محمد بن ابی‌بکر: تفاوت میان نسخه‌ها

او در جریان حمله سپاه [[شام]] به مصر به [[شهادت]] رسید.

محمد بن ابی بکر در [[ذی قعده]] سال [[حجة الوداع]]<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸؛ شوشتری، مجالس‌ المؤمنین، ﻛﺘﺎﺏ ﻓﺮﻭﺷﻰ ﺍﺳﻼﻣﻴﻪ، ج۱، ص۲۷۷؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۳۲۶.</ref> در [[ذی الحلیفه]] (در فاصله هشت کیلومتری جنوب غربی [[مسجدالنبی]] در مسیر [[مکه]]) به هنگام سفر پیامبر(ص) به [[حج]]، به‌دنیا آمده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۳۶۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۳۸.</ref> کنیه او ابوالقاسم بود و بر این اساس او هم‌نام و هم‌کنیه [[پیامبر(ص)]] است.

در روایات شیعی نیز از وی به نیکی یاد شده است. در حدیثی از [[امام صادق(ع)]]، محمد بن ابی بکر نجیب‌ترینِ نجیبان، از خانواده‌ای بد معرفی شده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج ۲، ص۵۷؛ طوسی، رجال الکشی، ص۶۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۳۳، ص۵۸۵؛ شوشتری، قاموس الرجال، ج۷، ص۴۹۶.</ref> همچنین امام علی درباره او فرمود:

مقام و منزلت محمد بن ابی بکر نزد امام علی(ع) را با مقام و منزلت [[ابوذر غفاری]] نزد [[رسول خدا(ص)]] قابل مقایسه دانسته‌اند. او از حواریون امام علیه‌السلام به‌شمار می‌آمد.<ref>حرز الدین، مراقد المعارف، ج ۲، ص۲۴۶</ref>

====ماجرای محاصره و قتل عثمان====

{{اصلی|قتل عثمان}}

*برخی معتقدند او با چند نفر دیگر بر عثمان وارد شد و نخستین ضربه را وی بر عثمان وارد آورد و اشخاص دیگر ضربات نهایی را زده و عثمان را کشتند.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۷، ص ۱۸۸</ref>

*نظریه دیگر معتقد است که محمد همراه سیزده نفر دیگر بر عثمان وارد شد و پس از اعتراض بر حکمرانانی که او بر مناطق مختلف گماشته بود، به یکی از آن سیزده نفر اشاره کرد که به عثمان حمله کند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۳، ص۴۰۵.</ref>

به نقل برخی منابع، در جریان جنگ هنگامی که [[معاویه]]، [[عبیدالله بن عمر]] را با سپاهی منظم به جنگ امام علی فرستاد، امام، محمد را با سپاهی از سواران به سوی او فرستاد که میان آنان جنگی در گرفت و تعداد زیادی از دو طرف کشته شدند.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ص۵۳۳</ref>

{{گفت و گو

|عرض= ۳۰

معاویه پس از فارغ شدن از جنگ صفین، در صدد حمله به مصر برآمد. او نامه‌ای به سران عزلت‌نشینان نوشت و آنان را به پیوستن به خود فراخواند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۴، ص۷۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۴، ص۱۶۲</ref> هنگامی که سپاه معاویه به فرماندهی [[عمرو بن عاص]] بر مصر حمله برد، نیرویی بالغ بر ده هزار نفر<ref>سیوطی، حسن المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهره، ج ۱، ص۵۸۴؛ البته احتمال اغراق‌گویی در تعداد نیروهای عزلت‌نشینان وجود دارد.</ref> از عزلت‌نشینان عثمانی به آنها پیوست. سرانجام در جنگ نابرابری که میان سپاه شش هزار نفری معاویه و به پشتیبانی عزلت‌نشینان عثمانی صورت گرفت، سپاه دو هزار نفری محمد بن ابی بکر به فرماندهی کنانة بن بشر، در منطقه «المسناة» شکست خورد و فرمانده سپاهِ محمد نیز به شهادت رسید.

[[پرونده:نوشته ها ی روی پارچه قبر محمد.jpg|بندانگشتی|نوشته ها ی روی پارچه قبر محمد بن ابابکر]]

در خصوص چگونگی شهادت محمد بن ابی بکر چند دیدگاه وجود دارد. بیشتر منابع بر این عقیده‌اند که پس از شکست سپاه محمد در مقابل شامیان، اطرافیانش او را تنها گذاشته، متواری شدند و محمد به تنهایی به خرابه‌ای پناه برد و در آنجا توسط معاویة بن حدیج (از سران عزلت‌نشینان) به شهادت رسید و در دل الاغ مرده‌ای قرار داده و سوزانده شد.<ref>ابن جوزی، المنتظم، ج ۳، ص۱۳۱۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۴۰۳؛ ابن شبه، تاریخ مدینة المنوره، ج ۴، ص۱۲۸۵</ref> برخی گفته‌اند او پس از متواری شدن اطرافیانش، در خانه جبلة بن مسروق یا زنی از بنی غافق پنهان شد و پس از آن در جنگ با معاویة بن حدیج و در میدان جنگ به شهادت رسید.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۴، ص۸۰؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج ۹، ص۷۰؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۱، ص۶۳۴.</ref> نیز نقل شده که عمرو عاص وی را [[اسیر]] کرد و سپس به شهادت رساند.<ref>عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج ۹، ص۷۰.</ref>

پس از هجوم عمرو عاص به مصر، این نامه و نامه‌های دیگر محمد به [[شام]] نزد معاویه فرستاده شد. معاویه آنها را حفظ کرد. این نامه‌ها در خزینه‌های بنی امیه ماند تا اینکه [[عمر بن عبدالعزیز]] در دوران حکومت خود، آنها را آشکار ساخت.<ref>بنگرید به: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۲۱۱؛ شوشتری، نهج الصباغه، ج ۱۴، ص۴۵۰؛ حرزالدین، مراقد المعارف، ج۲، ص۲۴۷.</ref>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

* ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق میر جلال‌الدین حسینی ارموی، تهران، انتشارات انجمن آثار ملی، ۱۳۹۵ق.