سید نعمت‌الله جزایری: تفاوت میان نسخه‌ها

| سایر =

| وب‌گاه رسمی =}}

==نسب، تولد، درگذشت==

==تحصیلات==

*'''[[شیراز]]'''

سید نعمت الله به همراه برادرش سید نجم الدین، و عموزاده‌اش سید عزیزالله به [[شیراز]] سفر کرد که از مراکز علمی آن روزگار بود و در مدرسه منصوریه ساکن شد.<ref>جزایری، الانوار النعمانیة، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۰۷؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ص۲۸.</ref> سید نعمت‌الله نه سال در [[شیراز]] اقامت کرد و در این مدت به تکمیل دانش خود در ادبیات، علوم عقلی و نقلی پرداخت. در آنجا زندگی بر او تنگ آمد، به درخواست خانواده‌اش، به زادگاهش بازگشت.<ref> جزایری، الانوار النعمانیة، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۰۹ـ۳۱۲.</ref>

*'''جزایر'''

*'''هویزه'''

در پی حوادث سیاسی سال ۱۰۷۹ق،{{یاد|در این سال حسین پاشا، حاکم [[بصره ]]، بر [[سلطان محمد عثمانلو]]، وزیر [[بغداد]]، شورش کرد. سلطان محمد لشکری را برای جنگ با وی روانه [[بصره]] ساخت. حاکم بصره به [[جزایر]] رفت و در آنجا به دفاع از خود پرداخت، اما پس از چهار ماه مقاومت و محاصره جزایر، سرانجام لشکریان بغداد او را شکست دادند و او به سوی [[هندوستان ]] گریخت. مردم جزایر، که از یاران پاشا بودند، از بیم جان به [[هویزه]] و شهرهای مجاور گریختند.}} مردم جزایر مجبور به نقل مکان به هویزه و دیگر شهرهای مجاور شدند،  سید نعمت‌الله نیز در میان آنان بود. [[سید علی بن مولی خلف موسوی فلاحی]] (درگذشته ۱۰۸۸ق)، از سادات [[مشعشعیان]]، از او استقبال کرد.<ref> جزایری، الانوار النعمانیة، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۱۸ـ۳۱۹؛ شوشتری، تحفة العالم، ۱۳۶۳ش، ص۱۰۰ـ۱۰۱.</ref> سیدعلی آثار علمی فراوانی داشته است. [[عبدالله بن عیسی افندی|افندی اصفهانی]] مدعی است بسیاری از مطالب علمی کتاب‌های سید نعمت الله از آثار سید علی گرفته شده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۸۰.</ref> سید علی احترام زیادی برای سیدنعمت‌الله قائل بود و تا زمان مرگش با او در ارتباط بود.<ref>جزایری، مسکن الشجون، نسخه خطی، ص۳۷.</ref>

*'''[[اصفهان]]'''

==اساتید==

در جزایر نزد این اشخاص علوم دینی را فراگرفت :

#[[یوسف بن محمد بناء جزایری]] (متوفی پیش از ۱۰۷۰)، عالم و قاضی.<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۷۱؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۲۳۲.</ref>

*'''شیراز'''

استادان و مشایخ سید نعمت الله در [[شیراز]]، به گفته خودش، بیست تن بودند<ref>جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۱۳۹.</ref> که از آن جمله‌اند:

#[[جعفر بن کمال الدین بحرانی]] (متوفی ۱۰۹۱).<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۸۰-۸۱؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۱۷۱.</ref>

#[[صالح بن عبدالکریم کرزکانی بحرانی|صالح بن عبدالکریم کرزکانی بحرانی]] (متوفی ۱۰۹۸).<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۷۲.</ref>

*'''اصفهان'''

سید نعمت‌الله در [[اصفهان ]] نزد این استادان به تحصیل علوم دینی پرداخت:

#محمدباقر بن محمدمؤمن خراسانی معروف به [[محمدباقر سبزواری|محقق سبزواری]] ؛ متوفی ۱۰۹۰).<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۷۳؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۱۶۳.</ref>

==شاگردان==

شاگردان سید نعمت‌الله جزایری پرشمارند. [[سید عبدالله جزایری]]، نوه او، در [[تذکره شوشتر]]<ref>جزایری، تذکره شوشتر،  کتابفروشی صافی، ص۱۵۷ـ۱۶۳.</ref> و [[محمد جزایری ]] در [[نابغه فقه و حدیث (کتاب)|کتاب نابغه فقه و حدیث]]،<ref>جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۲۵۲ـ۳۲۶.</ref> به ترتیب الفبا، نام آنان را ذکر کرده‌اند، از جمله آنانند:

#[[ابوالحسن بن محمد زمان بن عنایت الله تستری]] (متوفی ۱۱۴۳).<ref>جزایری، تذکره شوشتر،  کتابفروشی صافی، ص۱۵۷؛ جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۳؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۲۵۲ـ۲۵۳.</ref>

#[[عبدالحسین بن خواجه کلبعلی گرگری شوشتری|عبدالحسین بن خواجه کلبعلی گَرگَری شوشتری]] (متوفی ۱۱۴۱) که نزد سید نعمت الله [[زبدة الاصول ]] را خواند و از وی اجازه روایت اخذ کرد.<ref>جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۲۷۱.</ref>

#[[علی بن حسین جامعی عاملی]]، از عالمان و مفسران مشهور.<ref>جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۲۷۴ـ ۲۷۵.</ref>

#[[عنایت الله بن محمد زمان تستری]] (متوفی ۱۱۴۷).<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۱۵۷؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ص۲۷۷ـ۲۷۹.</ref>

#[[مجدالدین بن قاضی شفیع الدین دزفولی ]] (متوفی پیش از ۱۱۶۵).<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۱۷۲.</ref>

#[[محمدهادی بن سید محمد مرعشی تستری]] (متوفی ۱۱۳۷).<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۱۸۹.</ref>

#[[یعقوب بن ابراهیم بختیاری حویزی]] (متوفی ۱۱۵۰)، که نخست در شیراز و سپس در شوشتر نزد سیدنعمت‌الله به تحصیل علم پرداخت .<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۲.</ref>

محققان اتفاق‌نظر دارند که مسلک جزایری در استنباط احکام نه اصولی بوده نه [[اخباریان|اخباری]] صرف، بلکه او میانه‌رو بوده است.<ref>خوانساری، روضات‌الجنات، ۱۳۹۰ـ۱۳۹۲، ج۸، ص۱۵۰؛ جزایری، نابغه فقه و حدیث، ۱۴۱۸ق، ص۳۳۰ـ ۳۳۲؛ جزایری، کشف الاسرار، ۱۴۰۸ق، ج۱، مقدمه موسوی جزائری، ص۳۹ـ۴۰.</ref> منبع آنان در این داوری، سخنان جزایری در کتاب‌ها و رساله‌های متعدد او بوده که در آنها به اخذ طریقه وسطا تصریح و آن را روش استادش [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] ذکر کرده است.<ref>جزایری، غایة المرام، نسخه خطی، ج۱، ص۴۰، ج۲، ص۱۴۰.</ref> منظور جزایری از طریقه وُسطی، آن گونه که خود در مقدمه کتاب [[غایة المرام فی شرح تهذیب الاحکام ]] توضیح داده<ref>جزایری، غایة المرام، نسخه خطی، ج۱، ص۴۰.</ref>، اعتقاد به حجیت ظواهر [[قرآن ]] در تشریع است و آن را طریقی دانسته که نه مانند طریق [[مجتهد|مجتهدان]] اصولی است که به قواعد و استنباط و استدلال‌های عقلی تکیه زده‌اند و نه مانند اخباری‌هایی چون [[محمدامین استرآبادی|محمد امین استرآبادی]] که هرگونه استنباط مبتنی بر قواعد ظنی را انکار کرده و عمل به ظواهر [[قرآن ]] را از مصادیق آن شمرده‌اند.<ref>استرآبادی، الفوائد المدنیة، ۱۴۲۴ق، ص۲۶۹ـ۲۷۱، ۳۳۶ـ ۳۳۸.</ref> جزایری پس از نقل سخنان [[محمدامین استرآبادی]] در [[الفوائد المدنیة]] و تصدیق سخنان وی، بر رأی او مبنی بر عدم حجیت ظواهر کتاب خرده گرفته است.<ref>جزایری، غایة المرام، نسخه خطی، ج ۱، ص۱۶.</ref>

===نشانه‌های اخباریگری===

*در صورت تعارض نقل با ادله عقلی، نقل را مقدّم دانسته است.<ref>جزایری، غایه المرام، نسخه خطی، ج۱، ص۳۵ـ۳۶.</ref> وی برای اثبات این مطلب، به اخبار صحیحه (دلیل نقلی) استناد کرده است.<ref> الأنوار النعمانية، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۱۳۳.</ref>

*وی بر خلاف [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]<ref> مجلسی، نظم اللئالی، ۱۴۱۱ق، ص۱۳ـ۱۴.</ref> که [[تقلید از میت]] را جایز نمی‌دانسته، همانند اخباری‌ها قائل به جواز تقلید از میت بوده است.

{{اصلی|آثار سید نعمت‌الله جزایری}}

===تفسیر رویدادها با گفتمان دینی===

آرای جزایری در باب طاعون نمونه آشکار تفسیر دینی رویدادهاست. این گفتمان دینی امکانات تازه‌ای را در ادبیات مرگ ابداع کرده است. <ref>ر.ک: کرمی، جزایری سید نعمت الله، در دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۳ش، ج۱۰.</ref>

==همنشینی با حاکمان==

سید نعمت‌الله با عالمان و نیز حاکمان مناسبات خوبی داشت. او را، به سبب همنشینی زیاد با سلاطین، نکوهش کرده‌اند.<ref>بَحْرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، ص۱۱۱.</ref>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

* آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

==پیوند به بیرون==

{{فقیهان شیعه در قرن ۱۲ق}}

{{نهج البلاغه}}