پرش به محتوا

محمد بن علی بن حمزه طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۱: خط ۶۱:
==فقه ابن حمزه==
==فقه ابن حمزه==
===روش فقهی===
===روش فقهی===
ابن‌ حمزه‌ را باید از پیروان‌ مكتب‌ [[شیخ طوسی]] به‌ شمار آورد. مقایسه‌ای میان‌ فتاوای او در الوسیله و فتاوای شیخ‌ طوسی‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ او چهارچوب‌ فقه‌ شیخ‌ طوسی‌ را پذیرفته‌ است‌. همچنین‌ او را می‌توان‌ در زمره فقیهانی‌ شمرد كه‌ [[حمصی رازی|حمصی‌]] (فقیه‌ نیمه دوم‌ قرن ششم هجری قمری) آنان‌ را بازگو كننده [[فقه]]‌ شیخ‌ طوسی‌ و در واقع‌ پیرو او دانسته‌ است‌.<ref>نك: كشف‌ المحجة، ص۱۲۷</ref> البته باید در نظر داشت که ابن‌ حمزه‌ نه‌ تنها در مواردی با آرای شیخ‌ طوسی‌ مخالفت‌ كرده‌ و شاید گاهی‌ سعی‌ در تعدیل‌ حكم‌ او داشته‌ است‌.<ref>مانند قول‌ وی به‌ استحباب‌ تقدیم‌ مضمضه‌ بر استنشاق‌، نك: المختلف‌، ص۲۶، سطر</ref> بلكه‌ به‌ طرح‌ فروع‌ جدیدی در [[فقه‌]] پرداخته‌ كه‌ در كتب‌ شیخ‌ طوسی‌ مطرح‌ نبوده‌ است‌.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ نك: الوسیلة، ص۲۴۴؛ قس‌: المختلف، ج۲، ص۱۸۳، سطر ۱۲</ref>
ابن‌ حمزه‌ را باید از پیروان‌ مكتب‌ [[شیخ طوسی]] به‌ شمار آورد. مقایسه‌ای میان‌ فتاوای او در الوسیله و فتاوای شیخ‌ طوسی‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ او چهارچوب‌ فقه‌ شیخ‌ طوسی‌ را پذیرفته‌ است‌. همچنین‌ او را می‌توان‌ در زمره فقیهانی‌ شمرد كه‌ [[حمصی رازی|حمصی‌]] (فقیه‌ نیمه دوم‌ قرن ششم هجری قمری) آنان‌ را بازگو كننده [[فقه]]‌ شیخ‌ طوسی‌ و در واقع‌ پیرو او دانسته‌ است‌.<ref>نك: كشف‌ المحجة، ص۱۲۷</ref> البته باید در نظر داشت که ابن‌ حمزه‌ نه‌ تنها در مواردی با آرای شیخ‌ طوسی‌ مخالفت‌ كرده‌ و شاید گاهی‌ سعی‌ در تعدیل‌ حكم‌ او داشته‌ است‌.<ref>مانند قول‌ وی به‌ استحباب‌ تقدیم‌ مضمضه‌ بر استنشاق‌، نك: المختلف‌، ص۲۶، سطر</ref> بلكه‌ به‌ طرح‌ فروع‌ جدیدی در [[فقه]] پرداخته‌ كه‌ در كتب‌ شیخ‌ طوسی‌ مطرح‌ نبوده‌ است‌.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ نك: الوسیلة، ص۲۴۴؛ قس‌: المختلف، ج۲، ص۱۸۳، سطر ۱۲</ref>


یكی‌ از بارزترین‌ مشخصه‌های فقه‌ ابن‌ حمزه‌ را باید روش‌ او در بیان‌ احكام‌ دانست‌. او ابتدا شقوق‌ مختلف‌ مسأله‌ را با قید عدد به طور مجمل مشخص می کند و سپس به تفصیل یکایک شقوق مزبور می‌پردازد. او در تقسیمات‌ خود [[واجب‌]] و [[مستحب‌]]، [[حرام‌]] و [[مكروه‌]]، فعل‌ و ترك‌ و كمیت‌ و كیفیت‌ را از یكدیگر تمیز داده‌ و هر كدام‌ را جداگانه‌ آورده‌ است‌. وی در مقدمه الوسیله<ref>ص‌ ۴۲-۴۳</ref> می‌گوید این‌ روش‌ تقسیم‌بندی موجب‌ سهولت‌ حفظ احكام‌ می‌گردد. اگرچه‌ ابن‌ حمزه‌ را نمی‌توان‌ مبدع‌ ابن‌ روش‌ دانست‌، ولی‌ او این‌ روش‌ را به‌ كمال‌ رسانده‌ است‌. از دیگر مشخصه‌های فقه‌ ابن‌ حمزه‌ تعریف‌ او از اصطلاحات‌ فقهی‌ در آغاز برخی‌ از ابواب‌ است‌. وی بجز شیخ‌ طوسی‌، از نظریات‌ دیگر فقهای معاصر وی نیز بهره‌ برده‌ است‌. مثلاً در چندین‌ مورد<ref>الوسیلة، ص‌ ۱۴۱، ۱۴۴، ۱۸۰</ref> به‌ صراحت‌ نظریات‌ ابویعلی‌ [[سلار دیلمی‌]] را نقل‌ كرده‌ است‌.<ref>قس‌: المراسم، ص۱۲، سطر ۱، ۱۷، ۱۸، و ص‌ ۱۴، سطر ۲۰</ref> او تا حدودی از [[ابن براج]] نیز تأثیر پذیرفته‌ است‌.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ قس‌: بین‌ المهذب‌،ج۱، ص۱۹- ۲۵ و الوسیلة‌، ص۷۲-۷۶، در احكام‌ آبها و اَسئار</ref>
یكی‌ از بارزترین‌ مشخصه‌های فقه‌ ابن‌ حمزه‌ را باید روش‌ او در بیان‌ احكام‌ دانست‌. او ابتدا شقوق‌ مختلف‌ مسأله‌ را با قید عدد به طور مجمل مشخص می کند و سپس به تفصیل یکایک شقوق مزبور می‌پردازد. او در تقسیمات‌ خود [[واجب‌]] و [[مستحب‌]]، [[حرام‌]] و [[مكروه‌]]، فعل‌ و ترك‌ و كمیت‌ و كیفیت‌ را از یكدیگر تمیز داده‌ و هر كدام‌ را جداگانه‌ آورده‌ است‌. وی در مقدمه الوسیله<ref>ص‌ ۴۲-۴۳</ref> می‌گوید این‌ روش‌ تقسیم‌بندی موجب‌ سهولت‌ حفظ احكام‌ می‌گردد. اگرچه‌ ابن‌ حمزه‌ را نمی‌توان‌ مبدع‌ ابن‌ روش‌ دانست‌، ولی‌ او این‌ روش‌ را به‌ كمال‌ رسانده‌ است‌. از دیگر مشخصه‌های فقه‌ ابن‌ حمزه‌ تعریف‌ او از اصطلاحات‌ فقهی‌ در آغاز برخی‌ از ابواب‌ است‌. وی بجز شیخ‌ طوسی‌، از نظریات‌ دیگر فقهای معاصر وی نیز بهره‌ برده‌ است‌. مثلاً در چندین‌ مورد<ref>الوسیلة، ص‌ ۱۴۱، ۱۴۴، ۱۸۰</ref> به‌ صراحت‌ نظریات‌ ابویعلی‌ [[سلار دیلمی‌]] را نقل‌ كرده‌ است‌.<ref>قس‌: المراسم، ص۱۲، سطر ۱، ۱۷، ۱۸، و ص‌ ۱۴، سطر ۲۰</ref> او تا حدودی از [[ابن براج]] نیز تأثیر پذیرفته‌ است‌.<ref>به‌ عنوان‌ نمونه‌ قس‌: بین‌ المهذب‌،ج۱، ص۱۹- ۲۵ و الوسیلة‌، ص۷۲-۷۶، در احكام‌ آبها و اَسئار</ref>
کاربر ناشناس