پرش به محتوا

محمد بن علی بن حمزه طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۴ سپتامبر ۲۰۱۸
جز
imported>Mgolpayegani
imported>Mgolpayegani
خط ۶۶: خط ۶۶:


===تأثیرات فقهی بر دیگران===
===تأثیرات فقهی بر دیگران===
اگرچه‌ در آثار نیمه دوم‌ قرن‌ ۶ق‌ نامی‌ از ابن‌ حمزه‌ برده‌ نشده‌، ولی‌ تأثیر فقه‌ او در این‌ آثار به‌ روشنی‌ مشهود است‌. مقایسه‌ بین‌ مندرجات‌ [[فقه القرآن راوندی|فقه‌ القرآن‌]] [[قطب راوندی|راوندی]] با الوسیله<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ قس‌: فقه‌ القرآن‌، ج۱، ص۱۸۹- ۱۹۹ و الوسیلة، ص۱۴۴-۱۴۶؛ فقه‌ القرآن‌، ج۲، ص۵۸ و الوسیلة‌، ص۲۶۵؛ فقه‌ القرآن‌، ج۲، ص۲۱۱و۲۱۲ و الوسیلة‌، ص۳۴۰ و ۳۴۲</ref> تأثیرپذیری راوندی از ابن‌ حمزه‌ را نشان‌ می‌دهد. راوندی حتی‌ در مواردی چون‌ حکم‌ خون‌ سگ‌ و خوک‌ در لباس‌ نمازگزار<ref>نک: السرائر، ص۳۵، سطر ۲۹؛ قس‌: الوسیلة، ص۷۷</ref> در فتوای شاذ از او تبعیت‌ کرده‌ است‌. [[ابن زهره]] نیز در [[غنیة النزوع|الغنیة‌]] تا حدودی از او تأثیر پذیرفته‌ است‌.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ قس‌: بین‌ الغنیة، ص۴۰، ۴۳، ۴۴ و الوسیلة، ص۱۱۲-۱۱۴، ۱۲۱</ref>
اگرچه‌ در آثار نیمه دوم‌ قرن‌ ۶ق‌ نامی‌ از ابن‌ حمزه‌ برده‌ نشده‌، ولی‌ تأثیر فقه‌ او در این‌ آثار به‌ روشنی‌ مشهود است‌. مقایسه‌ بین‌ مندرجات‌ [[فقه القرآن راوندی|فقه‌ القرآن‌]] [[قطب راوندی|راوندی]] با الوسیله<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ قس‌: فقه‌ القرآن‌، ج۱، ص۱۸۹-۱۹۹ و الوسیلة، ص۱۴۴-۱۴۶؛ فقه‌ القرآن‌، ج۲، ص۵۸ و الوسیلة‌، ص۲۶۵؛ فقه‌ القرآن‌، ج۲، ص۲۱۱و۲۱۲ و الوسیلة‌، ص۳۴۰ و ۳۴۲</ref> تأثیرپذیری راوندی از ابن‌ حمزه‌ را نشان‌ می‌دهد. راوندی حتی‌ در مواردی چون‌ حکم‌ خون‌ سگ‌ و خوک‌ در لباس‌ نمازگزار<ref>نک: السرائر، ص۳۵، سطر ۲۹؛ قس‌: الوسیلة، ص۷۷</ref> در فتوای شاذ از او تبعیت‌ کرده‌ است‌. [[ابن زهره]] نیز در [[غنیة النزوع|الغنیة‌]] تا حدودی از او تأثیر پذیرفته‌ است‌.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ قس‌: بین‌ الغنیة، ص۴۰، ۴۳، ۴۴ و الوسیلة، ص۱۱۲-۱۱۴، ۱۲۱</ref>
[[پرونده:کتاب الثاقب فی المناقب.jpg|190px|بندانگشتی|کتاب الثاقب فی المناقب]]
[[پرونده:کتاب الثاقب فی المناقب.jpg|190px|بندانگشتی|کتاب الثاقب فی المناقب]]
همچنین‌ [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌]] در [[السرائر]] که‌ تألیف‌ آن‌ را در ۵۸۷ - ۵۸۸ق‌ به‌ پایان‌ برده‌، از الوسیله با تعبیر "بعض‌ کتب‌ اصحابنا" بسیار نقل‌ قول‌ می‌کند و اغلب‌ با نظریات‌ ابن‌ حمزه‌ به‌ گونه‌ای انتقادآمیز برخورد می‌کند.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ السرائر، ص۳۵، سطر ۴، ص۳۸، سطر ۷؛ قس‌: الوسیلة، ص۷۶ و ۷۷</ref> البته‌ نظر ابن‌ ادریس‌ در مواردی موافق‌ نظر ابن‌ حمزه‌ است‌.<ref>نک: الوسیلة، ص۲۸۲، سطر ۵؛ السرائر، ص۱۷۳، سطر ۲۱؛ قس‌: نزهة النواظر، ص۸۹</ref>
همچنین‌ [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌]] در [[السرائر]] که‌ تألیف‌ آن‌ را در ۵۸۷-۵۸۸ق‌ به‌ پایان‌ برده‌، از الوسیله با تعبیر "بعض‌ کتب‌ اصحابنا" بسیار نقل‌ قول‌ می‌کند و اغلب‌ با نظریات‌ ابن‌ حمزه‌ به‌‌گونه‌ای انتقادآمیز برخورد می‌کند.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ السرائر، ص۳۵، سطر ۴، ص۳۸، سطر ۷؛ قس‌: الوسیلة، ص۷۶ و ۷۷</ref> البته‌ نظر ابن‌ ادریس‌ در مواردی موافق‌ نظر ابن‌ حمزه‌ است‌.<ref>نک: الوسیلة، ص۲۸۲، سطر ۵؛ السرائر، ص۱۷۳، سطر ۲۱؛ قس‌: نزهة النواظر، ص۸۹</ref>
رساله [[ازاحة العلة فی‌ معرفة القبلة]] از [[شاذان بن جبرئیل قمی]] نیز ظاهراً تفصیل‌ و تکمیل‌ مندرجات‌ الوسیله<ref>ص‌ ۸۵ -۸۶</ref> است.<ref>همچنین ببینید: المبسوط، ج۱، ص۷۷- ۷۸ که‌ این مطلب مورد الهام‌ ابن‌ حمزه‌ و شاذان‌ قرار گرفته‌ است‌.</ref>
رساله [[ازاحة العلة فی‌ معرفة القبلة]] از [[شاذان بن جبرئیل قمی]] نیز ظاهراً تفصیل‌ و تکمیل‌ مندرجات‌ الوسیله<ref>ص‌ ۸۵-۸۶</ref> است.<ref>همچنین ببینید: المبسوط، ج۱، ص۷۷-۷۸ که‌ این مطلب مورد الهام‌ ابن‌ حمزه‌ و شاذان‌ قرار گرفته‌ است‌.</ref>


کتاب‌ الوسیله در [[قرن هفتم]] هجری قمری در مکتب‌ حِلّه‌ بیش‌ از پیش‌ مورد توجه‌ قرار گرفت‌. [[محقق حلی]] بدون‌ تصریح‌ به‌ نام‌ ابن‌ حمزه‌ چهارچوب الوسیله را به خصوص در بخش عبادات شرایع پذیرفته، و نه‌ تنها در فصل‌بندی بخش‌ عبادات‌ دقیقاً از او پیروی کرده‌، بلکه‌ در عناوین‌ بابها، شکل‌ طرح‌ مسائل‌ و گاهی‌ محتوا نیز تا حدود قابل‌ توجهی‌ تحت‌ تأثیر او قرار داشته‌ است‌. [[یحیی بن سعید حلی]] در [[نزهة الناظر]]<ref>ص‌ ۶، جاهای مختلف</ref> و آبی‌ در [[کشف‌ الرموز]]، تألیف‌ شده‌ در ۶۷۲ق‌<ref>ج۱، ص۴۰، جاهای مختلف</ref> به‌ نام‌ ابن‌ حمزه‌ تصریح‌ کرده‌ و فتاوی او را نقل‌ کرده‌اند.
کتاب‌ الوسیله در [[قرن هفتم]] هجری قمری در مکتب‌ حِلّه‌ بیش‌ از پیش‌ مورد توجه‌ قرار گرفت‌. [[محقق حلی]] بدون‌ تصریح‌ به‌ نام‌ ابن‌ حمزه‌ چهارچوب الوسیله را به‌خصوص در بخش عبادات شرایع پذیرفته و نه‌ تنها در فصل‌بندی بخش‌ عبادات‌ دقیقاً از او پیروی کرده‌، بلکه‌ در عناوین‌ باب‌ها، شکل‌ طرح‌ مسائل‌ و گاهی‌ محتوا نیز تا حدود قابل‌ توجهی‌ تحت‌ تأثیر او قرار داشته‌ است‌. [[یحیی بن سعید حلی]] در [[نزهة الناظر]]<ref>ص‌ ۶، جاهای مختلف</ref> و آبی‌ در [[کشف‌ الرموز]]، تألیف‌ شده‌ در ۶۷۲ق‌<ref>ج۱، ص۴۰، جاهای مختلف</ref> به‌ نام‌ ابن‌ حمزه‌ تصریح‌ کرده‌ و فتاوی او را نقل‌ کرده‌اند.


اوج‌ مطرح‌ شدن‌ ابن‌ حمزه‌ در آثار فقهی‌ حله‌ را باید در [[مختلف الشیعة]] [[علامه حلی]] دانست‌. الوسیله بر اساس‌ آنچه‌ از نامه ''علقمی‌'' وزیر به‌ [[تاج‌الدین‌ ابن‌ صلایا]] برمی‌آید از رایج‌ترین‌ کتب‌ بین‌ [[شیعه]] [[عراق]] (به‌ خصوص‌ [[حله]]) در ''[[قرن هفتم]]'' [[هجری قمری]] بوده‌ است‌.<ref>نک: طبقات‌ الشافعیه الکبری، ج۸، ص۲۶۵</ref>
اوج‌ مطرح‌ شدن‌ ابن‌ حمزه‌ در آثار فقهی‌ حله‌ را باید در [[مختلف الشیعة]] [[علامه حلی]] دانست‌. الوسیله بر اساس‌ آنچه‌ از نامه ''علقمی‌'' وزیر به‌ [[تاج‌الدین‌ ابن‌ صلایا]] برمی‌آید از رایج‌ترین‌ کتب‌ بین‌ [[شیعه]] [[عراق]] (به‌ خصوص‌ [[حله]]) در ''[[قرن هفتم]]'' [[هجری قمری]] بوده‌ است‌.<ref>نک: طبقات‌ الشافعیه الکبری، ج۸، ص۲۶۵</ref>
کاربر ناشناس