
=== تفاوت معنای ولیّ در دیدگاه شیعه و سنی=== | === تفاوت معنای ولیّ در دیدگاه شیعه و سنی=== | ||
بسیاری از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نزول این آیه را در شأن [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] می‌دانند؛ اما از نظر آنان، واژه «ولیّ» به معنای «دوست» و «یاور» است، نه «سرپرست».<ref>ایجی، المواقف، عالم الکتاب، ج۱، ۴۰۵.</ref> اما علمای شیعه کلمه «ولیّ» را به‌معنای «سرپرست» و «صاحبْ‌اختیار» می‌دانند.<ref> نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸؛ فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۷۲؛ شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، دوستیْ مخصوص كسانى نیست كه در [[رکوع|ركوع]]، زکات می‌دهند؛ بلكه حكمی عمومى است و همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته باشند و یازی کنند. در حالی که مطابق شأن نزول آیه، مصداق «ولیّ» در این آیه، تنها حضرت علی است. پس «ولیّ» در آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است؛ به‌خصوص اينكه اين ولايت در رديف ولايت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[خدا]] قرار گرفته است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۴۲۳.</ref> | بسیاری از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نزول این آیه را در شأن [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] می‌دانند؛ اما از نظر آنان، واژه «ولیّ» به معنای «دوست» و «یاور» است، نه «سرپرست».<ref>ایجی، المواقف، عالم الکتاب، ج۱، ۴۰۵.</ref> اما علمای شیعه کلمه «ولیّ» را به‌معنای «سرپرست» و «صاحبْ‌اختیار» می‌دانند.<ref> نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸؛ فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۷۲؛ شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، دوستیْ مخصوص كسانى نیست كه در [[رکوع|ركوع]]، زکات می‌دهند؛ بلكه حكمی عمومى است و همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته باشند و یازی کنند. در حالی که مطابق شأن نزول آیه، مصداق «ولیّ» در این آیه، تنها حضرت علی است. پس «ولیّ» در آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است؛ به‌خصوص اينكه اين ولايت در رديف ولايت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[خدا]] قرار گرفته است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۴۲۳.</ref> | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۱: | ||
== استفاده‌های فقهی== | == استفاده‌های فقهی== | ||
* باطل نشدن نماز با حرکات جزئی: برخی از فقیهان شیعه برای اثبات اینکه حرکاتِ جزئیِ بدن، [[نماز]] را باطل نمی‌کند، به [[خاتم‌بخشی|خاتم‌بخشی حضرت علی(ع)]] در حال [[رکوع]] استناد کرده‌اند.<ref> فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> | * باطل نشدن نماز با حرکات جزئی: برخی از فقیهان شیعه برای اثبات اینکه حرکاتِ جزئیِ بدن، [[نماز]] را باطل نمی‌کند، به [[خاتم‌بخشی|خاتم‌بخشی حضرت علی(ع)]] در حال [[رکوع]] استناد کرده‌اند.<ref>راوندی، فقه القرآن، 1405ق، ج1، ص116؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> از مفسران و فقهای سنی نیز افرادی همچون: فخرالدین رازی<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۹۳.</ref>، ابوالبرکات نسفی<ref>نسفی، مدارك التنزيل وحقائق التأويل، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۵۶.</ref> ابوعبد الله قرطبی<ref>قرطبی، الجامع لأحكام القرآن، ۱۳۸۴ق، ج۶، ص۲۲۱.</ref>، ناصر الدین بیضاوی<ref>بیضاوی، أنوار التنزيل وأسرار التأويل، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۳۲.</ref> ابوبکر جصاص<ref>جصاص، أحکام القرآن، 1405ق، ج۴، ص۱۰۲.</ref> و... نیز همین استفاده را از این آیه کرده‌اند. | ||
* زکات شامل [[صدقه]] مستحب هم می‌شود: در این آیه از خاتم‌بخشی با عنوان زکات یاد شده است. برخی از فقیهان نتیجه گرفته‌اند که زکات شامل صدقه مستحب نیز می‌شود.<ref> فاضل مقداد، کنزالعرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> | * زکات شامل [[صدقه]] مستحب هم می‌شود: در این آیه از خاتم‌بخشی با عنوان زکات یاد شده است. برخی از فقیهان نتیجه گرفته‌اند که زکات شامل صدقه مستحب نیز می‌شود.<ref> فاضل مقداد، کنزالعرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> | ||
* برخی از فقیهان برای اثبات اینکه [[نیت]]، عمل قلبی است و لازم نیست به زبان بیاید، به این آیه استدلال کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref> | * برخی از فقیهان برای اثبات اینکه [[نیت]]، عمل قلبی است و لازم نیست به زبان بیاید، به این آیه استدلال کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آلوسی، سید محمود، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم والسبع المثاني، به کوشش: علي عبد الباري عطية، بیروت، دار الكتب العلمية، اول، ۱۴۱۵ق. | |||
* ابن بطريق، يحيى بن حسن، خصائص الوحي المبين، به کوشش: شيخ مالك محمودی، قم، دار القرآن الكريم، اول، ۱۴۱۷ق. | |||
* ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعه، تحقیق رشاد سالم، ریاض، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامية، ۱۴۰۶ق. | * ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعه، تحقیق رشاد سالم، ریاض، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامية، ۱۴۰۶ق. | ||
* ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا. | * ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۴: | ||
* ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی‌اللبیب عن کتاب الاعاریب، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، قم، مکتبة آیت‌الله المرعشی، ۱۴۱۰ق. | * ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی‌اللبیب عن کتاب الاعاریب، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، قم، مکتبة آیت‌الله المرعشی، ۱۴۱۰ق. | ||
* ایجی، عبدالرحمن، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا. | * ایجی، عبدالرحمن، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا. | ||
* حاکم حسکانی، عبیدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر المحمودی، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، چاپ دوم، | * بلاذري، أحمد بن يحيى، جمل من أنساب الأشراف، به کوشش: سهيل زكار ورياض الزركلي، بيروت، دار الفكر، اول، 1417ق - 1996م. | ||
* بیضاوی، عبد الله بن عمر، أنوار التنزيل وأسرار التأويل، به کوشش: محمد عبد الرحمن المرعشلی، بیروت، دار إحياء التراث العربي، اول، ۱۴۱۸ق. | |||
* جصاص، احمد بن علی، أحکام القرآن، به کوشش: محمد الصادق قمحاوی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، اول، ۱۴۰۵. | |||
* حاکم حسکانی، عبیدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر المحمودی، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، چاپ دوم،۱۴۱۱ق. | |||
* حاکم نیشابوری، معرفة علوم الحديث، به کوشش: السيد معظم حسين، بیروت، دار الکتب العلمیه، دوم، ۱۳۹۷ق-۱۹۷۷م. | |||
* راوندی، سعید بن هبة الله، فقه القرآن، به کوشش: سید احمد حسینی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، اول، ۱۴۰۵ق. | |||
* سید مرتضی، علی بن حسین، الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق سید احمد حسینی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۳۱ق. | * سید مرتضی، علی بن حسین، الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق سید احمد حسینی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۳۱ق. | ||
* سیوطی، | * سیوطی، عبد الرحمن بن أبی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۳ق. | ||
* سیوطی، عبد الرحمن بن أبی‌بکر، لباب النقول، بیروت، دار إحیاء العلوم، بی‌تا. | |||
* شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، مکتبة آیت الله المرعشی، ۱۴۰۹ق. | * شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، مکتبة آیت الله المرعشی، ۱۴۰۹ق. | ||
* شیخ صدوق، محمد بن علی، علل‌الشرائع، مقدمه سید محمدصادق بحرالعلوم، قم، مکتبة الداوری، بی‌تا. | * شیخ صدوق، محمد بن علی، علل‌الشرائع، مقدمه سید محمدصادق بحرالعلوم، قم، مکتبة الداوری، بی‌تا. | ||
* شیخ صدوق، محمد بن علی، عيون أخبار الرضا عليه السلام، به کوشش: شيخ حسين الأعلمی، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ۱۴۰۴ق - ۱۹۸۴م. | |||
* شیخ صدوق، محمد بن علی، كمال الدين وتمام النعمة، به کوشش علی أكبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۵ق - ۱۳۶۳ش. | |||
* شیخ مفید، محمد بن محمد، الافصاح فی الامامة، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، بی‌تا. | * شیخ مفید، محمد بن محمد، الافصاح فی الامامة، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، بی‌تا. | ||
* شیخ مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م. | * شیخ مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م. | ||
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق. | * طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق. | ||
* طبرانی، سليمان بن أحمد، المعجم الأوسط، به کوشش: طارق بن عوض الله بن محمد و عبدالمحسن بن إبراهيم الحسيني، قاهره، دار الحرمین، بی‌تا. | |||
* طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی عبد المجید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ دوم، بی‌تا. | * طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی عبد المجید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ دوم، بی‌تا. | ||
* طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، به کوشش: سيد محمد باقر خرسان، نجف، دار النعمان، ۱۳۸۶ق - ۱۹۶۶م | |||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح فضل‌الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش. | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح فضل‌الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش. | ||
* طبری، أحمد بن عبد الله، الرياض النضرة في مناقب العشرة، بیروت، دار الكتب العلمية، دوم، بی‌تا. | |||
* طبری، محمد بن جریر، المسترشد فی امامة علی بن ابی‌طالب(ع)، تصحیح: احمد محمودی، قم، کوشانپور، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | * طبری، محمد بن جریر، المسترشد فی امامة علی بن ابی‌طالب(ع)، تصحیح: احمد محمودی، قم، کوشانپور، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | ||
* طبری، محمد بن جرير، جامع البيان في تأويل القرآن، به کوشش: أحمد محمد شاكر، بیروت، مؤسسة الرسالة، اول، ۱۴۲۰ق ـ ۲۰۰۰م. | |||
* طبسی، محمدجواد، «[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/470189 نشان ولایت و جریان خاتم‌بخشی]»، فرهنگ کوثر، ش۴۸، اسفند ۱۳۷۹ش. | * طبسی، محمدجواد، «[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/470189 نشان ولایت و جریان خاتم‌بخشی]»، فرهنگ کوثر، ش۴۸، اسفند ۱۳۷۹ش. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، الأمالي، قم، دار الثقافة، اول، ۱۴۱۴ق. | |||
* طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. | * طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، تلخیص الشافی، قم، انتشارات المحبین، ۱۳۸۲ش. | * طوسی، محمد بن حسن، تلخیص الشافی، قم، انتشارات المحبین، ۱۳۸۲ش. | ||
* عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق: هاشم رسولی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق. | * عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق: هاشم رسولی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق. | ||
* فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، کنزالعرفان فی فقه القرآن، قم، انتشارات مرتضوی، ۱۴۲۵ق. | * فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، کنزالعرفان فی فقه القرآن، قم، انتشارات مرتضوی، ۱۴۲۵ق. | ||
* فخر رازی، محمد بن عمر، | * فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة، ۱۴۲۰ق. | ||
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسير الكبير، بيروت، دار إحياء التراث العربي، سوم، 1420ق | |||
* فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی، تفسیر الصافی، مقدمه و تصحیح: حسین اعلمی، تهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق. | * فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی، تفسیر الصافی، مقدمه و تصحیح: حسین اعلمی، تهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق. | ||
* فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، مؤسسة دار الهجرة، ۱۴۱۴ق. | * فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، مؤسسة دار الهجرة، ۱۴۱۴ق. | ||
* قرطبی، محمد بن أحمد، الجامع لأحكام القرآن، به کوشش: أحمد البردوني وإبراهيم أطفيش، قاهره، دار الكتب المصرية، دوم، ۱۳۸۴ق - ۱۹۶۴م. | |||
* قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح و تحقیق: طیّب موسوی جزائری، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق. | * قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح و تحقیق: طیّب موسوی جزائری، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار، تحقیق علی‌اکبر غفاری و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی، | * مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار، تحقیق علی‌اکبر غفاری و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۸۶ش/۱۴۰۳ق. | ||
* مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، به کوشش: جواد قيومی اصفهانی، قم، نشر القيوم، اول، ۱۴۱۹ق. | |||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۴ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۴ش. | ||
* نسفی، عبد الله بن أحمد، مدارك التنزيل وحقائق التأويل، به کوشش: يوسف علی بديوی، بيروت، دار الكلم الطيب، اول، ۱۴۱۹ق - ۱۹۹۸م. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||